Video giảng Hóa học 11 Cánh diều bài 8 Hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

Tóm lược nội dung

BÀI 8: HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HÓA HỌC HỮU CƠ

Chào mừng các em đến với bài học ngày hôm nay!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

• Nêu được khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ; đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ.
• Phân loại được hợp chất hữu cơ (hydrocarbon và dẫn xuất)
• Nêu được khái niệm nhóm chức và một số loại nhóm chức cơ bản
• Sử dụng được bảng tín hiệu phổ hồng ngoại (IR) để xác định một số nhóm chức cơ bản

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Cho các chất có công thức: NaHCO₃, CaCO₃, C₂H₅OH, CH₄, H₂SO₄, C₂H₂, CH₃CHO, CO₂, CH₃COOH, C₆H₁₂O₆. Em hãy chỉ ra các chất thuộc loại hợp chất hữu cơ và phân loại các chất đó.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. KHÁI NIỆM HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HÓA HỌC HỮU CƠ 

Bây giờ, cô có một vài câu hỏi dành cho cả lớp. Các em hãy suy nghĩ thật kỹ và đưa ra câu trả lời nhé.

• Hợp chất hữu cơ là gì?
• Ngành hoá học nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ được gọi là gì?

Video trình bày nội dung: 

- Hợp chất hữu cơ là hợp chất của carbon, trừ một số hợp chất vô cơ như CO, CO2, muối carbonate, các cyanide, các carbide,...

- Ngành hóa học nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ được gọi là hóa học hữu cơ.

II. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC HỢP CHẤT HỮU CƠ

Nội dung 1: Thành phần nguyên tố 

Ngoài carbon, trong thành phần của các hợp chất hữu cơ thường có thêm các nguyên tố nào?

Video trình bày nội dung: 

- Ngoài carbon, trong thành phần của các hợp chất hữu cơ thường có thêm một hoặc một vài nguyên tố khác như hydrogen, oxygen, nitrogen; ít gặp hơn là phosphorus, halogen, sulfur,...

Nội dung 2: Đặc điểm cấu tạo

Các nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ liên kết với nhau chủ yếu bằng liên kết nào?

Video trình bày nội dung: 

- Các nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ liên kết với nhau chủ yếu bằng liên kết cộng hóa trị. 

- Các nguyên tử carbon có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch carbon ở dạng mạch hở không phân nhánh, mạch hở phân nhánh hoặc mạch vòng

Nội dung 3: Tính chất vật lí 

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

Độ tan, nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy của các hợp chất hữu cơ như thế nào?

Video trình bày nội dung: 

- Các hợp chất hữu cơ ít tan trong nước nhưng tan trong dung môi hữu cơ 

- Các hợp chất hữu cơ thường có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp (dễ bay hơi). 

Nội dung 4: Tính chất hóa học

Phản ứng hoá học của các hợp chấy hữu cơ xảy ra nhanh hay chậm và theo chiều hướng nào? Các em có thể lấy ví dụ cho cô không?

Video trình bày nội dung: 

- Phản ứng hóa học của các hợp chất hữu cơ thường xảy ra chậm và theo nhiều hướng khác nhau, tạo thành hỗn hợp các sản phẩm. 

Ví dụ:

- Các hợp chất hữu cơ thường kém bền với nhiệt và dễ cháy

III. PHÂN LOẠI CÁC HỢP CHẤT HỮU CƠ 

Để hiểu sâu hơn về bài học hôm nay, cô muốn các em cùng nhau trả lời những câu hỏi sau đây:

• Các hợp chất hữu cơ được chia thành những loại nào?
• Hydrocarbon là gì?
• Thế nào là dẫn xuất hydrocarbon?
• Em hãy phân loại các hợp chất hữu cơ theo thành phần nguyên tố và đặc điểm liên kết.

Video trình bày nội dung: 

Dựa trên thành phần các nguyên tố có mặt trong phân tử hợp chất hữu cơ và đặc điểm liên kết, các hợp chất hữu cơ được chia làm hai loại:

- Hydrocarbon là những hợp chất hữu cơ trong phân tử chỉ chứa carbon và hydrogen

- Khi thay thế nguyên tử hydrogen trong phân tử hydrocarbon bằng nguyên tử hay nhóm nguyên tử khác thì vẫn thu được dẫn xuất hydrocarbon

IV. NHÓM CHỨC

Nội dung 1: Khái niệm

Nhóm chức là gì? Ai có thể nêu ví dụ nào!

Video trình bày nội dung: 

Nhóm chức là nguyên tử hay nhóm nguyên tử gây ra những tính chất hóa học đặc trưng của hợp chất hữu cơ.

Bảng 8.1. Nhóm chức và gốc hydrocarbon có trong phân tử của một số chất hữu cơ

- Ví dụ: Các alcohol có tính chất hóa học chung là phản ứng với sodium giải phóng hydrogen:  2ROH + 2Na ⟶ 2RONa + H₂

Nội dung 2: Xác định nhóm chức bằng phổ hồng ngoại (IR)

Nêu cách xác định nhóm chức bằng phổ hồng ngoại (phổ IR).

Video trình bày nội dung: 

Mỗi liên kết trong phân tử hợp chất hữu cơ có khả năng hấp thụ một vài bức xạ hồng ngoại đặc trưng cho liên kết đó. Phổ hồng ngoại thể hiện các hấp thụ bức xạ điện từ trong vùng hồng ngoại của các liên kết trong phân tử dưới dạng các tín hiệu (hoặc peak) của cực đại hấp thụ (hay cực tiểu truyền qua). Trên phổ hồng ngoại, trục tung biểu diễn độ truyền qua (hoặc độ hấp thụ) (theo %), trục hoành biểu diễn số sóng (cm^-1) của các bức xạ trong vùng hồng ngoại. Dựa vào cực đại hấp thụ (hoặc cực tiểu truyền qua) có thể dự đoán được sự có mặt của các nhóm chức trong hợp chất nghiên cứu. 

Bảng 8.2. Số sóng hấp thụ đặc trưng trên phổ hồng ngoại của một số nhóm chức (R, R1, R2 là gốc hydrocarbon)

……………………..

Nội dung video Bài 8 còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.