BÀI 9: KĨ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY CHUỐI

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

KHỞI ĐỘNG       

CH: Em hãy cho biết các sản phẩm trong Hình 9.1 làm từ bộ phận nào sau đây của cây chuối: hoa chuối, quả chuối xanh, lá chuối, thân cây chuối?

I. ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC

CH: Em hãy cho biết rễ và thân của cây chuối có đặc điểm gì khác so với cây xoài, cây nhãn?

CH: Vì sao gọi phần thân trên mặt đất của cây chuối là thân giả?

CH: Hãy nêu đặc điểm của hoa chuối và quả chuối.

II. YÊU CẦU NGOẠI CẢNH

CH: Hãy phân tích các yêu cầu ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây chuối.

CH: Liên hệ đặc điểm khí hậu địa phương em với yêu cầu ngoại cảnh của câu chuối, cho biết cây chuối có trồng được ở địa phương em không? Vì sao?

III. QUY TRÌNH TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY ĂN QUẢ CÓ MÚI

CH: Hãy kế tên một số giống chuối mà em biết và đặc điểm nổi bật của chúng.

CH: Nêu tên các bước của quy trình trồng và chăm sóc cây chuối.

CH: Em hãy cho biết ưu điểm và nhược điểm của việc bón phân cho cây chuối thành nhiều đợt trong 1 năm.

CH: Hãy nêu lợi ích của việc bao buồng chuối.

CH: Vì sao cần tỉa bỏ chồi của cây chuối?

CH: Vì sao cần cắt bỏ bắp (bi) chuối và nhụy hoa cái?

CH: Em hãy lấy một số ví dụ về điều khiển thời vụ thu hoạch chuối ở địa phương em.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

KHỞI ĐỘNG       

CH:

a) Vải làm từ thân cây chuối

b) Bột làm từ quả chuối

c) Nguyên liệu làm vỏ bánh làm từ lá chuối

d) Món nộm làm từ hoa chuối

I. ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC

CH:

Rễ của cây chuối thường là rễ nhánh, phát triển mạnh mẽ và sâu vào trong đất. Rễ của cây chuối có thể hình thành một hệ thống rễ sâu và mạnh mẽ để hấp thụ nước và dinh dưỡng từ đất. Rễ của cây xoài và cây nhãn cũng phát triển mạnh mẽ nhưng có thể ít nhánh hơn so với cây chuối. Hệ thống rễ của chúng thường phân bố nông hơn và không cần sâu vào đất như cây chuối.

Thân của cây chuối thường mềm, không có lõi gỗ. Phần nằm dưới đất là thân thật; có khả năng hình thành chồi mới và rễ mới. Phần nằm trên mặt đất được gọi là thân giả, do các bẹ lá xếp lớp lên nhau theo hình xoắn trôn ốc. Thân của cây xoài và cây nhãn thường có lõi gỗ, cứng cáp hơn so với cây chuối. Thân của chúng có thể cao lớn hơn và có khả năng chịu đựng tốt hơn trong điều kiện môi trường khắc nghiệt.

CH: Phần thân trên mặt đất của cây chuối được gọi là "thân giả" để chỉ rằng đó là một cấu trúc hỗ trợ không phải là thân chính của cây, và có chức năng chủ yếu là để hỗ trợ sự phát triển của cây chuối. Phần nằm dưới đất là thân thật (còn gọi là củ chuối hoặc thân ngầm); thân thật có khả năng hình thành chồi mới và rễ mới.

CH:

Hoa: Cây chuỗi có thể ra hoa khi cây đạt 25 - 50 lá. Cụm hoa phát triển từ thân ngầm, khi đậu quả hình thành buồng chuối. Cụm hoa có hoa cái sẽ tạo thành quả, hoa lưỡng tính và hoa đực sẽ không hình thành quả. Cụm hoa gồm những lá bắc màu đỏ tía xếp úp lên nhau thành hình nón dài, ở kẽ mỗi lá bắc có 8 - 15 hoa xếp thành hai hàng tạo thành nải chuối.

Quả: Quả chuối có vỏ màu xanh và chuyển sang vàng khi chín. Tuỳ thuộc vào các giống, mỗi buồng chuối có 4 - 15 nải, mỗi nải có mức độ chín khác nhau 12- 30 quả, khối lượng mỗi quả khoảng 50 - 300 g, quả có chiều dài 10 - 25 cm, đường kính quả khoảng 2.5 - 4.0 cm.

