Slide bài giảng địa lí 10 chân trời bài 20: Cơ cấu dân số

Tóm lược nội dung

BÀI 20: CƠ CẤU DÂN SỐ

I. Cơ cấu sinh học

1. Cơ cấu dân số theo giới

Câu 1: Dựa vào bảng 20.1 và thông tin trong bài, em hãy:

- Trình bày quan niệm cơ cấu dân số theo giới.

- Nhận xét tỉ lệ nam và nữ trong tổng số đân của các châu lục, năm 1950 và 2020.

Trả lời

* Quan niệm cơ cấu dân số theo giới:

 - Phân chia tổng dân số thành tỉ lệ giới nam và nữ.

 - Tương quan tỉ số giới tính nam so với 100 nữ

* Nhận xét tỉ lệ nam và nữ trong tổng số đân của các châu lục, năm 1950 và 2020:

2. Cơ cấu dân số theo tuổi

Câu 2: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết thế nào là cơ cấu dân số theo tuổi.

- Trình bày các cách phân chia cơ cấu dân số theo tuổi.

Trả lời

* Cơ cấu dân số theo tuổi: là tập hợp những nhóm người được sắp xếp theo những nhóm tuổi nhất định. 

* Các cách phân chia cơ cấu dân số theo tuổi:

- Dựa vào khoảng cách tuổi, thông thường cơ cấu dân số theo tuổi được chia thành hai loại:

  + Độ tuổi có khoảng cách đều nhau: có thể là 1 năm, 5 năm hoặc 10 năm (khoảng cách 5 năm được sử dụng nhiều hơn).

  + Độ tuổi có khoảng cách không đều nhau và thường chia thành 3 nhóm tuổi gồm 0 - 14 tuổi, 15 - 64 tuổi và từ 65 tuổi trở lên.

II. Cơ cấu xã hội

1. Cơ cấu dân số theo lao động

Câu 3: Dựa vào bảng 20.2 và thông tin trong bài, em hãy trình bày cơ cấu dân số theo lao động. Lấy ví dụ minh họa.

Trả lời

- Cơ cấu dân số hoạt động theo khu vực kinh tế là sự phân chia hoạt động kinh tế của dân số theo ba khu vực: khu vực I; khu vực II; khu vực III.

- Cơ cấu dân số hoạt động theo khu vực kinh tế phản ánh trình độ phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia 

- Cơ cấu lao động theo khu vực kinh tế thay đổi theo thời gian ở từng quốc gia, từng khu vực trên thế giới 

II. Cơ cấu xã hội

2. Cơ cấu dân số theo trình độ văn hóa

Câu 4: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy trình bày cơ cấu dân số theo trình độ văn hóa. Lấy ví dụ minh họa.

Trả lời

Cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá dựa vào:

 - Tỉ lệ người biết chữ (của nhóm dân số từ 15 tuổi trở lên).

 - Số năm đi học trung bình (của nhóm dân số từ 25 tuổi trở lên).

=> Ví dụ: Ở Việt Nam, tính đến năm 2019, tỷ lệ dân số 15 tuổi trở lên biết chữ đạt 98,70%, cao hơn 0,18% so với năm 2015.

Luyện tập

Câu hỏi: Dựa vào bảng 20.2, em hãy vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu lao động phân theo khu vực kinh tế của Bu-run-đi, Ấn Độ và Anh, năm 2019. 

Trả lời

Vận dụng

Nhiệm vụ: Em hãy thu thập thông tin về cơ cấu dân số theo lao động ở Việt Nam. Nhận xét và giải thích những thay đổi trong cơ cấu dân số theo lao động ở nước ta những năm gần đây.

Trả lời

- Nhận xét: Cơ cấu dân số theo lao động ở nước ta những năm gần đây có những thay đổi rõ rệt theo hướng:

+ Tỷ trọng lao động khu vực I (nông, lâm, ngư nghiệp) giảm: Từ 71,5% năm 1989 xuống còn 40,3% năm 2020.

+ Tỷ trọng lao động khu vực II (công nghiệp - xây dựng) tăng: Từ 11,2% năm 1989 lên 27,1% năm 2020.

+ Tỷ trọng lao động khu vực III (dịch vụ) tăng: Từ 17,3% năm 1989 lên 32,6% năm 2020.

=> Giải thích: Những thay đổi trên là kết quả của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước.