CHƯƠNG 5 – THẾ GIỚI TỪ NĂM 1991 ĐẾN NAY

BÀI 20 – TRẬT TỰ THẾ GIỚI MỚI TỪ NĂM 1991 TỚI NAY

Câu 1: Ngày 3-12-1989, trong cuộc gặp gỡ không chính thức tại đảo Man-ta, Tổng Bí thư Liên Xô M. Goóc-ba-chấp và Tổng thống Mỹ G. H. U. Bu-sơ (George H. W. Bush) đã tuyên bố sự hận thù lâu dài là nguyên nhân cốt lõi của Chiến tranh lạnh đã đi đến hồi kết. Phản ảnh sự kiện này, trang bìa Tạp chi Time, trong số ra vào tháng 12-1959, đăng hình ảnh hai lãnh đạo Xô-Mỹ và dòng chữ “Xây dựng thế giới mới”. Vậy, trong sự thay đổi đó của lịch sử, trật tự thế giới mới đã được hình thành như thế nào?

Bài giải chi tiết:

- Trật tự thế giới cuối thế kỉ XX:

+ Sau khi trật tự hai cực I-an-ta sụp đổ (1991), trong những năm cuối thế kỉ XX, trật tự thế giới dẫn được định hình theo xu hướng đơn cực, trong đó, Mỹ là siêu cường duy nhất.

+ Tuy nhiên, xu hướng hình thành trật tự đơn cực chi tồn tại trong thời gian ngắn. Trật tự thế giới dân chuyển sang xu hướng mới vào đầu thế kỉ XXI, theo hướng “đa cực”, với nhiều trung tâm cạnh tranh với nhau.

Câu 2: Sau khi Liên Xô tan rã (1991), trật tự thế giới cuối thế thế kỉ XX được định hình theo xu hướng nào?

Bài giải chi tiết:

- Những năm cuối thế kỉ XX, trật tự thế giới dẫn được định hình theo xu hướng đơn cực, trong đó, Mỹ là siêu cường duy nhất. Liên minh châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản, Nga có vai trò, ảnh hưởng nhất định trong phạm vi khu vực.

- Trong khoảng 10 năm cuối thế kỉ XX, trong quan hệ giữa các cường quốc không xuất hiện những bất đồng gay gắt đến mức gây tổn hại cho thế giới và trật tự đơn cực.

- Tuy nhiên, xu hướng hình thành trật tự đơn cực chi tồn tại trong thời gian ngắn. Trật tự thế giới dân chuyển sang xu hướng mới vào đầu thế kỉ XXI.

Câu 3: Hãy trình bày xu hướng hình thành trật tự thế giới mới vào đầu thế kỉ XXI. Tại sao Mỹ không thể tiếp tục duy trì trật tự thế giới đơn cực?

Bài giải chi tiết:

- Từ thập niên thứ hai của thế kỉ XXI đến nay, xu hướng hình thành trật tự thế giới đa cực dẫn được thể hiện rõ với nhiều trung tâm cạnh tranh với nhau.

- Mỹ không thể tiếp tục duy trì trật tự thế giới đơn cực, do: tình hình thế giới có những biến động phức tạp. Cụ thể là:

+ Nền an ninh – quốc phòng của Mỹ bị đe dọa bởi lực lượng khủng bố; tác động từ các cuộc chiến tranh cục bộ và khủng hoảng kinh tế - tài chính đã làm suy giảm sức mạnh của Mỹ.

+ Sự vươn lên mạnh mẽ của: Trung Quốc, Liên bang Nga, Ấn Độ, Nhật Bản, các nước Tây Âu, cùng các nước công nghiệp mới,… cũng đe dọa tới vị thế của Mỹ.

Câu 4: Hoàn thành bàng thông tin theo gợi ý dưới đây:

Bài giải chi tiết:

Câu 5: Theo em, tuyên bố “Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế” phản ảnh Việt Nam hướng đến xu hướng nào của trật tự thế giới sau Chiến tranh lạnh (1991)?

Bài giải chi tiết:

- Tuyên bố “Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế” phản ảnh Việt Nam hướng đến xu hướng: mở rộng quan hệ bình đẳng, có trách nhiệm với tất cả các nước (thế giới đa cực) của trật tự thế giới sau Chiến tranh lạnh (1991).