Câu hỏi tự luận mức độ thông hiểu Ngữ văn 7 Kết nối bài 4: Thực hành tiếng việt - Ngữ cảnh và nghĩa của từ trong ngữ cảnh, biện pháp tu từ
2. THÔNG HIỂU (4 câu)
Câu 1: Đọc đoạn thơ sau:
Đâu chỉ lên trăng, thơ ta còn bay khắp
Theo những con tàu cập bến các vì sao
Như lòng ta chẳng bao giờ nguôi khát vọng
Biết bay bay rồi, ta lại muốn bay cao
(Xuân Quỳnh, Khát vọng)
- Dựa vào ngữ cảnh, em hãy giải thích nghĩa của các từ “bay” trong đoạn thơ trên
- Nghĩa của các từ “bay” có liên quan với nhau không
Câu 2: Từ giọt trong đoạn thơ sau có nhiều cách hiểu khác nhau. Có người cho là giọt sương, người cho là giọt mưa xuân và có người cho là “giọt âm thanh” tiếng chim. Theo em, trong ngữ cảnh này, có thể chọn cách hiểu nào? Vì sao?
Ơi, con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Câu 3: Đọc đoạn thơ sau:
Trong khoảnh khắc sách, bài là giấy cũ,
Nhớ làm chi. Thầy mẹ đợi, em trông.
Trên đường làng huyết phượng nở thành bông
Và vườn rộng nhiều trái cây ngon ngọt.
(Xuân Tâm, Nghỉ hè)
Sự xuất hiện của từ "phượng" bên cạnh từ "huyết" trong đoạn thơ trên có làm thay đổi cách hiểu thông thường về từ "huyết" không? Xác định nghĩa của từ "huyết" trong đoạn thơ trên.
Câu 4: Hãy tìm phép ẩn dụ trong những câu thơ dưới đây:
a.
“Trăng cứ tròn vành vạnh
Kể chi người vô tình”
(Ánh trăng – Nguyễn Duy)
b.
“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ”
(Viếng lăng Bác – Viễn Phương)
Câu 1:
- - Từ “bay” ở câu thứ nhất thể hiện một tâm hồn thơ bay bổng, lãng mạn như đang hòa quện vào với thiên nhiên trên khắp muôn nẻo đường.
- Từ “bay” thứ nhất ở câu cuối thể hiện khát vọng cao, xa của tác giả.
- Từ “bay” thứ hai ở câu cuối thể hiện mong muốn thực hiện khát vọng, hoài bão ấy, tiếp tục tiến đến tương lai, tiến đến thành công.
- Nghĩa của từ “bay” trong các câu trên đều có liên quan đến nhau. Nó đều mang ý nghĩa thể hiện một sự phát triển, một sự tiến lên phía trước. Đồng thời, nó còn mang ý nghĩa hỗ trợ, bổ sung cho nhau nhằm nói lên hoài bão lớn lao, cao cả của tác giả cùng những mong muốn thực hiện khát khao, hoài bão ấy đến đỉnh điểm.
Câu 2:
– Theo định nghĩa trong từ điển, nghĩa của từ giọt trong giọt mưa, giọt nước, giọt sương là chỉ lượng rất nhỏ chất lỏng, có dạng hạt. Trong trường hợp này dựa trên ngữ cảnh (giọt long lanh) có thể hiểu là giọt âm thanh – tiếng chim hót. Nhưng chỉ có từ long lanh – chỉ tính chất sáng, đẹp của giọt mà không có từ chỉ sự vật cụ thể như mưa, sương, nước hay tiếng chim nên có thể gợi liên tưởng đến giọt mùa xuân – sức sống của mùa xuân đang dâng tràn, dào dạt
Câu 3:
Sự xuất hiện của từ "phượng" bên cạnh từ "huyết" đã làm thay đổi cách hiểu thông thường về từ "huyết"(máu). Trong đoạn thơ này, "huyết" không được dùng với nghĩa "máu" mà dùng để chỉ màu đỏ rực của hoa phượng.
Câu 4:
- Hình ảnh “trăng cứ tròn vành vạnh” ẩn dụ: trước sau như một, sự chung thủy, vẹn nguyên của thiên nhiên quê hương.
- Hình ảnh “mặt trời” trong câu thứ hai là một biện pháp tu từ ẩn dụ. Tác giả đã dùng hình ảnh “mặt trời” để chỉ Bác Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ dân tộc vĩ đại. Bác chính là ánh sáng dẫn lối cho dân tộc ta, giành lại độc lập và tự do cho Tổ quốc.
Bình luận