BÀI 12. SÓNG ÂM

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Trong lịch sử, khi phương tiện truyền thông còn chưa phát triển, để phát hiện quân địch đang di chuyển bằng ngựa, người ta lại áp tai xuống đất và có thể nghe được tiếng vó ngựa cách xa vài kilômét. Tại sao?

Giải nhanh:

Vì âm thanh có thể truyền trong môi trường chất rắn.

I. DAO ĐỘNG VÀ SÓNG

1. Dao động

Câu hỏi: Tìm thêm ví dụ về dao động

Giải nhanh:

Ví dụ: chuyển động của mặt nước gợn sóng.

2. Sóng

Câu hỏi: Hãy tìm thêm ví dụ về sự truyền dao động tạo thành sóng

Giải nhanh:

Ví dụ: Trên mặt nước, chiếc phao chỉ dao động tại chỗ khi sóng truyền qua.

II. NGUỒN ÂM

Câu hỏi: Hãy thực hiện thí nghiện đơn giản sau: gảy đàn (Hình 12.4). gõ vào âm thoa (hình 12.4d) để chúng tỏ âm thanh truyền được trong không khí

Giải nhanh:

HS tự thực hành.

Câu hỏi: Tìm thêm ví dụ về dao động phát ra âm thanh

Giải nhanh:

Ví dụ: màn loa tivi phát ra âm thanh.

III. SÓNG ÂM

Câu hỏi: Tìm thêm ví dụ cho thấy sóng âm truyền từ nguồn âm theo mọi phương ra môi trường xung quanh

Giải nhanh:

Ví dụ: Học sinh ngồi trong lớp đều nghe thấy tiếng trống báo hiệu giờ học kết thúc.

IV.  CÁC MÔI TRƯỜNG TRUYỀN ÂM

Câu 1: Trong hình 12.6 khi bạn A úp cốc vào tai thì nghe được tiếng bạn B nói nhưng nếu bạn A đưa cốc ra xa tai thì không nghe được tiếng bạn B nói. Hiện tượng này chứng tỏ điều gì; có thể rút ra nhận xét gì về môi trường truyền âm?

Giải nhanh:

Âm đã truyền từ miệng bạn này đến tai bạn kia qua môi trường khí và rắn ® Âm thanh có thể truyền qua môi trường chất rắn lỏng và chất khí.

Câu 2: Trong thí nghiệm mô tả hình 12.7 khi nhúng hộp đựng đồng hồ báo thức đang kêu vào nước thì có nghe thấy tiếng chuông báo thức không? Làm thí nghiệm kiểm tra để chứng tỏ âm thanh truyền được trong chất lỏng

Giải nhanh:

Có nghe thấy tiếng chuông vì âm thanh có thể truyền trong môi trường nước.

Câu 1: Tìm thêm ví dụ về âm truyền trong chất khí, chất rắn và chất lỏng

Giải nhanh:

Ví dụ: 

• Không thể câu được cá khi có người đi tới gần bờ vì cá đã nghe được tiếng chân người truyền qua nước và bơi ra xa.

• Bạn A úp tai xuống mặt bàn sẽ nghe được âm thanh khi bạn B gõ bàn.

• Bạn A đứng từ cổng trường học vẫn nghe thấy tiếng trống tan học.

Câu 2: Hãy trả lời câu hỏi nêu ra ở phần mở đầu của bài (Trong lịch sử, khi phương tiện truyền thông chưa phát triển, để phát hiện quân địch di chuyển bằng ngựa người ta lại áp tai xuống đất và có thể nghe được cả tiếng vó ngựa cách xa vài kilomet. Tại sao?)

Giải nhanh:

Vì âm thanh là tiếng vó ngựa có thể truyền qua môi trường chất rắn là mặt đất.