BÀI 9: KĨ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY CHUỐI

KHỞI ĐỘNG   

Em hãy cho biết các sản phẩm trong Hình 9.1 làm từ bộ phận nào sau đây của cây chuối: hoa chuối, quả chuối xanh, lá chuối, thân cây chuối?

Giải rút gọn:

a) Vải làm từ thân cây chuối

b) Bột làm từ quả chuối

c) Nguyên liệu làm vỏ bánh làm từ lá chuối

d) Món nộm làm từ hoa chuối

I. ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC

Câu hỏi: Em hãy cho biết rễ và thân của cây chuối có đặc điểm gì khác so với cây xoài, cây nhãn?

Giải rút gọn:

- Rễ:

+ Chuối: Nhánh, mạnh mẽ, sâu trong đất.

+ Xoài, nhãn: Mạnh mẽ, ít nhánh hơn, nông hơn.

- Thân:

+ Chuối: Mềm, không lõi gỗ, thân thật (củ chuối) hình thành chồi, rễ mới. Thân giả do bẹ lá xếp lớp.

+ Xoài, nhãn: Có lõi gỗ, cứng cáp, cao lớn, chịu đựng tốt điều kiện khắc nghiệt.

Câu hỏi: Vì sao gọi phần thân trên mặt đất của cây chuối là thân giả?

Giải rút gọn:

Phần thân trên mặt đất của cây chuối được gọi là "thân giả" để chỉ rằng đó là một cấu trúc hỗ trợ không phải là thân chính của cây, và có chức năng chủ yếu là để hỗ trợ sự phát triển của cây chuối. Phần nằm dưới đất là thân thật (còn gọi là củ chuối hoặc thân ngầm); thân thật có khả năng hình thành chồi mới và rễ mới.

Câu hỏi: Hãy nêu đặc điểm của hoa chuối và quả chuối.

Giải rút gọn:

- Hoa:

+ Ra hoa khi đạt 25-50 lá.

+ Phát triển từ thân ngầm.

+ Cụm hoa gồm hoa cái (tạo quả), hoa lưỡng tính, hoa đực (không quả).

+ Xếp thành nón dài, mỗi lá bắc 8-15 hoa tạo nải.

- Quả:

+ Vỏ xanh, chín vàng.

+ 4-15 nải/buồng, 12-30 quả/nải.

+ Khối lượng 50-300g, dài 10-25cm, đường kính 2.5-4cm.

II. YÊU CẦU NGOẠI CẢNH

Câu hỏi: Hãy phân tích các yêu cầu ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây chuối.

Giải rút gọn:

- Nhiệt độ:

+ Phát triển tốt: 25-36°C.

+ Dưới 6°C: ảnh hưởng xấu.

- Ánh sáng:

+ Cần ánh sáng mạnh.

+ Che nắng, ánh sáng thấp: sinh trưởng chậm, ít chồi.

- Độ ẩm:

+ Cần nhiều nước do lá to, rễ nông.

+ Lượng mưa 1000-1600mm/năm phù hợp.

- Đất:

+ Tơi xốp, thoáng khí, thoát, giữ nước tốt.

+ Trồng được ở vùng đồi núi.

Câu hỏi: Liên hệ đặc điểm khí hậu địa phương em với yêu cầu ngoại cảnh của câu chuối, cho biết cây chuối có trồng được ở địa phương em không? Vì sao?

Giải rút gọn:

- Vùng đồng bằng sông Cửu Long:

+ Khí hậu nhiệt đới gió mùa, hai mùa rõ rệt: mưa, khô.

+ Nhiệt độ cao, độ ẩm cao, lượng mưa dồi dào (mùa mưa).

- Cây chuối:

+ Phát triển tốt: nhiệt đới ẩm, 20-30°C, độ ẩm cao.

+ Phù hợp với điều kiện khí hậu ĐBSCL.

III. QUY TRÌNH TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY ĂN QUẢ CÓ MÚI

Câu hỏi: Hãy kế tên một số giống chuối mà em biết và đặc điểm nổi bật của chúng.

Giải rút gọn:

- Chuối tây: Lùn, vỏ dày, vàng nhạt, ruột trắng, ngọt chua, dẻo.

- Chuối cau: Nhỏ, tròn, mập, năng suất cao, nhiều quả.

- Chuối ngự: Giống chuối cau, ít quả hơn, thơm, ngọt.

- Chuối tiêu: Lùn hoặc cao, 12 quả/nải, cong, vàng, ngọt.

- Chuối sứ: To, không dài, ăn chín hoặc xanh, thơm, ngọt nhẹ, chát.

- Chuối hột: Chát, nhiều hột, ăn kèm rau hoặc ngâm rượu.

Câu hỏi: Nêu tên các bước của quy trình trồng và chăm sóc cây chuối.

Giải rút gọn:

1. Lựa chọn thời vụ trồng cây

2. Xác định mật độ trồng cây

3. Chuẩn bị hố trồng cây

4. Trồng cây

5. Bón phân

6. Tưới nước

7. Phòng trừ sâu, bệnh

8. Cắt tỉa và chống đổ

9. Điều khiển ra hoa, đậu quả

Câu hỏi: Em hãy cho biết ưu điểm và nhược điểm của việc bón phân cho cây chuối thành nhiều đợt trong 1 năm.

Giải rút gọn:

Việc bón phân cho cây chuối thành nhiều đợt trong 1 năm có cả ưu điểm và nhược điểm như sau:

- Ưu điểm:

+ Cung cấp dinh dưỡng liên tục, tối ưu hóa sử dụng phân, đáp ứng nhu cầu từng giai đoạn phát triển.

- Nhược điểm: Tốn công sức, chi phí, đòi hỏi quan sát, theo dõi.

Câu hỏi: Hãy nêu lợi ích của việc bao buồng chuối.

Giải rút gọn:

- Bảo vệ trái chuối khỏi sâu bệnh (ruồi chuối, nấm mốc).

- Bảo quản độ chín (giữ ẩm, nhiệt độ, chín đều).

Câu hỏi: Vì sao cần tỉa bỏ chồi của cây chuối?

Giải rút gọn:

- Tạo điều kiện phát triển cây: Loại bỏ chồi yếu, giúp cây tập trung dinh dưỡng cho chồi khỏe, sản xuất trái tốt hơn.

- Kiểm soát chiều cao cây: Giữ cây không quá cao, quá rậm, dễ quản lý và thu hoạch.

- Giảm cạnh tranh, tối ưu năng suất: Tăng năng suất chuối.

Câu hỏi: Vì sao cần cắt bỏ bắp (bi) chuối và nhụy hoa cái?

Giải rút gọn:

- Cắt bỏ bắp chuối:

+ Loại bỏ nguồn lây nhiễm bệnh (vi khuẩn, nấm).

+ Ngăn chặn sự lan truyền sâu bệnh (sâu chuối, sâu hại).

- Cắt bỏ nhụy hoa cái:

+ Ngăn quả chuối phát triển không mong muốn.

+ Tối ưu hóa năng suất, chất lượng trái chuối chính.

Câu hỏi: Em hãy lấy một số ví dụ về điều khiển thời vụ thu hoạch chuối ở địa phương em.

Giải rút gọn:

- Thời vụ thu hoạch chuối miền Nam:

+ Tháng 6 - 9: Chuối chín rộ, thu hoạch chính.

+ Có thể sớm hơn (tháng 5) hoặc muộn hơn (tháng 8) tùy điều kiện thời tiết và giống chuối.