CHỦ ĐỀ 4: CÁC CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP TRONG LỊCH SỬ THẾ GIỚI

BÀI 7: CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP THỜI HIỆN ĐẠI

KIẾN THỨC MỚI

Câu 1: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình từ 2 đến 8, nêu những thành tựu cơ bản của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ ba. Giới thiệu một thành tựu tiêu biểu nhất

Giải nhanh:

Những thành tựu cơ bản của Cách mạng công nghiệp lần thứ ba:

Máy tính điện tử: Xuất hiện năm 1946 tại Mỹ, dẫn đến tự động hóa sản xuất.

Internet: Phát minh năm 1957, bắt đầu sử dụng năm 1969, với giao thức World Wide Web của Tim Berners-Lee, phát triển nhanh chóng.

CNTT: Bùng nổ toàn cầu.

Thiết bị điện tử: Chứa linh kiện bán dẫn, tự động hóa công nghệ và kiểm tra sản phẩm, nâng cao năng suất và chất lượng, cải thiện điều kiện làm việc.

Vật liệu mới và khám phá vũ trụ: Thành công trong chế tạo.

Thiết bị điện tử trong đời sống: Làm tăng năng suất, giảm công sức và thời gian trong sinh hoạt (máy giặt, máy hút bụi, tivi, máy vi tính), nâng cao chất lượng cuộc sống và hiện đại hóa xã hội. Trước đây, sức lao động chủ yếu là thủ công, năng suất thấp, nhưng thiết bị điện tử đã cải thiện đáng kể hiệu quả làm việc.

Câu 2: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình từ 9 đến 13, nêu những thành tựu cơ bản của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Giới thiệu một thành tựu tiêu biểu nhất

Giải nhanh:

Những thành tựu cơ bản của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư:

• Trí tuệ nhân tạo (AI): Khoa học và kỹ thuật sản xuất máy móc thông minh, ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như nhà máy và rô-bốt thông minh, giúp tiết kiệm sức lao động và thúc đẩy tự động hóa, số hóa nền kinh tế với chi phí thấp.

• Internet kết nối vạn vật: Mối quan hệ giữa sản phẩm, dịch vụ, địa điểm và con người, hình thành từ nhiều công nghệ và nền tảng khác nhau.

• Công nghệ sinh học: Liên ngành, ứng dụng trong chọn tạo giống cây trồng và thuốc bảo vệ thực vật.

• AI tiêu biểu: Được ứng dụng trong nhận dạng khuôn mặt, xử lý giọng nói, an ninh, và chính phủ. AI có khả năng tự học, phán đoán và xử lý dữ liệu lớn với tốc độ cao. Mỗi ngày, khoảng 2,2 tỷ Gb dữ liệu mới được tạo ra, góp phần vào “dữ liệu lớn” (big data). Dự báo đến năm 2030, AI có thể giúp GDP toàn cầu tăng 14%, thúc đẩy nhiều ngành công nghiệp và cải thiện cuộc sống.

Câu 3: Nêu ý nghĩa của Cuộc cách mạng lần thứ ba và lần thứ tư đối với sự phát triển kinh tế

Giải nhanh:

Ý nghĩa của Cuộc cách mạng lần thứ ba và lần thứ tư đối với sự phát triển kinh tế:

- Việc sử dụng robot công nghiệp là yếu tố quan trọng trong hiện đại hóa sản xuất, tạo ra ngành sản xuất tự động và tăng năng suất lao động. Máy tính được ứng dụng trong thiết kế, chế tạo máy và hàng không, giải quyết hiệu quả nhiều bài toán sản xuất.

- Công nghệ thông tin (CNTT) ngày càng phổ biến trong mọi lĩnh vực. Ví dụ, robot công nghiệp giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian tuyển dụng và đào tạo lao động. Robot giảm thiểu sai sót sản phẩm, do đã được lập trình sẵn, trong khi nhân công cần báo cáo và quy định để kiểm soát sai sót, tốn nhiều thời gian và công sức. Doanh nghiệp chỉ cần chi trả cho việc giám sát và điều khiển robot.

Câu 4: Hãy phân tích tác động của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba, lần thứ tư đối với xã hội, văn hóa. Việt Nam đã và đang thích nghi với cuộc cách mạng đó như thế nào?

