BÀI 9. PHÒNG, CHỐNG TỆ NẠN XÃ HỘI

1. Khái niệm và các loại tệ nạn xã hội phổ biến

Câu 1: Em hãy quan sát các tranh, đọc những trường hợp dưới đây và Đáp án chuẩn: câu hỏi: (trang 50, 51 phần 1 SGK)

a) Nhận xét về hành vi sai trái trong những bức tranh và trường hợp trên. Nêu hậu quả của những hành vi đó.

b) Theo em, tệ nạn xã hội là gì?

c) Hãy kể tên các loại tệ nạn xã hội phổ biến hiện nay.

Đáp án chuẩn:

a) 

- Đua xe: Nguy hiểm, gây tai nạn.

- Đánh bài: Nợ nần, cướp bóc, gia đình bất hòa, xã hội bất ổn.

- Rượu bia: Tai nạn, tổn hại cho bản thân và xã hội.

- Ma túy: Hủy hoại bản thân, gia đình, xã hội.

- Mê tín dị đoan: Gây tổn thất về sức khỏe, thời gian, tài sản, tính mạng.

b) 

- Hiện tượng có tính tiêu cực.

- Sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức, pháp luật.

- Gây hậu quả nghiêm trọng cho cá nhân, gia đình và xã hội.

c) 

- Tệ nạn ma túy

- Tệ nạn mại dâm

- Tệ nạn cờ bạc

- Tệ nạn mê tín dị đoan

- Tệ nạn rượu bia

- Đua xe trái phép. 

- Nghiện chơi game online…

2. Nguyên nhân và hậu quả của tệ nạn xã hội

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và Đáp án chuẩn: câu hỏi: (Trang 51, 52 mục 2 sgk)

a) Em hãy nêu nguyên nhân, hậu quả của những tệ nạn xã hội trong các trường hợp trên.

b) Kế thêm những hậu quả của tệ nạn xã hội mà em biết theo gợi ý dưới đây:

Đáp án chuẩn:

a) 

Trường hợp 1 (S nghiện ma túy): Sức khỏe tinh thần giảm sút 

Trường hợp 2 (N mê cờ bạc): mất tiền, gây rối loạn trật tự 

Trường hợp 3 (N bị lừa đảo): mất tiền 

b)

- Sức khỏe bị tổn hại nghiêm trọng.

- Tha hóa nhân cách, rối loạn hành vi, vi phạm pháp luật.

- Khủng hoảng tài chính và tinh thần.

- Gây bức xúc, mất trật tự, an toàn xã hội.

3. Một số quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội

Câu hỏi: 

a) Em hãy cho biết hành vi tẩm ma tuý vào thuốc lào để hút của các học sinh ở thông tin 1 (mục 1) có vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội không. Vì sao?

b) Em hãy nêu một số quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội.

Đáp án chuẩn:

a) Hành vi này có vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội. Bởi đã vi phạm Điều 255. Tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý.

b) Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 (trích): Điều 5. Các hành vi bị nghiêm cấm

1. Trồng cây có chứa chất ma tuý, hướng dẫn trồng cây có chứa chất ma tuý.

2. Nghiên cứu, giám định, kiểm nghiệm, kiểm định, sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, bảo quản, tồn trữ, mua bán, phân phối, xử lí, trao đổi, xuất khẩu, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập, quá cảnh trái phép chất ma tuý, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc, thuốc thú y có chứa chất ma tuý, tiền chất. [..]

5. Sử dụng, tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý; cưỡng bức, lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma tuý; chứa chấp, hỗ trợ việc sử dụng trái phép chất ma tuý.

6. Sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý. [...]

4. Trách nhiệm của học sinh trong phòng, chống tệ nạn xã hội

Câu hỏi: Em hãy quan sát các tranh dưới đây và Đáp án chuẩn: câu hỏi: (Trang 53, 54 SGK)

a) Trong những bức tranh trên, các bạn đã làm gì để phòng, chống tệ nạn xã hội?

b) Em hãy kể thêm những việc học sinh cần làm đề phòng, chống tệ nạn xã hội. 

