Slide bài giảng ngữ văn 10 cánh diều bài 5: Đại cáo bình Ngô

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN. ĐẠI CÁO BÌNH NGÔ

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 2: Tư tưởng nổi bật được thể hiện xuyên suốt trong Đại cáo bình Ngô là gì? Hãy làm sáng tỏ tư tưởng ấy.

Trả lời:

Tư tưởng nhân nghĩa, được thể hiện ở lòng tự hào về ý thức dân tộc, về nền văn hiến dân tộc. 

- Nhân nghĩa gắn với sự khẳng định chủ quyền, độc lập dân tộc

- Nhân nghĩa thể hiện ở sự cảm thông, chia sẻ với nỗi thống khổ của người dân mất nước

- Nhân nghĩa là nền tảng sức mạnh để chiến thắng kẻ thù

- Nhân nghĩa thể hiện ở tinh thần chuộng hòa bình, tinh thần nhân đạo của dân tộc

 Câu 3: Chọn một đoạn tiêu biểu trong bài Đại cáo, phân tích để thấy được tác dụng của nghệ thuật lập luận, lựa chọn hình ảnh, ngôn từ, nghệ thuật đối và nhịp điệu của câu biểu ngẫu.

Trả lời:

- Đoạn mở đầu được coi là đoạn tiêu biểu nhất vì trong đoạn này ta thấy được tư tưởng nhân nghĩa là nội dung xuyên suốt cả bài thơ

- Mở đầu bài cáo, tác giả đã khẳng định đanh thép về định nghĩa tư tưởng nhân nghĩa. 

- 8 câu thơ tiếp theo đã khẳng định chủ quyền dân tộc, giá trị của tự do bằng việc nhắc lại trang sử hào hùng của dân tộc ta một cách đầy vẻ vang, tự hào. 

- Nhắc đến văn hiến, lịch sử, phong tục, tập quán và nhân tài đất nước. 

=> Là những yếu tố mới để tạo thành một quốc gia độc lập.  

- Đoạn mở đầu như một khúc dạo đầu đầy hào sảng, hào hùng về chủ quyền Tổ quốc.

 Câu 4: Hãy phân tích vai trò của yếu tố biểu cảm trong bài Đại cáo qua các dẫn chứng cụ thể

Trả lời:

- Khắc hoạ phẩm chất, ý chí của người lãnh tụ 

- Cho ta thấy được Lê Lợi là người có lòng căm thù giặc sâu sắc, hoài bão lớn, có ý chí quyết tâm thực hiện hoài bão lí tưởng, tiêu diệt kẻ thù để cứu nước, cứu dân.

Câu 5: Quan niệm về quốc gia, dân tộc được Nguyễn Trãi thể hiện trong bài Đại cáo như thế nào? Phân tích ý thức độc lập và tinh thần tự hào dân tộc được thể hiện trong quan niệm ấy.

Trả lời:

- Quan niệm về đất nước, dân tộc bằng cách đã xác định tư cách độc lập của nước Đại Việt bằng một loạt các dẫn chứng thuyết phục

- Lòng tự hào dân tộc ấy còn được thể hiện qua đoạn nói về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đầy khó khăn, thách thức nhưng dân ta vẫn giành lại được chiến thắng.

- Khi nói về những chiến công của quân ta giọng điệu tự hào

Câu 6: Liên hệ với những hiểu biết ở phần Kiến thức ngữ văn và văn bản Nguyễn Trãi - Cuộc đời và sự nghiệp, hãy xác định:

a. Ý nghĩa của tác phẩm Đại cáo bình Ngô đối với thời đại Nguyễn Trãi.

b. Vì sao Đại cáo bình Ngô được coi là "bản Tuyên ngôn Độc lập thứ hai" của dân tộc?

Trả lời:

a. Chứng tỏ sự phát triển và trưởng thành thêm một bước về ý thức dân tộc, lịch sử, tư tưởng, văn hóa của dân tộc Đại Việt 

b. Vì Nguyễn Trãi đã khẳng định chủ quyền lãnh thổ và nền độc lập của nước nhà, vang lên như một khúc tráng ca bất diệt, ca ngợi chiến thắng hiển hách của dân tộc ta. 

Câu 7: Theo em, bài học lịch sử nào được Nguyễn Trãi nêu lên trong Đại cáo bình Ngô vẫn còn ý nghĩa sâu sắc đối với thời đại ngày nay?

Gợi ý:

Quy luật bĩ, thái (khốn cùng, thông suốt) của trời đất, cũng là quy luật suy vong hưng thịnh tất yếu của mỗi quốc gia.