BÀI 15. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN TỐNG XÂM CỦA NHÀ LÝ (1075- 1077)

1. Chủ động tiến công để tự vệ (1075)

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 15, lược đồ 15.1, hãy làm sáng tỏ nét độc đáo trong kế sách của nhà Lý khi tấn công sang đất Tống.

Giải rút gọn:

+ Tấn công trước để chế ngự kẻ địch, đẩy kẻ địch vào thế bị động.

+ Kế sách nhà Lý khi tấn công sang đất Tống còn nhằm “lấy công làm thủ”, sau khi đã tiêu diệt được các căn cứ của nhà Tống, quân Đại Việt đã nhanh chóng rút quân về nước để xây dựng lại lực lượng để củng cố sức mạnh phòng thủ.

2. Xây dựng phòng tuyến chuẩn bị kháng chiến (1076 - 1077)

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát lược đồ 15.2, hãy làm rõ nét độc đáo của nhà Lý trong việc chuẩn bị kháng chiến.

Giải rút gọn:

- Cho quân mai phục ở những vị trí chiến lược dọc biên giới Việt - Tống

- Bố trí lực lượng thủy binh ở mạn Đông Bắc để chặn đánh thủy binh của quân Tống.

- Xây dựng phòng tuyến chặn giặc ở bờ Nam sông Như Nguyệt. 

3. Tổ chức phản công và kết thúc chiến tranh (1077)

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát lược đồ 15.3, hãy đánh giá nét độc đáo trong tổ chức phản công và chủ trương kết thúc chiến tranh của nhà Lý.

Giải rút gọn:

+ Quân dân nhà Lý đã chủ động chớp thời cơ quân Tống gặp khó khăn để tổ chức tổng tiến công.

+ Lý Thường Kiệt vẫn khôn khéo, chủ động đưa ra đề nghị “giảng hòa” để “không nhọc tướng tá, khỏi tốn xương máu” của nhân dân, lại tỏ rõ thiện chí hòa bình của dân tộc Đại Việt.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy đánh giá nét độc đáo trong cuộc kháng chiến của nhà Lý chống quân Tống xâm lược và vai trò của Lý Thường Kiệt đối với cuộc kháng chiến.

Giải rút gọn:

- Chủ động tiến công địch, đẩy địch vào thế bị động.

- Lựa chọn và xây dựng phòng tuyến phòng ngự vững chắc trên sông Như Nguyệt.

- Tiêu diệt thủy quân của địch đểkhông cho thủy quân tiến sâu vào hỗ trợ cánh quân đường bộ.

Câu 2: Sưu tầm tư liệu về đóng góp của Lý Thường Kiệt đối với nhà Lý và dân tộc.

Giải rút gọn:

- Năm 1061 người Mường ở biên giới Thanh Hóa, Nghệ An quấy rồi, Lý Thường Kiệt được lệnh đi dẹp loạn. ư

- Băm 1069, Lý Thường Kiệt cùng vua Lý Thánh Tông đem quân trấn áp Chăm-pa, đập tan ý đồ phối hợp với quân Tống của Chăm-pa. 

- Trong những năm 1075 – 1077, Lý Thường Kiệt lãnh đạo nhân dân Đại Việt tiến hành cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền của đất nước.

- Năm 1104 vua Chiêm Thành là Chế Ma Na đem quân tiến đánh, chiếm lại các vùng đất mà vua Chế Củ đã nhượng lại cho Đại Việt trước đây. Lý Thường Kiệt lúc này đã 86 tuổi vẫn đưa quân về phía Nam đánh bại quân Chiêm Thành. Chế Ma Na phải nộp lại đất cho Đại Việt.

Câu 3: Nghệ thuật kết thúc chiến tranh của nhà Lý để lại bài học gì cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hiện nay?

Giải rút gọn:

- Nghiên cứu, đánh giá đúng tình hình, dự báo sớm những âm mưu và hành động của kẻ thù.

- Kiên định đường lối đánh giặc, nêu cao tinh thần đoàn kết của nhân dân và ý chí quyết chiến quyết thắng.

- Chủ động xây dựng các tuyến phòng thủ để chống giặc.