1. Vật phát sáng và vật được chiếu sáng:

Khám phá:

Thí nghiệm:

Chuẩn bị:

Một hộp các-tông kín, có hai lỗ tròn phía trên và một khe có nắp đậy phía sau để có thể để các vật vào; một đèn pin; một số đồ vật; giấy và bút (hình 2).

Thực hiện:

• Đặt đồ vật hoặc tờ giấy có viết chữ vào hộp, đóng kín hộp. Mắt đặt sát hộp, nhìn vào một lỗ tròn. Lấy tay bịt kín lỗ tròn thứ hai.
• Lấy tay ra và chiếu đèn pin vào lỗ tròn thứ hai.

Thảo luận:

• Khi bịt kín lỗ tròn thứ hai, em có nhìn thấy gì trong hộp không? Vì sao?
• Vì sao khi chiếu đèn pin vào lỗ thứ hai, em nhìn thấy đồ vật trong hộp?
• Nếu gọi vật phát ra ánh sáng là vật phát sáng (hay nguồn sáng) và vật nhận ánh sáng chiếu đến là vật được chiếu sáng thì trong thí nghiệm này, vật nào là vật phát sáng, vật nào là vật được chiếu sáng?
• Trong thí nghiệm trên, vật nào là nguồn sáng? Tìm một số ví dụ về nguồn sáng trong tự nhiên.

2. Vật cho ánh sáng truyền qua và vật cản ánh sáng:

Khám phá:

• Ánh sáng sẽ truyền qua được cuốn sách hay tấm kính trong? Hãy đề xuất cách thực hiện thí nghiệm để kiểm chứng dự đoán của em.
• Thí nghiệm

Chuẩn bị:

Một tấm kính trong, một cuốn sách, một đèn pin.

Thực hiện:

• Chiếu đèn pin để tạo vệt sáng trên mặt bàn.

• Lần lượt lấy tấm kính và cuốn sách chắn trước đèn pin (hình 3a và 3b).

Thảo luận:

• Khi dùng tấm kính chắn trước đèn pin, em thấy gì trên mặt bàn. Vì sao?

• Điều gì xảy ra khi dùng cuốn sách chắn trước đèn pin?

• Kết luận được gì về sự truyền của ánh sáng qua tấm kính và qua cuốn sách?

Vận dụng:

• Rèm cửa thường dùng để làm gì?
• Bể nuôi cá cảnh thường được làm bằng gì? Vì sao?

4. Ánh sáng và bóng của vật:

Thí nghiệm

Chuẩn bị:

Đèn pin, tấm bìa, hộp đựng bút.

Thực hiện:

• Dùng đèn pin chiếu sáng tấm bìa.
• Đặt hộp bút vào khoảng giữa đèn pin và tấm bìa (hình 6).
• Di chuyển đèn pin hoặc hộp bút ra xa và lại gần tấm bìa.

Thảo luận:

• Em nhìn thấy gì trên tấm bìa khi có hộp bút giữa tấm bìa và đèn pin? Vì sao?
• Hình dạng và kích thước bóng của hộp bút trên tấm bìa thay đổi như thế nào khi di chuyển đèn pin hoặc hộp bút ra xa và lại gần tấm bìa?
• Em rút ra được kết luận gì về sự thay đổi của bóng khi vị trí của vật hoặc nguồn sáng thay đổi?