Slide bài giảng địa lí 10 chân trời bài 6: Thạch quyển, nội lực

Tóm lược nội dung

BÀI 6: THẠCH QUYỂN, NỘI LỰC

I. Khái niệm thạch quyển

Câu 1: Dựa vào hình 6.1 và thông tin trong bài học, em hãy:

- Cho biết thạch quyển là gì.

- Phân biệt được thạch quyển với vỏ Trái Đất.

Trả lời

* Thạch quyển là phần trên cùng của Trái Đất, bao gồm vỏ Trái Đất và phần trên lớp man-ti, thành phần cấu tạo chủ yếu là các đá ở thể rắn. 

* Phân biệt được thạch quyển với vỏ Trái Đất:

II. Nội lực và tác động của nội lực đến sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất

1. Nội lực

Câu 2: Dựa vào thông tin trong bài học, em hãy cho biết:

- Thế nào là nội lực.

- Nguyên nhân sinh ra nội lực

Trả lời

- Nội lực là lực phát sinh từ bên trong Trái Đất.

- Nguyên nhân: do sự phân hủy của các nguyên tố phóng xạ, sự dịch chuyển của dòng vật chất theo trọng lực, năng lượng của các phản ứng hóa học trong lòng đất,…

2. Tác động của nội lực đến sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất

Câu 3: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy cho biết vận động theo phương thẳng đứng bao gồm các vận động nào và hệ quả của các vận động đó đối với sự hình thành bé mặt Trái Đất.

Trả lời

- Vận động theo phương thẳng đứng bao gồm: vận động nâng lên, hạ xuống  

- Hệ quả: làm mở rộng hoặc thu hẹp diện tích của một khu vực một cách chậm chạp và lâu dài, gây ra hiện tượng biển tiến và biển thoái.

Câu 4: Dựa vào hình 6.2, hình 6.3 và thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết nguyên nhân và biểu hiện của hiện tượng uốn nếp.

- Mô tả địa hình bề mặt Trái Đất trước và sau khi diễn ra hiện tượng uốn nếp.

Trả lời

 - Nguyên nhân: các lớp đá bị xô ép, uốn cong thành các nếp uốn nhưng không phá vỡ tính liên tục của chúng, do các lực nén ép này vận động theo phương nằm ngang. 

 -  Biểu hiện: xuất hiện nhiều ở những nơi đá có độ dẻo cao, điển hình nhất là các đá trầm tích.

* Địa hình bề mặt Trái Đất:

 - Trước khi diễn ra hiện tượng uốn nếp: bằng phẳng.

 - Sau khi diễn ra hiện tượng uốn nếp: bề mặt địa hình bị cắt xẻ thành miền núi uốn nếp. 

Câu 5: Dựa vào hình 6.4, hình 6.5 và thông tin, em hãy cho biết hiện tượng đứt gãy diễn ra như thế nào. Nguyên nhân xảy ra hiện tượng đó.

Hình 6.5 Biển Đỏ - Địa hình hào bị ngập nước

Trả lời

- Diễn biến

+ Cường độ tách dãn yếu thì đá chỉ nứt nẻ, không chuyển dịch, tạo nên các khe nứt.

+ Khi sự dịch chuyển diễn ra với biên độ lớn sẽ làm cho các lớp đá có bộ phận trồi lên, có bộ phận sụt xuống, hình thành các địa bào, địa luỹ...

- Nguyên nhân: Do ở những vùng đá cứng vận động thẳng đứng sẽ làm cho các lớp đất đá bị gãy, đứt ra rồi dịch chuyển ngược hướng nhau theo phương gần như thẳng đứng hay nằm ngang.

Luyện tập

Câu 1: Dựa vào hình 6.6, em hãy xác định các vành đai động đất và núi lửa trên Trái Đất.

Trả lời:

Các vành đai động đất và vành đai núi lửa trên Trái Đất:

Câu 2: Dựa vào hình 4.4 và hình 6.6, em hãy trình bày mối liên quan giữa sự phân bố các vành đai động đất, núi lửa với sự dịch chuyển các mảng kiến tạo của thạch quyển Giải thích sự phân bố đó.

Trả lời

- Mối liên hệ: Các vành đai động đất, núi lửa phân bố ở các vùng tiếp xúc của các mảng kiến tạo, nơi có hai mảng chờm lên nhau do tác động của ma sát sẽ trở thành vùng có nhiều núi lửa và động đất.

=> Giải thích: Động đất, núi lửa thường tập trung ở ranh giới các mảng thạch quyển tạo nên các vành đai động đất, vành đai núi lửa trên Trái Đất. 

Vận dụng

Em hãy sưu tầm thông tin mô tả về một dạng địa hình được hình thành dưới tác động của nội lực.

Trả lời

* Các dạng địa hình được hình thành dưới tác động của nội lực:

Đứt gãy Đông phi và biển Đỏ

Đứt gãy sông Hồng

Dãy Himalaya do hiện tượng uốn nếp