BÀI 24. SINH SẢN Ở THỰC VẬT

PHẦN I. HỆ THỐNG BÀI TẬP, BÀI GIẢI CUỐI SGK

Mở đầu: Hiện nay, để sản xuất một lượng lớn hoa lan nhằm cung ứng cho thị trường vào các dịp lễ, Tết, những nhà làm vườn đã thực hiện bằng cách nào?

I. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT

Hoạt động 1: Quan sát Hình 24.1, hãy cho biết vì sao sinh sản sinh dưỡng là hình thức sinh sản vô tính

Hoạt động 2: Quan sát Hình 24.2, hãy mô tả quá trình sinh sản bằng bào tử ở rêu. Trong đó, xác định sinh sản vô tính diễn ra ở giai đoạn nào.

Luyện tập: Trong chu trình sinh sản của rêu, giai đoạn đơn bội hay lưỡng bội chiếm ưu thế? Vì sao

Hoạt động 3: Trong nông nghiệp, người ta đã áp dụng những phương pháp nào để nhân nhanh các giống cây trồng mang những đặc tính mong muốn? Cho ví dụ

Luyện tập: Tại sao nuôi cấy mô tế bào thực vật có thể tạo ra số lượng lớn cây trồng có đặc điểm giống nhau? Điều này có ý nghĩa gì đối với đời sống con người?

II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT

Hoạt động 4: Quan sát Hình 24.5 và dựa vào kiến thức đã học, hãy mô tả cấu tạo chung của hoa

Hoạt động 5: Quan sát Hình 24.6, hãy mô tả quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi. Hai quá trình này có đặc điểm gì khác nhau?

Hoạt động 6: Tại sao quá trình thụ tinh ở thực vật có hoa được gọi là thụ tinh kép?

Hoạt động 7: Hạt và quả được hình thành như thế nào? Trong quá trình chín, quả đã có những biến đổi sinh lí như thế nào?

Luyện tập: Lập bảng so sánh sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính ở thực vật

Vận dụng: Hiện nay, biện pháp nhân giống nào đang được áp dụng để duy trì các giống thực vật mang nguồn gene quý hoặc có nguy cơ tuyệt chủng? Hãy cho biết cơ sở khoa học của biện pháp đó

PHẦN 2. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

Đáp án MĐ: 

- Tưới nước, bón phân đầy đủ

- Không trồng cây dưới ánh nắng gay gắt vì hoa Lan ưa bóng râm

- Cắt tỉa cây thường xuyên

- Chú ý xịt thuốc phòng bệnh cho hoa Lan

I. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT

Đáp án HĐ1: Sinh sản sinh dưỡng là sinh sản vô tính, xảy ra thông qua sự phân tách và tái sinh các bộ phận sinh dưỡng để tạo ra một cây mới có đặc tính giống như cây bố mẹ. Sinh sản sinh dưỡng chỉ xảy ra ở lá, rễ và thân của cây.

Đáp án HĐ2:

- Rêu sinh sản bằng bào tử thông qua cơ quan sinh sản là túi bào tử.

- Sinh sản vô tính ở rêu diễn ra khi túi bào tử chín, mở nắp và phát tán các bào tử (1n) ra môi trường. Bào tử này sau đó nảy mầm thành cây rêu mới. 

Đáp án LT: Trong Rêu, thể giao tử (n) chiếm ưu thế so với thể bào tử (2n). Thể bào tử (2n) có số lượng nhiễm sắc thể gấp đôi so với thể giao tử (n). Điều này là kết quả của cấu trúc khác biệt giữa các bào tử trong Rêu: thể bào tử luôn là đơn bội (n), trong khi thể sinh tử là lưỡng bội (2n), được hình thành qua hợp tử giữa giao tử đực (n) và giao tử cái (n). Chu kỳ phát triển của Rêu là lưỡng di truyền, xen kẽ giữa pha n (đơn bội) và pha 2n (lưỡng bội).

Đáp án HĐ3: 

- Giâm cành: mía, khoai lang, sắn dây, dâu tằm,...

- Chiết cành: cam, quýt, chanh, bưởi,...

- Ghép cành: Xoài cát ghép với xoài tượng, Cây táo chua ghép với táo ngọt,...

- Nuôi cấy mô tế bào thực vật: Nhân giống việt quất bằng nuôi cấy mô dưới ánh sáng nhân tạo,...

Đáp án LT: 

- Phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật cho phép nuôi cấy mẩu mô của thực vật, thậm chí từng tế bào trong ống nghiệm để tái sinh thành các cây. Với phương pháp này, từ một mẩu tế bào cây mẹ, có thể tạo ra nhiều cây giống đồng đều về phẩm chất trên diện tích nhỏ trong thời gian ngắn.

- Ý nghĩa của phương pháp này bao gồm sản xuất lượng giống lớn cho quy mô công nghiệp, đảm bảo giống cây đồng nhất về phẩm chất, sản xuất cây giống sạch bệnh, và bảo tồn các nguồn giống quý hiếm.

II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT

Đáp án HĐ4: Hoa gồm các bộ phận chính như: cánh hoa (tràng hoa), đài hoa, nhị và nhụy. Ngoài ra còn có các bộ phận khác như: cuống hoa và đế hoa.

• Nhị hoa gồm 3 bộ phận chính: Chỉ nhị; Bao phấn; Hạt phấn nằm trong bao phấn
• Nhụy hoa gồm 4 bộ phận chính: Đầu nhụy; Vòi nhụy; Bầu nhụy; Noãn nằm trong bầu nhụy

Đáp án HĐ5: 

Đáp án HĐ6: Trong sinh sản của thực vật có hoa, quá trình thụ tinh được gọi là thụ tinh kép vì mỗi hạt phấn tạo ra 2 tinh tử. Một tinh tử thụ tinh với noãn trong túi phôi để tạo hợp tử, trong khi tinh tử còn lại thụ tinh với tế bào trung tâm tạo thành tế bào 3n.

Đáp án HĐ7: 

- Hạt: Hình thành từ noãn thụ tinh, có thể có nội nhũ hoặc không. Noãn thụ tinh phân chia và phát triển thành phôi. Vỏ noãn bảo vệ hạt và phần còn lại chứa chất dự trữ cho hạt. Mỗi noãn thụ tinh tạo ra một hạt.

- Quả: Hình thành từ bầu nhuỵ sinh trưởng và chuyển hoá. Quả không qua thụ tinh noãn là quả đơn tính. Quá trình chín của quả bao gồm biến đổi sinh lí, sinh hóa làm cho quả có độ mềm, màu sắc và hương vị hấp dẫn, thuận lợi cho sự phát tán của hạt.

Đáp án LT: 

- Giống nhau: Đều tạo ra cá thể mới từ các cá thể ban đầu.

- Khác nhau:

Đáp án VD: Nuôi cấy mô tế bào thực vật là biện pháp nhân giống được áp dụng. Cơ sở khoa học của nó dựa trên sự nhân đôi và phân li đồng đều của các nhiễm sắc thể trong quá trình nguyên phân.