Giải nhanh:

Tác động của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba và thứ tư đối với xã hội và văn hóa:

Đối với xã hội:

• Tích cực: Xuất hiện giai cấp công nhân hiện đại, số lượng công nhân tri thức và kỹ năng cao tăng, trong khi công nhân phổ thông giảm. Giai cấp công nhân giữ vai trò chính trong các cuộc đấu tranh chính trị.

• Tiêu cực: Khoảng cách giàu nghèo gia tăng, xói mòn văn hóa và giá trị truyền thống.

Đối với văn hóa:

• Tích cực: Mở rộng giao lưu giữa các cộng đồng và nền văn hóa, đưa tri thức vào sản xuất, ảnh hưởng mạnh đến xu hướng tiêu dùng.

• Tiêu cực: Tăng sự lệ thuộc vào công nghệ, phát sinh văn hóa lai căng, nguy cơ mất văn hóa truyền thống và xung đột giữa các giá trị văn hóa.

Sự thích nghi của Việt Nam:

• Thuận lợi: Số lượng công nhân tăng, đặc biệt trong doanh nghiệp ngoài nhà nước và có vốn đầu tư nước ngoài. Trình độ học vấn và chuyên môn cải thiện, công nhân tiếp xúc với công nghệ tiên tiến, góp phần nâng cao tay nghề.

• Khó khăn: Giai cấp công nhân chưa đáp ứng yêu cầu về số lượng, cấu trúc và trình độ. Thiếu chuyên gia kỹ thuật và công nhân lành nghề, tác phong công nghiệp còn hạn chế, đa số công nhân xuất phát từ nông dân và thiếu đào tạo cơ bản.

Câu 5: Hoàn thành bảng về những thành tựu cơ bản của các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba và lần thứ tư theo mẫu:

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy nêu và phân tích tác động của một thành tựu từ Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba và lần thứ tư đến cuộc sống bản thân em.

Giải nhanh:

Tác động của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba và thứ tư đến cuộc sống của em:

• Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba:

Công nghệ thông tin giúp em tiếp cận kiến thức đa dạng qua internet, học tập linh động mọi lúc, mọi nơi và tham gia thảo luận từ xa. Em có thể tự thiết kế bài thuyết trình gọn nhẹ với nhiều hình ảnh.

• Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư:

Trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ theo dõi sức khỏe qua thiết bị đeo, gửi cảnh báo để khuyến khích tập thể dục và chia sẻ thông tin với bác sĩ. AI còn dự đoán vấn đề sức khỏe dựa trên di truyền, tự động hóa việc chấm điểm và dạy kèm, phát hiện sai sót trong bài tập và theo dõi tiến bộ học tập của học sinh.

Câu 2: Hãy làm sáng tỏ nhận định của Cờ-lau Xva-bơ: "Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba sử dụng điện tử và công nghệ thông tin để tự động hóa sản xuất. Bây giờ, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang nảy sinh từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ ba, nó kết hợp các công nghệ lại với nhau, làm mờ ranh giới giữa vật lí, kĩ thuật số và sinh học".

Giải nhanh:

• Đây là xu hướng tất yếu của xã hội hiện đại. Hiện nay, cuộc CMCN lần thứ tư đang nảy nở từ cuộc cách mạng lần thứ ba với đặc trưng là sự hợp nhất các loại công nghệ, làm xóa nhòa ranh giới giữa lĩnh vực vật lí, kĩ thuật số và sinh học với trung tâm là phát triển trí tuệ nhân tạo, robot hóa, Internet vạn vật, khoa học vật liệu, sinh học, công nghệ di động không dây liên ngành sâu rộng cho tự động hóa sản xuất chế tạo.

• Từ cách giải thích như vậy, có thể thấy được cốt lõi của cuộc cách mạng này nằm ở các vấn đề sau: Trí tuệ nhân tạo (AI), Vạn vật kết nối - Internet of Things (IoT) và Dữ liệu lớn (Big Data). Đây thực sự là một cuộc cách mạng chưa từng có trong lịch sử công nghiệp trên thế giới, tạo ra những thời cơ và thách thức rất lớn đối với tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.