Đáp án chuẩn:

a) 

- Tranh 1: Lắng nghe các chú công an tuyên truyền về phòng chống ma túy

- Tranh 2: Vẽ tranh tuyên truyền tác hại của tệ nạn xã hội và kêu gọi phòng, chống tệ nạn xã hội

- Tranh 3: Tham gia đóng góp ý kiến vào hòm thư tố cáo tội phạm

- Tranh 4: Từ chối sử dụng thử chất kích thích.

- Tranh 5: Tổ chức các buổi sinh hoạt lớp chia sẻ kiến thức phòng chống tệ nạn xã hội

b) 

- Học tập, rèn luyện, xây dựng lối sống lành mạnh.

- Tuân thủ pháp luật về tệ nạn xã hội.

- Phê phán, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật.

- Tham gia hoạt động phòng chống tệ nạn xã hội.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a) Những người mắc tệ nạn xã hội đều là người xấu.

b) Trẻ em mắc vào tệ nạn xã hội sẽ ảnh hưởng không tốt đến tương lai của bản thân.

c) Phòng, chống tệ nạn xã hội là trách nhiệm của riêng cơ quan công an. 

Đáp án chuẩn:

a) Không đồng ý với việc kỳ thị người mắc tệ nạn xã hội. 

b) Đồng ý xử lý nghiêm người vi phạm. 

c) Mọi người đều có trách nhiệm phòng chống tệ nạn xã hội: Bao gồm học sinh, gia đình, nhà trường, xã hội.

Câu 2: Em đồng tình hay không đồng tình với hành vi nào dưới đây? Vì sao?

a) L rủ các bạn trong lớp cả cược bóng đá, ai thua thì sẽ phải bỏ tiền mua đồ ăn sáng cho những người thắng.

b) Bà N dùng bánh kẹo để dụ dỗ trẻ em vận chuyển ma túy hộ mình.

c) H kiên quyết từ chối khi được các bạn cùng lớp rủ đi xem bói. 

Đáp án chuẩn:

a) Không đồng tình. 

b) Không đồng tình. 

c) Đồng tình. 

Câu 3: Xử lí tình huống:

a) Thời gian gần đây, trong bản của A có một số trẻ nhỏ bị sốt và nổi ban đồ trên cơ thể nên người dân vô cùng lo lắng. Thầy mo bảo rằng trong bản đang bị nhiều ma quỷ quấy rối và yêu cầu mọi người đóng tiền để làm lễ cúng trừ tà.

b) Gần đây, M thấy anh trai gieo trồng một giống cây lạ trong vườn và chăm sóc rất cẩn thận. M tò mò muốn biết anh trồng cây gì nên nhiều lần gặng hỏi nhưng anh không Đáp án chuẩn:, anh chỉ nói rằng những cây đó bán được rất nhiều tiền. Cảm thấy nghi ngờ, M đã lên internet tìm hiểu và phát hiện những cây mà anh trai đang trồng rất giống cây cần sa - một loại cây dùng để điều chế ma tuý.

c) Mồng Hai Tết, S được anh trai dẫn qua nhà một người bạn chơi. Khi đến nơi, S thấy một số người đang tụ tập đánh bài ăn tiền. Anh trai S không mang tiền nên ngỏ ý muốn mượn tiền mừng tuổi của S để chơi cùng mọi người. Anh còn hứa sẽ cho S tất cả số tiền thắng được.

Nếu là A, M, S trong các tình huống trên, em sẽ xử lí thế nào?

Đáp án chuẩn:

a) Nếu là A, em sẽ tuyên truyền với mọi người trong bản về kiến thức của việc phòng tránh tệ nạn mê tín dị đoan. 

b) Nếu là M, em sẽ khuyên nhủ anh trai dừng ngay việc chăm bón, nuôi trồng cây cần sa. 

c) Nếu là S, em sẽ từ chối cho anh trai mượn tiền và khuyên anh trai đừng tham gia vào hành vi chơi cờ bạc. 

Câu 4: Em hãy chia sẻ những việc bản thân đã làm để phòng, chống tệ nạn xã hội.

Đáp án chuẩn:

- Học tập, rèn luyện, nâng cao nhận thức, bổ sung kĩ năng, xây dựng lối sống lành mạnh, giản dị. 

- Tuân thủ và tuyên truyền các quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội. 

- Phê phán, tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội.