BÀI 27: TỔ CHỨC LÃNH THỔ NÔNG NGHIỆP, VẤN ĐỀ VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP

I. TỔ CHỨC LÃNH THỔ NÔNG NGHIỆP

1. Quan niệm và vai trò của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp

Câu 1: Dựa vào thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy:

- Trình bày quan niệm về tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

- Nêu vai trò của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

Gợi ý đáp án:

* Quan niệm về tổ chức lãnh thổ nông nghiệp: 

 - Là hệ thống liên kết không gian của các ngành, các cơ sở sản xuất nông nghiệp và các lãnh thổ dựa trên các cơ sở quy trình kĩ thuật mới nhất, chuyên môn hoá, tập trung hoá, liên hợp hoá và hợp tác sản xuất.

* Vai trò của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp:

 - Tạo ra những tiền đề cần thiết để sử dụng hợp lí các nguồn lực tự nhiên, kinh tế - xã hội của các vùng lãnh thổ, các nước trên thế giới.

 - Góp phần đẩy mạnh chuyên môn hoá sản xuất nông nghiệp và nâng cao năng suất lao động xã hội.

2. Hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp

Câu 2: Dựa vào bảng 27, thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy phân biệt vai trò, đặc điểm của một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

Gợi ý đáp án:

* Trang trại:

- Vai trò:

+ Thúc đẩy nông nghiệp sản xuất hàng hóa, phát triển kinh tế nông thôn.

+ Giải quyết việc làm, tăng thu nhập.

+ Khai thác tài nguyên hiệu quả, bảo vệ môi trường.

- Đặc điểm:

+ Mục đích: Sản xuất nông sản hàng hóa.

+ Quy mô: tương đối lớn.

+ Cách tổ chức quản lí: thuê lao động, chuyên môn hóa, thâm canh, ...

* Thể tổng hợp nông nghiệp

- Vai trò:

+ Khai thác thế mạnh lãnh thổ.

+ Thúc đẩy liên kết kinh tế trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

+ Công nghiệp hóa nông nghiệp, nông thôn.

- Đặc điểm:

+ Là một hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở trình độ cao, diện tích tương đối lớn, sản xuất tập trung, Áp dụng khoa học kĩ thuật.

+ Kết hợp chặt chẽ giữa các nông hộ, trang trại,... 

* Vùng nông nghiệp:

- Vai trò:

+ Sử dụng có hiệu quả nhất các điều kiện sản xuất của vùng.

+ Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ, chuyên môn hóa

- Đặc điểm:

+ Lãnh thổ rộng lớn, đặc điểm tương đồng về điều kiện sinh thái nông nghiệp

+ Chuyên môn hóa sản xuất nông nghiệp.

+ Đa dạng hóa sản phẩm.

II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN NỀN NÔNG NGHIỆP HIỆN ĐẠI

Câu 3: Dựa vào thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy nêu một số vấn đề phát triển nến nông nghiệp hiện đại trên thế giới hiện nay.

Gợi ý đáp án:

 - Về tổ chức sản xuất: hình thành những cánh đồng lớn, các vùng chuyên canh cây trồng nhằm cho phép áp dụng máy móc, công nghệ để tối ưu hoá năng suất và hạn chế sức lao động của con người. 

 - Các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp hiện đại: trang trại chăn nuôi tập trung, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao,... 

 - Đối tượng lao động: ngày càng đa dạng, nhiều kĩ thuật lai tạo giống và biến đổi gen 

 - Khoa học - công nghệ vào sản xuất nông nghiệp: ngày càng được chú trọng => tạo ra nông sản có năng suất cao, thích nghỉ với biến đổi khí hậu. 

 - Liên kết giữa các yếu tố trong sản xuất nông nghiệp

Câu 4: Dựa vào thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy phân tích những định hướng phát triển nông nghiệp trên thế giới trong tương lai.

Gợi ý đáp án:

Những định hướng phát triển nông nghiệp trên thế giới trong tương lai: xu hướng phát triển nông nghiệp bền vững.

=> giải quyết nhu cầu lương thực, thực phẩm ngày càng gia tăng của xã hội đồng thời sử dụng hợp lí các nguồn tài nguyên, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.

* Cụ thể:

- Nông nghiệp xanh:  nông nghiệp hữu cơ đảm bảo bốn nguyên tắc (sức khoẻ, sinh thái, công bằng, cần trọng) dần trở thành hướng đi mới nhằm xây dựng một nền nông nghiệp văn minh thích ứng với biến đối khí hậu.

- Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao: các công nghệ mới không những góp phần sử dụng tiết kiệm tài nguyên, tăng năng suất và sản lượng nông sản mà còn hạn chế sức lao động của con người. 

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ: Em hãy phân biệt sự khác nhau về đặc điểm của thể tổng hợp nông nghiệp và vùng nông nghiệp.

Gợi ý đáp án:

1. Thể tổng hợp nông nghiệp:

 - Là một hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở trình độ cao, diện tích tương đối lớn, sản xuất tập trung, áp dụng khoa học kĩ thuật.

 - Kết hợp chặt chẽ giữa các nông hộ, trang trại,... với cơ sở chế biến hoặc tiêu thụ sản phẩm thành cách chuỗi giá trị.

2. Vùng nông nghiệp:

 - Lãnh thổ rộng lớn, đặc điểm tương đồng về điều kiện sinh thái nông nghiệp, kinh tế - xã hội, có ranh giới xác định.

 - Chuyên môn hóa sản xuất nông nghiệp.

VẬN DỤNG

Em hãy sưu tầm các tư liệu về phát triển nông nghiệp xanh ở một quốc gia trên thế giới hoặc ở Việt Nam.

Gợi ý đáp án:

* Một số hạn chế khi thực hiện “nông nghiệp xanh” ở Việt Nam:

 - Nông nghiệp Việt Nam vẫn dựa trên nền tảng quy mô hộ nhỏ lẻ, khó áp dụng các hình thức sản xuất khép kín, tập trung lớn của nông nghiệp xanh.

 - Yếu tố môi trường, biến đổi khí hậu là rào cản lớn trong quá trình xanh hóa ngành Nông nghiệp.

 - Trình độ khoa học công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp ở Việt Nam vẫn còn khá thô sơ, chi phí để mua công nghệ mới quá lớn.

 - Thiếu nguồn lực tài chính cho phát triển nông nghiệp xanh.