BÀI 4. AN TOÀN LAO ĐỘNG VÀ AN TOÀN VỆ SINH THỰC PHẨM

KHỞI ĐỘNG   

Quan sát Hình 4.1 và cho biết, người lao động đang sử dụng những trang bị bảo hộ gì trong quá trình chế biến thực phẩm?

Đáp án chuẩn:

Người lao động đang sử dụng những trang bị bảo hộ là mũ, khẩu trang, găng tay, tạp dề, quần áo bảo hộ.

I. AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG CHẾ BIẾN THỰC PHẨM

Câu hỏi: Quan sát Hình 4.2 về các dụng cụ, thiết bị nhà bếp dưới đây, hãy sắp xếp các dụng cụ, thiết bị đó vào từng nhóm theo chức năng trong quá trình sử dụng.

Đáp án chuẩn:

- Dụng cụ dùng để cắt, thái: dao, thớt.

- Dụng cụ dùng để nhào, trộn: Máy đánh trứng.

- Dụng cụ dùng để đo lường: Cân.

- Dụng cụ dùng để làm sạch: máy rửa bát, khăn lau, găng tay, bình xịt.

- Dụng cụ dùng để bảo quản:  khay và lọ để gia vị

- Dụng cụ dùng để chứa đựng - bài trí: tủ bếp, tủ lạnh.

- Dụng cụ dùng để chế biến: xoong, nồi, chảo,...

- Thiết bị dùng điện: bếp từ

- Thiết bị dùng gas: Bếp gas

Câu hỏi: Kể tên một số dụng cụ, thiết bị nhà bếp mà gia đình em đang sử dụng và các lưu ý trong quá trình sử dụng, bảo quản các dụng cụ, thiết bị đó để đảm bảo an toàn lao động.

Đáp án chuẩn:

1. Bảo quản dao, kéo trong nơi an toàn, tránh để chúng lơ lửng hay tiếp xúc với trẻ em.

2. Sử dụng bếp gas hoặc bếp từ cẩn thận, tuân thủ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.

3. Làm sạch và bảo quản nồi chảo sau khi sử dụng để tránh vi khuẩn và rỉ sét.

4. Luôn kiểm tra các dụng cụ và thiết bị trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn.

Câu hỏi: Tìm hiểu thông tin từ Internet, sách, báo,... và cho biết, người trực tiếp sản xuất thực phẩm tại các nhà hàng, khách sạn, ... cần được trang bị bảo hộ như thế nào để đảm bảo an toàn lao động? Vai trò của mỗi trang bị đó là gì?

Đáp án chuẩn:

1. Mũ bảo hiểm

2. Áo khoác chống nhiệt và chống bám dầu

3. Kính bảo hộ

4. Găng tay bảo hộ

5. Nón rộng và khẩu trang

6. Thảm chống trượt

Câu hỏi: Hãy quan sát hình dưới đây và cho biết, để đảm bảo an toàn lao động, người chế biến thực phẩm đã sử dụng những dụng cụ gì và sử dụng để tránh nguy cơ mất an toàn nào.

Đáp án chuẩn:

Người chế biến thực phẩm đã sử dụng vải, găng tay vải, xẻng đỡ bánh để tránh bị bỏng vì nhiệt độ cao khi lấy bánh từ lò nướng.

II. AN TOÀN VỆ SINH THỰC PHẨM TRONG CHẾ BIẾN THỰC PHẨM

Câu hỏi: Kể tên một số tác nhân gây mất an toàn vệ sinh thực phẩm thường gặp.

Đáp án chuẩn:

- Tác nhân sinh học

- Tác nhân hóa học

- Tác nhân vật lí

Câu hỏi: 

1. Quan sát Hình 4.7 và cho biết, trường hợp nào tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm.

2. Hãy kể tên một vài trường hợp mất an toàn vệ sinh thực phẩm gây ra hậu quả nghiêm trọng mà em biết.

Đáp án chuẩn:

1. ruồi đậu trên quả xoài đã gọt vỏ và bánh mì bị mốc.

2. 

- Dùng thực phẩm đã hỏng gây ngộ độc thực phẩm.

- Không chế biến thức ăn đúng cách gây nhiễm khuẩn.

- Lưu trữ thực phẩm trong điều kiện không đảm bảo vệ sinh gây nhiễm vi khuẩn.

Câu hỏi: Bằng hiểu biết của bản thân, em hãy mô tả sáu bước rửa tay theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

Đáp án chuẩn:

-  Bước 1: Làm ướt 2 lòng bàn tay bằng nước. Lấy xà phòng và chà 2 lòng bàn tay vào nhau.

