THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

CH 1: Tìm phó từ trong những trường hợp sau, cho biết các phó từ ấy bổ sung ý nghĩa cho danh từ, động từ, tính từ nào?

a. Chưa gieo xuống đất

    Hạt nằm lặng thinh.

                               (Trần Hữu Thung, Lời của cây)

b. Mầm đã thì thầm

    Ghé tai nghe rõ.

                              (Trần Hữu Thung, Lời của cây)

c. Vẫn còn bao nhiêu nắng

    Đã vơi dần cơn mưa

    Sấm cũng bớt bất ngờ

    Trên hàng cây đứng tuổi.

                              (Hữu Thỉnh, Sang Thu)

d. Những buổi chiều tôi hay nhắm mắt sờ những bông hoa rồi tập đoán. Tôi đoán được hai loại hoa: hoa mồng gà và hoa hướng dương. Bố cười khà khà khen tiến bộ lắm! Một hôm khác, tôi đoán được ba loại hoa.

                                                (Nguyễn Ngọc Thuần, Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ)

đ. Nó vẫn giúp người quản tượng phá rẫy, kéo gỗ, nhưng chỉ khuây khỏa những lúc làm việc rồi sau đó lại đứng buồn thiu.

                                                                                                 (Vũ Hùng, Ông Một)

e. Khi biết mọi tiếng rống lên gọi đều vô ích, con voi lồng chạy vào nhà.

                                                                                                   (Vũ Hùng, Ông Một)

CH 2: Trong những trường hợp sau, phó từ được in đậm bổ sung ý nghĩa cho động từ hoặc tính từ nào? Xác định ý nghĩa bổ sung trong trường từng trường hợp.

a. Rằng các bạn ơi

    Cây chính là tôi

    Nay mai sẽ lớn

    Góp xanh đất trời

                 (Trần Hữu Thung, Lời của cây)

b. Sương chùng chình qua ngõ

    Hình như thu đã về.

                  (Hữu Thỉnh, Sang thu)

c. Ngày nào ông cũng cho nó ăn ăn thêm hai vác mía to, hai thúng cháo.

                                                                                           (Vũ Hùng, Ông Một)

d. Ông quen nó quá, khó xa rời nó được.

                                          (Vũ Hùng, Ông Một)

CH 3: Cho 2 câu sau:

a. Trời tối.

b. Bọn trẻ đá bóng ngoài sân.

Dùng ít nhất 2 phó từ để mở rộng câu cho mỗi trường hợp trên. Nhận xét sự khác nhau về nghĩa của các câu mở rộng trong từng trường hợp.

CH 4: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ.

Khi hạt nảy mầm

Nhú lên giọt sữa

Mầm đã thì thầm

Ghé tai nghe rõ.

                                    (Trần Hữu Thung, Lời của cây)

CH 5: Trong đoạn thơ sau, nếu thay từ "phả" bằng từ "tỏa" hay "quyện" thì nội dung câu thơ thay đổi như thế nào? Vì sao?

Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về.

                      (Hữu Thỉnh, Sang thu)

CH 6: Trong Từ điển tiếng Việt, từ dềnh dàng có 2 nghĩa sau: (1) chậm chạp, không khẩn trương, để mất nhiều thì giờ vào những việc phụ hoặc không cần thiết; (2) to lớn và gây cảm giác cồng kềnh. Theo em, từ dềnh dàng trong đoạn thơ sau nên được hiểu theo nghĩa nào? Dựa vào đâu em có thể xác định được như vậy?

Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về.

Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã

Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu.

              (Hữu Thỉnh, Sang thu)

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

CH 1: 

a. Phó từ: chưa - bổ sung ý nghĩa cho động từ "gieo".

b. Phó từ: đã - bổ sung ý nghĩa cho động từ "thì thầm".

c. Phó từ: vẫn - bổ sung ý nghĩa cho động từ "còn".

Phó từ: đã - bổ sung ý nghĩa cho động từ "vơi".

d. Phó từ: được - bổ sung ý nghĩa cho danh từ "hai loại hoa", "ba loại hoa".

đ. Phó từ: vẫn - bổ sung ý nghĩa cho động từ "giúp".

e. Phó từ: đều - bổ sung ý nghĩa cho tính từ "vô ích".

CH 2: 

a. Phó từ sẽ bổ sung ý nghĩa chỉ quan hệ thời gian cho tính từ lớn.

b. Phó từ đã bổ sung ý nghĩa chỉ quan hệ thời gian cho động từ về.

c. Phó từ cũng bổ sung ý nghĩa chỉ tiếp diễn cho động từ cho.

d. Phó từ quá bổ sung ý nghĩa chỉ mức độ cho động từ quen.

   Phó từ được bổ sung ý nghĩa vè khả năng cho động từ xa rời.

CH 3:

a. Trời tối

- Trời rất tối. (phó từ chỉ mức độ)

- Trời đã tối. (phó từ chỉ quan hệ thời gian)

b. Bọn trẻ đá bóng ngoài sân.

- Bọn trẻ sẽ đá bóng ngoài sân. (phó từ chỉ quan hệ thời gian)

- Bọn trẻ thường đá bóng ngoài sân. (phó từ chỉ sự tiếp diễn)

CH 4: 

- Biện pháp tu từ nhân hoá.Việc sử dụng các biện pháp tu từ thể hiện mối quan hệ gần gũi của hạt mầm với con người.

CH 5: Câu thơ sẽ không gây ấn tượng mạnh.

CH 6: Theo em, từ dềnh dàng trong đoạn thơ sau nên được hiểu theo nghĩa (1). Xác định như vậy vì:với nét nghĩa này sẽ gợi tả dòng sông khi sang thu không còn cuồn cuộn gấp gáp như mùa hè mưa lũ mà chậm chạp, thong thả trôi đồng thời mang tâm trạng của con người.