BÀI 33: CƠ CẤU, VAI TRÒ, ĐẶC ĐIỂM VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN, PHÂN BỐ DỊCH VỤ

I. Cơ cấu, vai trò và đặc điểm ngành dịch vụ

1. Cơ cấu

Câu 1: Dựa vào thông tin trong bài, hình 33 và hiểu biết của bản thân, em hãy trình bày cơ cấu nghành dịch vụ.

Giải nhanh:

 1. Dịch vụ kinh doanh gồm: Giao thông vận tải; Bưu đhính viễn thông; Tài chính ngân hàng; Bảo hiểm; Bất động sản; Các dịch vụ khác 

 2. Dịch vụ tiêu dùng: Bán buôn, bán lẻ; Du lịch; Các dịch vụ cá nhân như y tế, giáo dục, thể dục thể thao,...

 3. Dịch vụ công: Hành chính công; các hoạt động đoàn thể; Các hoạt động khác như vệ sinh môi trường, xử lý rác thải, cấp nước sạch, vận tải công cộng đô thị, phòng chống thiên tai… 

2. Vai trò

Câu 2: Dựa vào thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy trình bày vai trò của ngành dịch vụ trong hoạt động kinh tế và đời sống xã hội.

Giải nhanh:

a. Trong hoạt động kinh tế: 

  - Thúc đẩy sự phát triển và phân bố của các ngành kinh tế khác.

  - Đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.

  - Khai thác có hiệu quả để phát triển đất nước.

  - Thúc đẩy liên kết giữa các ngành kinh tế, lãnh thổ và hội nhập kinh tế quốc tế.

b. Trong đời sống xã hội:

  - Tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động.

  - Nâng cao đời sống văn hoá, văn minh cho người dân.

3. Đặc điểm

Câu 3: Dựa vào thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy trình bày đặc điểm của ngành dịch vụ.

Giải nhanh:

- Sản phẩm của ngành dịch vụ thường không phải là vật chất cụ thể.

- Ngành dịch vụ có sự liên kết chặt chẽ với các ngành kinh tế khác và là mắt xích quan trọng trong chuỗi sản xuất.

- Ngành dịch vụ có cơ cấu ngành đa dạng, có sự thay đổi nhanh về quy mô, loại hình dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu mới của thị trường.

- Các thành tựu khoa học - công nghệ đang được ứng dụng mạnh mẽ trong ngành dịch vụ nhằm nâng cao chất lượng phục vụ và năng suất lao động.

II. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ

Câu 4: Dựa vào thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ. Cho ví dụ.

Giải nhanh:

1. Vị trí địa lí: ảnh hưởng đến sự lựa chọn địa điểm phân bố, sự liên kết phát triển, sự hội nhập quốc tế,... của ngành dịch vụ.

2. Điều kiện kinh tế - xã hội: có ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển và phân bố của ngành dịch vụ:

 - Trình độ phát triển kinh tế mang tính quyết định tình hình phát triển và phân bố.

 - Dân số đông ảnh hưởng đến quy mô phát triển ngành dịch vụ.

 - Cơ cấu dân số và lịch sử - văn hoá tạo nên sự đa dạng về sản phẩm dịch vụ.

 - Phân bố dân cư, sự phát triển cơ sở hạ tầng ảnh hưởng đến mạng lưới phân bố.

 - Xu hướng tiêu dùng, tiến bộ khoa học - công nghệ, chính sách phát triển và hội nhập ảnh hưởng đến xu hướng phát triển ngành.

3. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên:

 - Là tiền đề vật chất cho sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ. 

 - Các điều kiện về địa hình, khí hậu, nguồn nước, sinh vật,... ảnh hưởng đến sự lựa chọn khai thác một số loại hình dịch vụ như giao thông vận tải, du lịch,...

Luyện tập

Câu 1: Lấy ví dụ minh hoạ về một trong những vai trò của ngành dịch vụ.

Giải nhanh:

Ví dụ: Dự án Hỗ trợ y tế các tỉnh vùng Đông Bắc Bộ và Đồng bằng Sông Hồng đã nâng cao năng lực điều trị cho các bệnh viện tuyến tỉnh và tuyến huyện tại 13 tỉnh miền Bắc Việt Nam.

Câu 2: Lập sơ đồ thể hiện các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ.

Giải nhanh:

Vận dụng

Nhiệm vụ: Em hãy lựa chọn và tìm hiểu tư liệu về sự phát triển của một ngành thuộc một trong ba nhóm ngành dịch vụ chính (dịch vụ kinh doanh, dịch vụ tiêu dùng, dịch vụ công) ở địa phương em.

Giải nhanh:

* Gợi ý tham khảo: Tìm kiếm thông tin trên internet dựa trên cơ sở các báo cáo ngành dịch vụ ở địa phương em.