Video giảng Hóa học 11 Cánh diều bài 16 Alcohol

Tóm lược nội dung

BÀI 16: ALCOHOL

Chào mừng các em đến với bài học ngày hôm nay!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

• Khái niệm alcohol; công thức tổng quát của alcohol no, đơn chức, mạch hở; khái niệm về bậc của alcohol; đặc điểm liên kết và hình dạng phân tử của methanol và ethanol.
• Công thức cấu tạo, gọi được tên theo danh pháp thay thế của một số alcohol đơn giản (C1 – C5), tên thông thường của một vài alcohol thường gặp
• Đặc điểm về tính chất vật lí của alcohol (trạng thái, xu hướng của nhiệt độ sôi, độ tan trong nước), ảnh hưởng của liên kết hydrogen đến nhiệt độ sôi và khả năng hòa tan trong nước của các alcohol.
• Tính chất hóa học của alcohol: phản ứng thế nguyên tử của nhóm -OH (phản ứng chung của R–OH, phản ứng riêng của polyalcohol); phản ứng tạo thành alkene hoặc ether; phản ứng oxi hóa alcohol bậc một, bậc hai thành aldehyde, ketone bằng CuO; phản ứng đốt cháy; thí nghiệm đốt cháy ethanol, thí nghiệm glycerol tác dụng với copper (II) hydroxide
• Ứng dụng của alcohol, tác hại của việc lạm dụng rượu bia và đồ uống có cồn
• Phương pháp điều chế ethanol bằng phương pháp hydrate hóa ethylene, lên men tinh bột; điều chế glycerol từ propylene

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Cô có bài tập nhỏ sau đây muốn các em làm: Chất X có trong thành phần của bia. Nếu lạm dụng, chất X là nguyên nhân của nhiều vấn đề xã hội như gây tai nạn giao thông, bạo lực gia đình, bệnh tật,... Chất X là gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Nội dung 1. Tìm hiểu về khái niệm và danh pháp alcohol

Bây giờ, cả lớp sẽ tìm hiểu bài bằng các trả lời các câu hỏi sau của cô nhé!

* Khái niệm:

• Nêu khái niệm alcohol.
• Thảo luận trả lời Câu hỏi 1 SGK trang 108: Cho các chất A, B, C, D và E có công thức cấu tạo như sau:

a) Hãy nhận xét đặc điểm chung về cấu tạo của các chất trên

b) Hợp chất E có phải alcohol không?

• Nêu cách phân loại alcohol? Cho ví dụ.
• Bậc của alcohol là gì? Cho ví dụ.
• Từ methyl alcohol và ethyl alcohol, hãy viết công thức chung của alcohol no, đơn chức, mạch hở.

* Danh pháp:

• Cho biết cách xác định mạch carbon chính và thứ tự của các nguyên tử carbon trong phân tử alcohol
• Rút ra cách gọi tên alcohol theo danh pháp thay thế và thông thường của alcohol.
• Gọi tên theo danh pháp thay thế các alcohol dưới đây:

• Gọi tên theo danh pháp thay thế các alcohol dưới đây: Gọi tên thông thường các alcohol dưới đây:

CH₂=CH-CH₂-OH

C₆H₅-CH₂-OH

Video trình bày nội dung: 

1. Khái niệm

 Alcohol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm hydroxy (-OH) liên kết trực tiếp với nguyên tử carbon no. 

Trả lời Câu hỏi 1 SGK trang 108:

a) Trong phân tử các chất trên có chứa một hay nhiều nhóm (-OH) 

b) Hợp chất E không phải alcohol

* Alcohol được phân loại theo nhiều cách khác nhau:

- Theo liên kết carbon: 

+ Alcohol no: CH₃CH₂OH,

+ Alcohol không no: CH₂=CH-CH₂-OH 

+ Alcohol thơm:

- Theo số nhóm chức hydroxy: 

+ Monoalcohol: CH₃OH

+ Polyalcohol: HOCH₂CH₂OH

* Bậc của alcohol (bậc một, bậc hai và bậc ba) chính là bậc của nguyên tử carbon 

Ví dụ:

+ Alcohol bậc một: CH₃-CH₂-CH₂-OH

+ Alcohol bậc hai:

+ Alcohol bậc ba:

* Alcohol no, đơn chức, mạch hở có công thức tổng quát là C_nH_2n+1OH (n  1)

2. Danh pháp

- Tên thay thế: Nhóm hydroxy là nhóm thế gắn vào mạch chính của hydrocarbon. Đánh số thứ tự nguyên tử carbon trong mạch chính sao cho vị trí của nguyên tử carbon liên kết với nhóm hydroxy là nhỏ nhất.

+ Tên của monoalcohol:

Tên hydrocarbon (bỏ e) – số chỉ vị trí nhóm –OH – ol  

Ví dụ:

 butan-2-ol 

+ Tên của polyalcohol:

Tên hydrocarbon – số chỉ vị trí nhóm –OH – từ chỉ số lượng nhóm –OH (di, tri,...) ol   

butan-1,3-diol

+ Tên thông thường:

 isobutyl alcohol

CH₂=CH-CH₂-OH allyl alcohol 

ethylene glycol 

C₆H₅-CH₂-OH benzyl alcohol 

Nội dung 2. Tìm hiểu tính chất vật lí của alcohol

Để củng cố kiến thức, chúng ta sẽ làm một số bài tập nhỏ như sau:

• Giải thích tại sao các alcohol có nhiệt độ sôi cao hơn các hydrocarbon hoặc dẫn xuất halogen có phân tử khối tương đương?
• Tìm hiểu quy luật về sự phụ thuộc của phân tử alcohol đến nhiệt độ sôi và tính tan.

Video trình bày nội dung: 

- Do tạo được liên kết hydrogen liên phân tử nên các alcohol có nhiệt độ sôi cao hơn các hydrocarbon hoặc dẫn xuất halogen có phân tử khối tương đương

- Nhiệt độ sôi và khối lượng riêng của các alcohol tăng dần khi phân tử khối tăng.

- Khi nguyên tử carbon tăng lên thì độ tan của alcohol trong nước giảm dần.

…

……………………..

Nội dung video Bài 16 còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.