II. YÊU CẦU NGOẠI CẢNH

CH:

1. Nhiệt độ: Cây chuối sinh trưởng và phát triển tốt ở nhiệt độ 25 - 36 °C. Nhiệt độ thuận lợi cho thân và lá chuối phát triển là 30 °C và thích hợp cho quả chín là 20 °C. 

2. Ánh sáng: cường độ ánh sáng mạnh. Nếu bị che nắng và cường độ ánh sáng mặt trời thấp sẽ kéo dài thời gian sinh trưởng của cây, cây đẻ ít chồi hơn.

3. Độ ẩm: cần lượng nước lớn vì có lá lớn, bộ rễ phân bố hẹp và nông. Khu vực có lượng mưa trung bình khoảng 1 000 - 1 600 mm/năm phù hợp cho trồng chuối.

4. Đất: cần tơi xốp. thoáng khí, thoát và giữ nước tốt, có tầng canh tác đạt 100 - 120 em. Cây chuối bị ngập úng trong 1 tuần sẽ bị chết. Cây chuối có thể trồng được ở vùng đồi núi.

CH: Vùng đồng bằng sông Cửu Long tại Việt Nam thường có khí hậu nhiệt đới gió mùa, có hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Đặc điểm khí hậu này thường đi kèm với nhiệt độ cao, độ ẩm cao và lượng mưa phong phú, đặc biệt là trong mùa mưa.Cây chuối thường phát triển tốt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm, nơi có nhiệt độ trung bình hàng năm từ 20-30°C và độ ẩm cao.

III. QUY TRÌNH TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY ĂN QUẢ CÓ MÚI

CH:

- Chuối tây: Chuối tây là một loại chuối lùn, vỏ dày, khi chín có màu vàng nhạt, ruột màu trắng. Chuối tây xen lẫn vị ngọt và chua nhẹ, có độ dẻo.

- Chuối tiêu: Chuối tiêu thường có hai loại là chuối tiêu lùn và chuối tiêu cao. Nải chuối tiêu thường có khoảng 12 trái, Quả chuối tiêu có hình dáng cong như lưỡi liềm, chưa chín có màu xanh đậm, chín thì chuyển sang màu vàng, phần thịt vàng nõn, rất thơm và ngọt.

- Chuối hột: Chuối hột còn được gọi là chuối chát. Đúng với tên của nó, chuối hột có ruột trắng, nhiều hột, có vị chát nhiều hơn ngọt nên loại chuối này thường được làm rau ăn kèm với nhiều loại rau khác hay ngâm rượu.

CH:

1. Lựa chọn thời vụ trồng cây

2. Xác định mật độ trồng cây

3. Chuẩn bị hố trồng cây

4. Trồng cây

5. Bón phân

6. Tưới nước

7. Phòng trừ sâu, bệnh

8. Cắt tỉa và chống đổ

9. Điều khiển ra hoa, đậu quả

CH:

Ưu điểm:

- Cung cấp dinh dưỡng liên tục

- Tối ưu hóa sử dụng phân

- Đáp ứng nhu cầu của cây theo từng giai đoạn phát triển

Nhược điểm:

- Tốn công sức và chi phí

- Đòi hỏi sự quan sát và theo dõi

CH:

- Bảo vệ trái chuối khỏi sâu bệnh

- Bảo quản độ chín của trái chuối

CH:

- Tạo điều kiện cho sự phát triển của cây

- Kiểm soát chiều cao của cây

Câu hỏi: Vì sao cần cắt bỏ bắp (bi) chuối và nhụy hoa cái?

Giải chi tiết:

Cắt bỏ bắp (bi) chuối:

- Loại bỏ nguồn lây nhiễm bệnh

- Ngăn chặn sự lan truyền của sâu bệnh

Cắt bỏ nhụy hoa cái:

- Ngăn chặn sự phát triển của quả trái không mong muốn

- Tối ưu hóa năng suất

CH: Trong miền Nam, thời vụ thu hoạch chuối thường diễn ra vào tháng 6 đến tháng 9, khi cây chuối đã phát triển đủ trái và trái chuối đã chín đỏ. Quá trình thu hoạch thường được điều chỉnh để đảm bảo rằng trái chuối đạt chất lượng và kích thước mong muốn trước khi thu hoạch. Ở các vùng có khí hậu ấm, thu hoạch chuối có thể diễn ra từ tháng 5 đến tháng 8. Tuy nhiên, thời vụ thu hoạch có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện thời tiết cụ thể và loại cây chuối được trồng.