BÀI 15: MỘT SỐ LƯƠNG THỰC, THỰC PHẨM

MỞ ĐẦU

Câu 1: Chúng ta sử dụng lương thực, thực phẩm hàng ngày để ăn uống, lấy năng lượng (nhiên liệu), dưỡng chất (nguyên liệu) cho cơ thể phát triển và hoạt động. Em có thể lựa chọn thức ăn cho mình và gia đình như thế nào để đủ chất dinh dưỡng, giúp cơ thể khỏe mạnh?

Giải nhanh:

Em lựa chọn những loại thức ăn chứa các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể và lựa chọn nhiều loại thức ăn khác nhau, thay đổi chế độ ăn uống thường xuyên.

I. VAI TRÒ CỦA LƯƠNG THỰC, THỰC PHẨM

Câu 1: Quan sát hình 15.1 và trả lời câu hỏi:

a) Lương thực, thực phẩm nào có nguồn gốc từ thực vật? từ động vật?

b) Lương thực, thực phẩm nào có thể ăn sống? phải nấu chín?

Giải nhanh:

a) - Nguồn gốc từ thực vật: gạo, ngô, khoai lang, mía, hoa quả, mật ong, đậu, đỗ, dầu thực vật, lạc, vừng, rau xanh.

- Nguồn gốc từ động vật: cá, thịt, trứng, bơ, mỡ lợn, sữa.

b) - Có thể ăn sống: mía, hoa quả, mật ong, bơ, dầu thực vật, lạc, vừng, sữa.

- Phải nấu chín: gạo, ngô, khoai lang, cá, thịt, trứng, đậu đỗ, mỡ lợn, rau xanh

Câu 2: Tại sao cần phải bảo quản lương thực, thực phẩm đúng cách?

Giải nhanh:

Do chúng rất dễ bị hỏng, khi đó chúng sinh ra những chất độc, có hại cho sức khỏe.

II. CÁC NHÓM CHẤT DINH DƯỠNG TRONG LƯƠNG THỰC, THỰC PHẨM

Câu 1: Hãy kể tên các lương thực có trong hình 4.1 và một số thức ăn được chế biến từ các loại lương thực đó.

Giải nhanh:

- Các lương thực: gạo, ngô, khoai lang.

- Một số thức ăn được chế biến: cơm, bánh gạo, bánh ngô, ...

Câu 2: Nhóm carbohydrate có vai trò gì đối với cơ thể?

Giải nhanh:

Vai trò: chứa tinh bột, đường và chất xơ. Tinh bột là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, đường cũng cung cấp nhiều năng lượng.

* Hoạt động: Tìm hiểu sự biến đổi của lương thực:

Câu 1: Cho một thìa gạo và hai hộp nhựa nhỏ, thêm nước vào một hộp cho ướt hết gạo. Để yên ngoài không khí khoảng 5-10 giờ. So sánh độ cứng của hạt gạo ở hai hộp nhựa bằng cách ép chúng bằng một vật liệu cứng.

Giải nhanh:

Hạt gạo trong hộp nhựa có thêm nước mềm hơn, dễ bị nghiền vụn.

Câu 2: Em đã từng thấy cơm bị thiu chưa? Em hãy chỉ ra các dấu hiệu (mùi, màu sắc,...) cho thấy cơm đã bị thiu.

Giải nhanh:

Em đã từng thấy cơm bị thiu. Cơm thiu sẽ có mùi hôi, chua, nhớt và có thể mốc xanh, mốc vàng.

Câu 3: Em hãy đề xuất cách bảo quản lương thực khô ( gạo, ngô, khoai, sắn) và lương thực đã được nấu chính ( cơm, cháo)

Giải nhanh:

- Cách bảo quản lương thực khô: để nơi khô ráo, tránh ẩm thấp.

- Cách bảo quản lương thực đã nấu chín: để nơi khô ráo, thoáng mát hoặc để tủ lạnh, đun sôi trước khi cất đi sẽ giữ được lâu hơn.

* Câu hỏi 1:

Câu 1: Quan sát hình 15.1 và cho biết thực phẩm nào cung cấp protein, thực phẩm nào cung cấp lipid.

Giải nhanh:

- Cung cấp protein: cá, thịt, trứng, sữa, rau xanh, đậu, đỗ.

- Cung cấp lipid: sữa, thịt, trứng, dầu thực vật, lạc, bơ, mỡ lợn, vừng.

Câu 2: Hãy tìm hiểu và cho biết những mặt tốt và mặt xấu của lipid đối với sức khỏe con người.

Giải nhanh:

- Mặt tốt: cung cấp năng lượng, duy trì nhiệt độ cơ thể và bảo vệ cơ thể, thúc đẩy hấp thu các vitamin tan trong chất béo.

- Mặt xấu: tiêu thụ nhiều lipid sẽ gây béo phì, mắc các bệnh tim mạch, máu nhiễm mỡ,...

* Câu hỏi:

Câu 1: Hãy tìm hiểu và cho biết những thực phẩm bổ sung nhiều calcium cho cơ thể.

Giải nhanh:

Thực phẩm bổ sung nhiều calcium: sữa, rau xanh, hải sản, trái cây, khoai lang, ...

Câu 2: Vitamin nào tốt nhất cho mắt? Nguồn vitamin này có trong thực phẩm nào?

Giải nhanh:

- Vitamin A tốt nhất cho mắt.

- Thực phẩm chứa vitamin A: cà rốt, cải bó xôi, khoai lang, bông cải xanh,...

Câu 3: Vitamin nào tốt cho sự phát triển của xương? Nguồn vitamin đó có ở đâu?

Giải nhanh:

- Vitamin D tốt cho sự phát triển của xương.

- Vitamin D có trong: lòng đỏ trứng, nấm, sữa, gan bò,...

* Hoạt động: Tìm hiểu sự biển đổi của thực phẩm trong đời sống

Câu 1: Quan sát một số loại rau khi để ngoài không khí một vài ngày và nhận xét sự biến đổi của chúng

Giải nhanh:

Nhận xét: sau một thời gian rau bị hư, thối và thân lá úa vàng.

Câu 2: Quan sát một miếng cá hoặc thịt hoặc một ít sữa khi để ngoài không khí một bài ngày và nhận xét sự biến đổi của chúng

Giải nhanh:

Nhận xét: cá, thịt bốc mùi thiu, thối, cốc sữa nổi váng, chua và mất mùi thơm.

Câu 3: Hãy cho biết người ta bảo quản thịt tươi và thịt nấu chính bằng cách nào

Giải nhanh:

- Cách bảo quản thịt tươi: ngắn ngày thì để ngăn đá tụ lạnh, dài ngày thì sấy khô, hun khói,...

- Cách bảo quản thịt chín: để tủ lạnh.

III. SỨC KHỎE VÀ CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG

Câu 1: Tại sao khẩu phần ăn cho một bữa nên có nhiều loại thức ăn khác nhau?

Giải nhanh:

Vì các loại thức ăn khác nhau cung cấp lượng năng lượng và các chất ding dưỡng khác nhau. Năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết cho mỗi người là khác nhau, phụ thuộc vào lứa tuổi, giới tính, cân nặng và chiều cao, ...