BÀI 19: NƯỚC CỨNG VÀ LÀM MỀM NƯỚC CỨNG

MỞ ĐẦU

Việc sử dụng nước chứa nhiều cation Ca²⁺, Mg²⁺ có thể gây tắc ống dẫn nước do tạo cặn CaCO₃ và MgCO₃. (Hình 19.1).

Theo em, làm thế nào để làm giảm nồng độ các cation Ca²⁺ và Mg²⁺ trong nguồn nước trước khi sử dụng? Giải thích.

Giải nhanh:

Cho nước vôi trong vào nước trước khi sử dụng để tạo ra các muối không tan, sau đó sử dụng phương pháp lọc để lọc cặn.

I. NƯỚC CỨNG

Câu hỏi: Một loại nước chứa nhiều CaCl₂, Ca(HCO₃)₂, MgSO₄ có tính cứng nào?

Giải nhanh:

Có tính cứng toàn phần.

Luyện tập 1: Viết phương trình hóa học của phản ứng giải thích hiện tượng tắc ống dẫn nước khi sử dụng nước cứng có chứa Mg(HCO₃)₂.

Giải nhanh:

II. LÀM MỀM NƯỚC CỨNG

Vận dụng: Có thể quan sát dấu hiệu của việc sử dụng nước cứng như trong hình dưới đây. 

Em hãy đề xuất cách kiểm tra nguồn nước đang được sử dụng tại gia đình hoặc địa phương của em có phải nước cứng hay không. Nếu nước có tính cứng, hãy đưa ra biện pháp phù hợp để làm mềm nước.

Giải nhanh:

- Sử dụng xà phòng nguyên chất: xà phòng không tạo bọt xốp, đồng thời nước có màu trắng đục thì nước đó có tính cứng. Ngược lại xà phòng nhiều bọt và nước trong thì nước đó là nước mềm.

- Dùng Na₂CO₃ hoặc Na₃PO₄ hoặc các vật liệu trao đổi ion.

Luyện tập 2: Cho dung dịch nước cứng chứa Ca²⁺ và SO₄^2-. Viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra khi làm mềm nước cứng bằng cách cho dung dịch soda vào dung dịch nước cứng trên.

Giải nhanh:

BÀI TẬP 

Bài 1: Mỗi phát biểu dưới đây đúng hay sai?

(1) Nước cứng là nước chứa nhiều cation Ca²⁺ và Mg²⁺.

(2) Nước chứa ít hoặc không chứa các cation Ca²⁺ và Mg²⁺ được gọi là nước mềm.

(3) Soda, nước vôi trong, sodium phosphate có tác dụng làm mềm nước cứng.

(4) Phương pháp trao đổi ion làm giảm được cả tính cứng tạm thời và tính cứng vĩnh cửu của nước.

(5) Sự đóng cặn calcium carbonate trong dụng cụ đun nước hay trong đường ống dẫn nước là một dấu hiệu của việc sử dụng nước cứng.

Giải nhanh:

Cả 5 phát biểu đúng.

Bài 2: Sử dụng lượng soda phù hợp có thể làm mất tính cứng toàn phần của nước không? Giải thích và minh họa bằng phương trình hóa học của phản ứng (nếu có).

Giải nhanh:

Có vì dùng soda có thể tạo kết tủa với các cation trong nước cứng.

PTHH:

Bài 3: Sau một thời gian sử dụng, bạn Hà phát hiện đáy của ấm đun nước trong nhà có đóng lớp cặn màu trắng, Hà cho rằng đó là calcium carbonate.

a) Đề xuất thí nghiệm để kiểm chứng dự đoán của Hà.

b) Nếu lớp cặn là calcium carbonate, hãy:

- Đề xuất cách tiến hành để loại bớt cation Ca²⁺ có trong nguồn nước sinh hoạt của nhà bạn Hà trước khi nấu.

- Đề xuất cách tiến hành để làm sạch lớp cặn calcium carbonate ở đáy của ấm đun nước.

Giải nhanh:

a) Lấy lớp cặn và đốt cháy nó: ngọn lửa màu đỏ cam tức là calcium carbonate.

b) Thêm bột soda vào nguồn nước sinh hoạt.

- Tráng đáy ấm bằng một chút giấm, đun sôi để nguội tầm 1 tiếng, sau đó tráng lại bằng nước sạch.

Bài 4: Hoàn thành các phương trình hóa học dưới đây:

a)

b)

c)

d)

Cho biết phản ứng nào có thể được sử dụng để làm mềm nước cứng.

Giải nhanh:

a)

b)

c)

d)

Phản ứng (a) và (c).