BÀI 29: CƠ CẤU, VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CÔNG NGHIỆP, CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÔNG NGHIỆP

I. CƠ CẤU, VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM NGÀNH CÔNG NGHIỆP

1. Cơ cấu

Câu 1: Dựa vào thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy trình bày cơ cấu ngành công nghiệp theo các cách phân loại khác nhau.

Gợi ý đáp án:

* Dựa theo tính chất tác động đến đối tượng lao động, ngành công nghiệp:

 - Công nghiệp khai thác.

 - Công nghiệp chế biến. 

* Dựa theo công dụng kinh tế của sản phẩm:

 - Công nghiệp sản xuất tư liệu sản xuất.

 - Công nghiệp sản xuất vật phẩm tiêu dùng.

2. Vai trò

Câu 2: Dựa vào thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy cho biết vai trò của ngành công nghiệp trong đời sống và phát triển kinh tế.

Gợi ý đáp án:

 - Công nghiệp có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế: nhiều quốc gia, công nghiệp chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu GDP.

 - Đẩy mạnh công nghiệp hoá không chỉ thúc đẩy sự phát triển kinh tế mà còn thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

 - Sản phẩm công nghiệp cung cấp tư liệu sản xuất và nguồn nguyên liệu cho các ngành kinh tế khác đồng thời là những mặt hàng xuất khẩu.

 - Việc phát triển công nghiệp cũng tác động lớn đến xã hội 

 - Góp phần củng cố an ninh quốc phòng cho đất nước.

3. Đặc điểm

Câu 3: Dựa vào thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy trình bày đặc điểm của ngành công nghiệp.

Gợi ý đáp án:

+ Sản xuất công nghiệp gắn với máy móc, gồm nhiều công đoạn phức tạp.

+  Các cuộc cách mạng công nghiệp với tác động của công nghệ số làm thay đổi mạnh mẽ cơ cấu ngành công nghiệp và hình thức tổ chức sản xuất công nghiệp.

+ Sản xuất công nghiệp có sự tập trung hoá, chuyên môn hoá và hợp tác hoá.

+ Ngành công nghiệp ngày càng tham gia mạnh mề vào chuỗi giá trị toàn cầu.

II. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÔNG NGHIỆP

Câu 4: Dựa vào thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy phân tích ảnh hưởng của các nhân tố tới sự phát triển và phân bố ngành đông nghiệp.

Gợi ý đáp án:

1. Vị trí địa lí: ảnh hưởng đến sự lựa chọn và phân bố cơ sở sản xuất công nghiệp, như vị trí tiếp giáp biển, các đầu mối giao thông, các mỏ khoáng sản, các đô thị,...

2. Điều kiện kinh tế - xã hội:

 - Dân cư và nguồn lao động: vừa cung cấp nhân lực trong sản xuất, vừa là thị trường tiêu thụ nên ảnh hưởng đến quy mô phát triển và phân bố ngành công nghiệp.

 - Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất - kĩ thuật: nền tảng thúc đẩy sự hợp tác trong sản xuất.

 - Khoa học - công nghệ: làm xuất hiện các ngành mới, sự thay đổi trong phân bố ngành công nghiệp.

 - Nguồn vốn và thị trường ảnh hưởng đến cơ cấu, quy mô của ngành.

 - Chính sách tác động đến xu hướng phát triển, các hình thức tổ chức lãnh thổ, phân bố,... của ngành công nghiệp.

3. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên: nguồn tài nguyên ảnh hưởng đến cơ cấu, quy mô phát triển và phân bố ngành công nghiệp; nguồn nước và quỹ đất tác động đến sự phân bố ngành công nghiệp,..

LUYỆN TẬP

Câu 5: Vẽ sơ đồ phân loại cơ cấu ngành công nghiệp theo tính chất tác động đến đối tượng lao động.

Gợi ý đáp án:

Câu 6: Lấy ví dụ minh hoạ về một trong những đặc điểm của ngành công nghiệp.

Gợi ý đáp án:

- Sản xuất công nghiệp gắn với máy móc, gồm nhiều công đoạn phức tạp.

=> Ví dụ: Ngành công nghiệp thực phẩm cần các máy móc như:

+ Các thiết bị sơ chế thực phẩm như máy rửa, máy cắt thực phẩm,..

+ Các loại máy sản xuất, đóng gói thực phẩm

VẬN DỤNG

Nhiệm vụ: Lựa chọn và tìm hiểu một nhân tố có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp tại tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương nơi em đang sống.

Gợi ý đáp án:

+ Vị trí địa lí: ảnh hưởng đến sự lựa chọn và phân bố cơ sở sản xuất công nghiệp, như vị trí tiếp giáp biển, các đầu mối giao thông, các mỏ khoáng sản, các đô thị,...

+ Điều kiện kinh tế - xã hội: Dân cư và nguồn lao động, cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất - kĩ thuật, khoa học - công nghiệp, nguồn vốn và thị trường, chính sách.

+ Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên: nguồn tài nguyên ảnh hưởng đến cơ cấu, quy mô phát triển và phân bố ngành công nghiệp; nguồn nước và quỹ đất tác động đến sự phân bố ngành công nghiệp,..