-  Bước 2: Chà lòng bàn tay này lên mu và kẽ ngoài các ngón tay của bàn tay kia và ngược lại.

-  Bước 3: Chà 2 lòng bàn tay vào nhau, miết mạnh các kẽ trong ngón tay.

-  Bước 4: Chà mặt ngoài các ngón tay của bàn tay này vào lòng bàn tay kia.

-  Bước 5: Dùng bàn tay này xoay ngón cái của bàn tay kia và ngược lại.

-  Bước 6: Xoay các đầu ngón tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại. Rửa sạch tay dưới vòi nước chảy đến cổ tay và làm khô tay.

LUYỆN TẬP

Vì sao cần đảm bảo an toàn lao động và an toàn vệ sinh thực phẩm trong chế biến thực phẩm?

Đáp án chuẩn:

- Giảm thiểu nguy cơ mắc phải các tai 

- Giảm thiểu nguy cơ thiệt hại về tài sản của cá nhân và doanh nghiệp.

- Giúp người lao động thuận lợi, hiệu quả, yên tâm hơn trong quá trình chế biến thực phẩm, nâng cao năng suất làm việc.

Vai trò của an toàn vệ sinh thực phẩm:

- Giữ được tối đa các chất dinh dưỡng có trong thực phẩm.

- Giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lí cấp tính, mạn tính do nhiễm khuẩn, nhiễm độc có trong thực phẩm không an toàn, từ đó giảm gánh nặng bệnh tật cho hệ thống y tế quốc gia.

- Hạn chế tối đa nguy cơ làm suy giảm sức khoẻ giống nòi và chất lượng dân số vì sử dụng thực phẩm không an toàn. 

- Tạo uy tín cho ngành sản xuất nông nghiệp, công nghiệp chế biến thực phẩm của quốc gia với các nước trong khu vực và trên thế giới. 

VẬN DỤNG

Từ thực tế tại gia đình và địa phương, kết hợp với kiến thức đã học, hãy đề xuất

phương án giúp đảm bảo an toàn lao động và an toàn vệ sinh thực phẩm trong chế biến thực phẩm.

Đáp án chuẩn:

Đề xuất phương án như sau:

1. Nâng cao nhận thức

2. Sử dụng trang bị bảo hộ

3. Xây dựng quy trình làm việc mọi bước đều tuân thủ các tiêu chuẩn vệ sinh và an toàn.

4. Kiểm tra định kỳ

KẾT NỐI NĂNG LỰC

Câu hỏi: Hãy đánh giá việc đảm bảo an toàn lao động trong chế biến thực phẩm tại gia đình mình. Có thể đánh giá dựa trên các tiêu chỉ như Bảng 4.2

Đáp án chuẩn:

1. Trang bị bảo hộ

2. Quy trình làm việc

3. Kiểm tra định kỳ

4. Nâng cao nhận thức

Câu hỏi: Hãy đánh giá việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong chế biến thực phẩm tại gia đình mình. Có thể đánh giá dựa trên các tiêu chí như Bảng 4.3.

Đáp án chuẩn:

1. Chọn lựa nguyên liệu

2. Vệ sinh dụng cụ và bếp

3. Chế biến thực phẩm

4. Lưu trữ và bảo quản

5. Kiểm tra và kiểm soát

KẾT NỐI NGHỀ NGHIỆP

Ngành đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm là ngành chuyên nghiên cứu, xử lí chế biến, bảo quản và lưu trữ các loại thực phẩm. Công việc chính của ngành đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm là kiểm soát quá trình sản xuất và chất lượng thực phẩm; kiểm tra, phân tích, đánh giá chất lượng thực phẩm; xác định mối nguy trong an toàn vệ sinh thực phẩm; xây dựng hệ thống quản lí chất lượng và an toàn thực phẩm. Những người làm ngành đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm có thể làm việc tại các công ty chế biến thực phẩm, siêu thị khu công nghiệp, nhà hàng, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm, ... Dựa vào thông tin trên, hãy tìm hiểu rồi cho biết sự phù hợp của bản thân mình với ngành  nghệ này và nêu lí do.

Đáp án chuẩn:

Em cảm thấy phù hợp với ngành này vì em quan tâm đến việc đảm bảo sức khỏe cho mọi người thông qua việc kiểm soát chất lượng và an toàn của thực phẩm. Em muốn đóng góp vào việc xây dựng hệ thống quản lí chất lượng và an toàn thực phẩm để người tiêu dùng có thể yên tâm hơn về những sản phẩm mình sử dụng hàng ngày.