BÀI 3. SỰ SUY THOÁI TÀI NGUYÊN RỪNG

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

KHỞI ĐỘNG

CH: Nhận xét về sự thay đổi diện tích rừng trên thế giới trong giai đoạn 1990 – 2020 ở Hình 3.1

1. MỘT SỐ NGUYÊN NHÂN CHỦ YẾU GÂY SUY THOÁI TÀI NGUYÊN RỪNG.

CH: Nêu một số nguyên nhân chủ yếu làm suy thoái tài  nguyên rừng.

Luyện tập

CH1: Vì sao hoạt động khai thác gỗ không bền vững và bất hợp pháp đã làm cho tài nguyên rừng bị suy giảm nghiêm trọng?

CH2: Củi được khai thác từ các hệ sinh thái rừng thường được sử dụng nhằm mục đích gì?

CH3: Khai thác củi từ rừng làm chất đốt tập trung nhiều ở khu vực nào của nước ta?

CH4: Phá rừng để lấy đất sản xuất nông nghiệp tập trung nhiều ở khu vực nào của nước ta? Vì sao?

CH5: Cháy rừng gây thiệt hại tài nguyên rừng như thế nào?

CH6: Hoạt động chăn thả gia súc tác động như thế nào đến hệ sinh thái rừng?

CH7: Việc phát triển cơ sở hạ tầng và khai khoáng đã tác động như thế nào đến tài nguyên rừng và đa dạng sinh học?

2. GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC SUY THOÁI TÀI NGUYÊN RỪNG

CH: Hãy nêu các giải pháp khắc phục suy thoái tài nguyên rừng

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

KHỞI ĐỘNG

CH: Nhận xét về sự thay đổi diện tích rừng trên thế giới trong giai đoạn 1990 – 2020 ở Hình 3.1:

- Diện tích rừng qua các năm có xu hướng giảm liên tục từ 4236,4 triệu ha của năm 1990 còn 1058,9 triệu ha của năm 2020.

1. MỘT SỐ NGUYÊN NHÂN CHỦ YẾU GÂY SUY THOÁI TÀI NGUYÊN RỪNG.

CH: Nguyên nhân chủ yếu làm suy thoái tài  nguyên rừng:

- Khai thác trái phép, quá mức gỗ và lâm sản khác

- Phá rừng để lấy đất sản xuất nông nghiệp

- Phá rừng để trồng cây công nghiệp và cây đặc sản.

- Cháy rừng

- Chăn thả gia súc bừa bãi

- Sự phát triển quá mức của cơ sở hạ tầng và khai khoáng.

Luyện tập

CH1: - Hoạt động khai thác gỗ bất hợp pháp thường không tuân thủ các quy định về số lượng và kích thước cây được phép khai thác. Do đó, lượng gỗ khai thác vượt quá khả năng tái sinh của rừng, dẫn đến sự suy giảm nguồn tài nguyên gỗ.

- Khai thác gỗ không bền vững cũng không chú trọng đến việc tái canh rừng sau khi khai thác. Điều này khiến cho diện tích rừng ngày càng thu hẹp và không thể phục hồi được.

- Khai thác gỗ không bền vững gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường như: phá hủy môi trường sống của các loài động thực vật, gây xói mòn đất, ảnh hưởng đến nguồn nước,...

- Những tác động này làm cho hệ sinh thái rừng trở nên suy yếu và không thể phục hồi được.

CH2: Mục đích:

- Nấu ăn

- Sưởi ấm

- Sản xuất công nghiệp

- Cung cấp năng lượng cho các hoạt động khác

CH3: Khai thác củi từ rừng làm chất đốt tập trung nhiều ở khu vực:

- Vùng núi phía Bắc

- Vùng Tây Nguyên

-  Vùng ven biển: Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa,...

- Đồng bằng sông Cửu Long

- Khu vực miền Trung

CH4: Phá rừng để lấy đất sản xuất nông nghiệp tập trung nhiều ở khu vực Tây Nguyên và Đông Bắc nước ta. Vì:

- Tây Nguyên:

+ Địa hình đồi núi, nhiều cao nguyên: Thích hợp cho việc trồng cây công nghiệp như cà phê, cao su, hồ tiêu,...

+ Khí hậu: Nhiệt đới gió mùa, lượng mưa dồi dào, phù hợp cho nhiều loại cây trồng.

+ Đất đai: Bazan màu mỡ, thích hợp cho canh tác nông nghiệp.

+ Dân cư thưa thớt: Vẫn còn nhiều diện tích đất trống để mở rộng sản xuất nông nghiệp.

- Đông Bắc:

+ Địa hình đồi núi: Thích hợp cho việc trồng cây ăn quả như cam, bưởi, vải, nhãn,...

+ Khí hậu: Nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh, phù hợp cho nhiều loại cây trồng.

+ Đất đai: Feralit, phù hợp cho canh tác nông nghiệp.

+ Dân cư đông: Nhu cầu về đất sản xuất nông nghiệp cao.

CH5: Cháy rừng gây thiệt hại sau đối với tài nguyên rừng:

- Cháy rừng có thể thiêu rụi diện tích rừng rộng lớn, làm mất đi nguồn tài nguyên quý giá.

- Cháy rừng tiêu diệt các loài động thực vật, làm mất đi sự đa dạng sinh học.

- Nhiều loài động vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng do mất môi trường sống.

- Cháy rừng làm mất đi nguồn gỗ quý, lâm sản, và các loại thảo dược.

- Cháy rừng cũng làm ảnh hưởng đến nguồn nước, đất đai, và chất lượng không khí.

CH6: - Gây phá hủy thảm thực vật: Chăn thả quá mức có thể dẫn đến việc gia súc ăn hết cỏ và các loại cây bụi, gây phá hủy thảm thực vật.

- Gây xói mòn đất: Khi thảm thực vật bị phá hủy, đất sẽ bị xói mòn bởi nước và gió.

- Gây ô nhiễm môi trường: Phân gia súc có thể gây ô nhiễm nguồn nước và đất.

- Gây ảnh hưởng đến động vật hoang dã: Gia súc có thể cạnh tranh thức ăn và môi trường sống với động vật hoang dã.

- Gây lây lan dịch bệnh: Gia súc có thể lây lan dịch bệnh cho động vật hoang dã và con người.

CH7: Việc phát triển cơ sở hạ tầng và khai khoáng đã làm nhiều diện tích rừng bị suy giảm, mất hoặc chia cắt sinh cảnh tự nhiên của nhiều loài sinh vật rừng do hình thành rào cản di cư của các loài, gây tác hại nghiêm trọng tới sự sống còn của các quần thể động vật hoang dã.

Ngoài ra, một số nguyên nhân khác gây suy thoái tài nguyên rừng như: chính sách về di cư, định cư, chính sách quản lí rừng, chính sách về đất đai.....

2. GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC SUY THOÁI TÀI NGUYÊN RỪNG

CH: - Lập quy hoạch, kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng

- Hoàn thành việc giao đất, giao rừng, cho thuê và thu hồi rừng, đất rừng

- Kiểm soát, quản lí, bảo vệ và phát triển mỗi loại rừng theo quy chế quản lý riêng

- Kiểm soát suy thoái động, thực vật  rừng

- Kiện toàn, cùng có tổ chức, bộ máy quản lý nhà nước về lâm nghiệp từ trung ương tới địa phương.

- Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về quản lí và bảo vệ rừng.