Chỉ rõ phương thức biểu đạt trong từng đoạn của văn bản (miêu tả, tự sự, biểu cảm)...
6. Làm việc theo nhóm và thực hiện các yêu cầu sau:
a. Chỉ rõ phương thức biểu đạt trong từng đoạn của văn bản (miêu tả, tự sự, biểu cảm). Ở mỗi đoạn, chỉ rõ những từ ngữ mà tác giả dùng để đạt được hiệu quả biểu đạt và hoàn thành mẫu sau.
b. Mỗi nhóm bỏ đi một phương thức biểu đạt trong văn bản, nhận xét sự thay đổi của văn bản so với ban đầu.
c. Các nhóm trình bày kết quả và nhận xét tầm quan trọng của việc phối sử dụng các phương thức biểu đạt trng văn bản. Các nhóm khác theo dõi, góp ý cho nhau.
a.
Đoạn văn bản | Phương thức biểu đạt | Từ ngữ sử dụng |
Đoạn 1 (1 – 5) | miêu tả kết hợp tự sự | có 7 chữ trong mỗi dòng thơ |
Đoạn 2 (6- 10) | tự sự kết hợp biểu cảm | có 7 chữ trong mỗi dòng thơ |
Đoạn 3 ( 11 – 18) | miêu tả kết hợp biểu cảm | có 7 chữ trong mỗi dòng thơ |
Đoạn 4 (19 – 23) | biểu cảm | số chữ lên tới 9, 10 chữ trong mỗi dòng |
b. Nếu bỏ đi phương thức biểu đạt trong văn bản thì sẽ làm thay đổi nét đặc sắc của văn bản.Nếu không giá trị biểu cảm, miêu tả thì bài thơ giảm đáng kể giá trị hiện thực.
c. Tác giả sử dụng phương thức miêu tả sự vật chi tiết, cụ thể như ở bài thơ này (treo tót, quay lộn, cắp tranh, môi khô miệng cháy, mây tối mực, đêm đen đặc mền vải lạnh tựa sắt, con nằm đạp lót nát…). Xen kẽ những nét tả thực là những hình ảnh so sánh sinh động. Tác giả đã dùng ngôi thứ nhất để tường thuật, miêu tả (trong sáu câu đầu, tác giả đã dùng hai chữ ngã – tôi). Tác giả là nạn nhân chính ở đây nên sử dụng điểm nhìn trần thuật và miêu tả như vậy là phù hợp. Hơn nữa. như vậy mới lồng được yếu tố trữ tình vào một cách tự nhiên (ở các câu thứ 2, 6, 7,9,10, 17, 18) và đặt cơ sở hợp lí, vững chắc cho việc thổ lộ tình cảm một cách trực tiếp ở phần cuối. Ngữ điệu ở ba phần trên càng bị dồn nén, bi phẫn bao nhiêu thì ngữ điệu ở phần cuối càng có điều kiện bung ra một cách mãnh liệt bấy nhiêu. Tình cảm tác giả đã thăng hoa, bao ấm ức đã được giải toả ! (Cần tham khảo phần gợi ý câu 4 để làm rõ thêm.)
Bình luận