BÀI 12. SÓNG ÂM (3 TIẾT)

I. MỤC TIÊU NĂNG LỰC VÀ PHẨM CHẤT

1. Năng lực

-       Năng lực chung

Tự chủ và tự học: tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát hình ảnh, tự làm các thí nghiệm đơn giản để chứng tỏ sóng âm truyền được trong các môi trường chất rắn, lỏng, khí

Giao tiếp và hợp tác: thảo luận nhóm, thực hành các thí nghiệm đơn giản về sóng âm

 Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Đề xuất được cách giải thích ngắn gọn, chính xác cho những tình huống được nêu trong bài

-       Năng lực riêng

●     Thực hiện được thí nghiệm tạo sóng âm (như gảy đàn, gõ vào thanh kim loại,…) để chứng tỏ được sóng âm có thể truyền được trong chất rắn, lỏng, khí

●     Giải thích được sự truyền sóng âm trong không khí

2. Phẩm chất

- Chăm chỉ, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện nhiệm vụ cá nhân nhằm tìm hiểu về sóng âm

- Trung thực, cẩn thận trong thực hành làm các thí nghiệm về sóng âm

- Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ thí nghiệm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

-       SGK, SGV, SBT KHTN 7.

-       Các dụng cụ thí nghiệm : Các dụng cụ thí nghiệm: một thanh thép đàn hồi, một cái đinh có gắn quả cầu nhỏ ở đâu, một giá thí nghiệm, một khay đựng nước, cái trống, một cây đàn ghita, một cây sáo, một âm thoa, một lò xo mềm, một mô hình truyền dao động tạo sóng ngang, một nắm gạo nhỏ, một túi nilon kín, một chiếc điện thoại di động hoặc đồng hồ có chuông báo thức, một bể nước nhỏ bằng thuỷ tinh,... để thực hiện được các thí nghiệm Hình 12.1,12.2,12.3,12.4, 12.6,12.7SGK.

-       TN mô phỏng sự truyền sóng trên mặt nước, sự truyền sóng âm trong không khí. https://by.com.vn/cLCZK7 (Video 2.27s – 2.51s)

-       Mỗi nhóm HS một dải lụa mềm, một ống bơ và hai đoạn dây thép dài khoảng 3 m.

-       Máy tính, máy chiếu

2. Đối với học sinh

-       SGK, SBT KHTN 7.

-       Đọc trước bài học trong SGK.

-       Tìm kiếm và đọc trước tài liệu có liên quan đến sóng âm, nguồn âm và các môi trường truyền âm

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS, bước đầu khơi gợi nội dung bài học.

b. Nội dung: GV lấy VD thực tế để gợi cho HS nhận thấy âm thanh có thể lan truyền từ nơi này đến nơi khác trong môi trường (VD âm truyền trong đất)

c. Sản phẩm học tập: nhận thấy âm thanh có thể lan truyền từ nơi này đến nơi khác trong môi trường rắn, lỏng, khí

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV nêu câu hỏi: Trong lịch sử, khi phương tiện truyền thông còn chưa phát triển, để phát hiện quân địch đang di chuyển bằng ngựa, người ta lại áp tai xuống đất và có thể nghe được tiếng vó ngựa cách xa vài kilômét. Tại sao?

GV gợi mở cho HS suy nghĩ đến: âm thanh có thể truyền từ nơi này đến nơi khác trong môi trường đất

+ Tại sao khi áp tai xuống đất người ta lại nghe thấy tiếng vó ngựa?

+ Vì sao không lắng tai nghe trong không khí mà phải áp tai xuống đất để nghe?

+ Âm đã truyền từ nguồn phát đến tai như thế nào và qua những môi trường nào rồi truyền đến tai người?

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận câu hỏi, suy nghĩ và trả câu trả lời.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV gọi 2 – 3 dậy chia sẻ câu trả lời của mình trước lớp

- GV gọi HS khác nhận xét, đánh giá và bổ sung ý cho bạn (nếu có).

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV ghi nhận câu trả lời của

- GV dẫn dắt vào bài học: Ngoài môi trường chất rắn ra thì âm thanh còn có thể truyền qua những môi trường nào? Để trả lời câu hỏi đó chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay: Bài 12. Sóng âm

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu dao động và sóng

a. Mục tiêu: Giúp HS hình dung được sóng là sự lan truyền dao động 

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS làm thí nghiệm, thảo luận trả lời câu hỏi

c. Sản phẩm học tập: HS thực hành làm thí nghiệm đơn giản để tạo sóng

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 2. Nhớ lại nguồn dao động phát ra âm (nguồn âm)

a. Mục tiêu: HS nhớ lại mọi vật phát ra âm đều dao động

b. Nội dung: GV yêu cầu HS tìm hiểu ví dụ về các nhạc cụ

c. Sản phẩm học tập: HS chứng tỏ được khi phát ra âm thì mặt trống, dây đàn, âm thoa, không khí trong ống sáo đều dao động. HS làm thí nghiệm đơn giản chứng tỏ được âm truyền trong không khí

d. Tổ chức thực hiện :