BÀI 13: NƯỚC BIỂN VÀ ĐẠI DƯƠNG

I. Tính chất của nước biển và đại dương

Câu 1: Dựa vào bảng 13 và thông tin trong bài, em hãy:

- Trình bày đặc điểm nhiệt độ và độ muối trung bình của nước biển và đại dương.

- Cho biết nhiệt độ và độ muối của nước biển và đại dương thay đổi như thế nào.

Giải nhanh:

* Đặc điểm nhiệt độ và độ muối trung bình của nước biển và đại dương:

 1. Nhiệt độ:

• Nhiệt độ trung bình trên bề mặt đại dương thế giới: 17,5oC.
• Biên độ nhiệt năm của nước biển và đại dương không lớn

 2. Độ muối:

• Độ muối trung bình: 35‰, thay đổi theo không gian.
• Độ muối là do nước sông hoà tan các loại muối từ đất, đá trong lục địa đưa ra. 

* Sự thay đổi nhiệt độ và độ muối của nước biển và đại dương:

 1. Nhiệt độ: thay đổi phụ thuộc vào vị trí địa lí, điều kiện khí hậu và các yếu tố tự nhiên khác

 2. Độ muối: thay đổi tuỳ thuộc vào lượng nước sông chảy vào biển, độ bốc hơi và lượng mưa

II. Sóng biển và thủy triều

1. Sóng biển

Câu 2: Dựa vào hình 13.1 và thông tín trong bài, em hãy:

- Trình bày khái niệm về sóng biển.

- Giải thích nguyên nhân hình thành sóng biển.

Giải nhanh:

* Sóng biển: Là sự dao động tại chỗ của nước biển theo chiều thẳng đứng

* Nguyên nhân hình thành sóng biển: 

 - Gió là nguyên nhân chủ yếu tạo ra sóng:

 - Sóng thường ở lớp trên của biển và đại dương, cao khoảng vài mét.

II. Sóng biển và thủy triều

2. Thủy triều

Câu 3: Dựa vào hình 13.2, hình 13.3 và thông tin trong bài, em hãy:

- Trình bày nguyên nhân hình thành thuỷ triều.

- Nhận xét vị trí của Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất khi có triều cường và triều kém.

Giải nhanh:

* Nguyên nhân hình thành thuỷ triều: do lực hấp dẫn của Mặt Trăng, Mặt Trời và lực li tâm khi Trái Đất tự quay quanh trục.

* Vị trí của Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất: 

 - Triều cường: khi Mặt Trăng, Mặt Trời, Trái Đất cùng nằm trên một đường thẳng.

 - Triều kém: khi Mặt Trăng, Mặt Trời tạo với Trái Đất một góc vuông.

III. Sóng biển

Câu 4: Dựa vào hình 13.4 và thông tin trong bài, em hãy trình bày:

- Khái niệm dòng biển (hải lưu).

- Nguồn gốc xuất phát, hướng di chuyển của các dòng biển nóng và dòng biển lạnh.

Giải nhanh:

* Dòng biển (hải lưu): Là dòng nước di chuyển trong các biển và đại dương tương tự như các sông ở trong lục địa. 

* Nguồn gốc xuất phát, hướng di chuyển của các dòng biển nóng và dòng biển lạnh:

 - Dòng biển nóng: xuất phát ở hai bên đường Xích đạo chảy theo hướng tây, gặp lục địa chuyển hướng chảy về cực 

 - Dòng biển lạnh: xuất phát từ vĩ tuyến 30–40o gần bờ đông các đại dương chảy về Xích đạo.

IV. Vai trò của biển và đại dương đối với sự phát triển kinh tế xã hội

Câu 5: Dựa vào hình 13.5 và thông tin trong bài, em hãy:

- Kể tên một số hoạt động kinh tế, khai thác tài nguyên biển và đại đương.

- Trình bày vai trò của biển và đại đương đối với phát triển kinh tế - xã hội.

Giải nhanh:

* Một số hoạt động kinh tế, khai thác tài nguyên biển và đại đương:

• Kinh tế hàng hải (vận tải biển và dịch vụ cảng biển)
• Khai thác hải sản.
• Nuôi trồng thuỷ sản trên biển.

* Vai trò của biển và đại đương đối với phát triển kinh tế - xã hội:

1. Đối với phát triển kinh tế: 

 - Cung cấp nguồn tài nguyên phong phú như sinh vật, khoáng sản,.... 

 - Là không gian để phát triển các ngành kinh tế 

2. Đối với xã hội: 

 - Tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu kinh tế, xã hội giữa các quốc gia trên thế giới.

 - Là nguồn sinh kế cho cộng đồng cư dân ven biển.

Luyện tập

Câu 1: Em hãy lập sơ đồ thể hiện vai trò của biển và đại đương đối với sự phát triển kinh tế - xã hội

Giải nhanh:

Câu 2: Em hãy phân biệt ba hiện tượng dao động của nước biển và đại dương: sóng, thuỷ triều, dòng biển

Vận dụng

Nhiệm vụ: Em hãy thu thập những thông tin chứng minh vai trò quan trọng của biển và đại dương đối với phát triển kinh tế - xã hội của nước ta.

Giải nhanh:

* Cung cấp tài nguyên khoáng sản và năng lượng:

  - Vùng biển Việt Nam chứa khoảng 35 loại hình khoáng sản với trữ lượng khai thác khác nhau từ nhỏ đến lớn, thuộc các nhóm: nhiên liệu, kim loại, vật liệu xây dựng, đá quý và bán quý, khoáng sản lỏng

* Cung cấp tài nguyên sinh vật: Trữ lượng cá ở vùng biển nước ta khoảng 5 triệu tấn/năm, trữ lượng cá có thể đánh bắt hàng năm khoảng 2,3 triệu tấn. 

* Phát triển các ngành kinh tế biển:

=> Theo thống kê, dọc bờ biển Việt Nam có khoảng 125 bãi biển đẹp, trong đó, một số bãi biển và vịnh được đánh giá là những bãi biển và vịnh đẹp hàng đầu thế giới