BÀI 20. KHÁI QUÁT VỀ SINH SẢN Ở SINH VẬT

MỞ ĐẦU

CH. Thực vật và động vật duy trì nòi giống nhờ quá trình nào? Tại sao cá thể mới luôn có một số đặc điểm giống với cá thể thế hệ trước?

Giải nhanh:

Thực vật và động vật duy trì nòi giống nhờ quá trình sinh sản. Các cá thể mới được hình thành từ việc kết hợp hai bộ gen (một từ bố và một từ mẹ) để tạo ra các gen mới, dẫn đến sự đa dạng di truyền giữa các cá thể. Tuy nhiên, một số đặc điểm di truyền vẫn được bảo tồn qua các thế hệ do di truyền từ các bộ gen của cha mẹ.

Quá trình này được gọi là di truyền, trong đó các gen được truyền từ các bộ gen của cha mẹ đến các cá thể con của chúng. Khi các cá thể mới được hình thành, chúng mang một số đặc điểm giống với cha mẹ do được di truyền từ các gen của cha mẹ, nhưng cũng có các đặc điểm mới do sự kết hợp và biến đổi của các gen mới được tạo ra.

Quá trình di truyền giúp duy trì sự đa dạng di truyền trong các quần thể sinh vật, cũng như giúp các sinh vật thích nghi và tiến hóa theo thời gian.

I. KHÁI NIỆM, VAI TRÒ VÀ CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN

CH. Từ những kiến thức đã học và quan sát hình 20.1 trang 132, hãy cho biết cá thể mới được tạo ra nhờ quá trình nào?

Giải nhanh:

Sinh sản là quá trình sinh vật tạo ra các cá thể mới mang đặc điểm đặc trưng của loài, đảm bảo sự tồn tại và phát triển liên tục của loài. Sinh sản được chia thành sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính, dựa trên sự có hoặc không có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái trong quá trình hình thành cơ thể mới.

CH. Quan sát hình 20.2 trang 113, mô tả quá trình sinh sản hữu tính ở cây dưa chuột và ếch.

Giải nhanh:

- Trong quá trình sinh sản của dưa chuột, nhụy hoa được thụ phấn bởi phấn hoa từ bậc sinh dục khác, tạo ra hạt giống kết hợp di truyền từ cả bậc sinh dục nam và nữ. Những hạt giống này có thể được gieo trồng để tạo ra cây dưa chuột mới với các đặc tính di truyền mới.

- Ở ếch, giao phối diễn ra trong nước. Ộc đực tiếp cận ếch cái, đặt chân lên lưng chúng để giao phối. Sau khi giao phối, tinh trùng được giải phóng từ túi tinh của ếch đực và bơi đến nơi trứng được sản xuất trong buồng trứng của ếch cái. Tại đó, một số tinh trùng sẽ thẩm thấu vào trứng và thụ tinh nó. Trứng sau đó sẽ phân hóa và phát triển từ hai tế bào ban đầu thành nhiều tế bào hơn, cho đến khi trứng phát triển thành một con ếch nhỏ. Sau khi phát triển hoàn chỉnh, con ếch sẽ nở ra từ trứng và bơi đến bờ nước, nơi nó tiếp tục phát triển và trưởng thành.

LUYỆN TẬP

CH. Tìm hiểu thông tin và hoàn thành bảng 20.1 trang 135.

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

CH. Để nhân giống một cây bưởi với nhiều đặc tính quý, người ta sử dụng phương pháp nhân giống vô tính (chiết cành). Giải thích.

Giải nhanh:

Phương pháp nhân giống vô tính bằng cách chiết cành là phương pháp nhân giống cây trồng thông dụng trong nông nghiệp để sao chép một cây có đặc tính tốt. Cây giống được chọn là cây mẹ, từ đó chiết cành và ghép vào một cây trồng khác là cây cha để tạo ra cây con.

Việc sử dụng phương pháp nhân giống vô tính giúp nhân giống cây bưởi một cách nhanh chóng và hiệu quả, không bị thay đổi đặc tính genetict của cây mẹ. Trong trường hợp này, nhân giống vô tính thông qua phương pháp chiết cành cho phép tạo ra nhiều cây con giống hệt cây mẹ, đảm bảo giữ được đặc tính tốt của cây mẹ mà không phải chờ đợi quá trình thụ phấn và sinh sản hữu tính.