BÀI 3: GIỚI THIỆU VỀ CARBOHYDRATE

MỞ ĐẦU

Glucose (C₆(H₂O)₆), saccharose (C₁₂(H₂O)₁₁) và tinh bột ([C₆(H₂O)₅]_n) là những hợp chất carbohydrate. Nêu một số loại thực vật chứa những carbohydrate này. Cho biết một số điểm chung về thành phần và cấu tạo hóa học của các carbohydrate trên.

Giải nhanh:

- Trong nho có chứa glucose, mía có chứa saccharose và sắn có chứa tinh bột,...

- Điểm chung: đều chứa nhiều nhóm H₂O.

I. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI

II. CẤU TẠO VÀ HÓA HỌC

Câu hỏi 1: Acetic acid có công thức phân tử C₂H₄O₂ hay C₂(H₂O)₂. Acetic acid có thuộc loại carbohydrate không? Vì sao?

Giải nhanh:

Thuộc loại carbohydrate vì CTPT phù hợp với công thức chung của carbohydrate là C_n(H₂O)_m.

Câu hỏi 2: Quan sát Hình 3.1 và Hình 3.2, cho biết vì sao nói glucose và fructose thuộc loại hợp chất polyhydroxy carbonyl.

Giải nhanh:

Vì cả hai ở dạng mạch hở đều chứa 5 nhóm hydroxyl.

Câu hỏi 3: Quan sát Hình 3.3 và Hình 3.4, cho biết trong phân tử maltose, đơn vị glucose có khả năng mở vòng có đặc điểm gì khác so với đơn vị glucose còn lại.

Giải nhanh:

Đơn vị glucose có khả năng mở vòng chứa nhóm aldehyde, còn đơn vị glucose còn lại thì không có.

Câu hỏi 4: Liên kết trong phân tử amylopectin có gì khác so với liên kết trong phân tử amylose?

Giải nhanh:

 Phân tử amylose cấu tạo từ nhiều -glucose liên kết với nhau qua liên kết -1,4-glycoside. Còn  amylopectin gồm các chuỗi amylose và liên kết với qua liên kết -1,6-glycoside.

III. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN

Vận dụng 1: Trong nước ép mía có khoảng 15% saccharose theo khối lượng. Theo em, có thể dùng phương pháp nào để tách saccharose từ nước ép mía? Phương pháp tách chất này dựa trên tính chất nào của saccharose?

Giải nhanh:

Sử dụng phương pháp kết tinh và dựa trên tính chất saccharose là chất rắn.

IV. ỨNG DỤNG CỦA CARBOHYDRATE

Vận dụng 2: Tìm hiểu nhu cầu tiêu thụ đường saccharose ở nước ta trong những năm gần đây và sản lượng đường tương ứng của Việt Nam. Kể tên một số vùng trồng mía đường tiêu biểu ở Việt Nam hiện nay.

Giải nhanh:

- Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, trong những năm gần đây, mức tiêu thụ đường nội địa của Việt Nam được đánh giá ở mức từ 2,3 - 2,4 triệu tấn/năm, trong khi sản lượng đường trong nước dự kiến sẽ chỉ đáp ứng được 36% nhu cầu tiêu thụ trong năm 2023, tức khoảng 871 nghìn tấn.

- Một số vùng: Lý Nhân và Duy Tiên ở Hà Nam, huyện Khoái Châu ở Hưng Yên, huyện Vĩnh Tường và Yên Lạc ở Vĩnh Phúc, Thanh Thủy và Hạc Trì ở Phú Thọ,...

V. SỰ HÌNH THÀNH VÀ CHUYỂN HÓA TINH BỘT

BÀI TẬP

Bài 1: Trong các chất dưới đây, chất nào không được tạo thành chỉ từ các đơn vị glucose?

Giải nhanh:

Chọn B

Bài 2: Cho biết mỗi nhận xét dưới đây là đúng hay sai.

(a) Glucose và fructose đều có công thức phân tử là C₆H₁₂O₆.

(b) Phân tử glucose và fructose đều có chứa nhóm chức hydroxy và nhóm chức carboxyl.

(c) Ở dạng mạch hở, trong phân tử glucose có nhóm chức aldehyde, còn trong phân tử fructose có nhóm chức ketone.

Giải nhanh:

(a) Đúng.

(b) Đúng.

(c) Đúng.