CHỦ ĐỀ 4: CÁC CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP TRONG LỊCH SỬ THẾ GIỚI

BÀI 6: CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP THỜI CẬN ĐẠI

KIẾN THỨC MỚI

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát các hình từ 2 đến 6, nêu những thành tựu cơ bản của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ nhất. Thành tựu nào có vai trò quan trọng nhất? Vì sao?

Giải nhanh:

Những thành tựu cơ bản của Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất:

• Máy hơi nước: Năm 1769, Giêm-oát chế tạo máy hơi nước đơn hướng; năm 1782, máy hơi nước song hướng. Năm 1784, ông nhận bằng sáng chế, đánh dấu khởi đầu công nghiệp hóa ở Anh.

• Động cơ đốt trong: Phát minh của Giôn Bác-bơ và Thô-mát Mít thúc đẩy cơ giới hóa sản xuất, nâng cao chất lượng và năng suất.

• Giao thông vận tải: Đầu thế kỷ XIX, tàu thủy và xe lửa với đầu máy hơi nước ra đời.

Thành tựu máy hơi nước của Giêm-oát là quan trọng nhất, giúp các nhà máy không cần gần bờ sông, khắc phục khó khăn do mùa đông và đánh dấu sự khởi đầu của công nghiệp hóa.

Câu 2: Đọc thông tin và quan sát các hình từ 7 đến 10, nêu những thành tựu cơ bản của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ hai. Thành tựu nào có vai trò quan trọng nhất? Vì sao?

Giải nhanh:

Những thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ hai:

• Điện: Sáng chế của các nhà khoa học như Xi- môn Ôm và Mai- cơn Pha-ra-đê mở ra ứng dụng mới cho nguồn năng lượng.

• Bóng đèn điện: Ê-đi-xơn sáng chế bóng đèn điện.

• Máy phát điện: Đô-rô-vôn-xki chế tạo máy phát điện và động cơ xoay chiều cung cấp năng lượng cho nhiều nhà máy.

• Luyện kim: Cải tiến kỹ thuật luyện kim giúp sản xuất thép với số lượng lớn và giá thành hạ.

• Dầu đi-e-zen: Khai thác để thắp sáng và cung cấp nguyên liệu cho vận tải.

• Công nghiệp hóa học: Phát triển thuốc nhuộm, phân bón, thuốc nổ, và in ấn.

• Liên lạc: Sáng chế máy điện tín giúp liên lạc nhanh.

• Giao thông vận tải: Sản xuất ô tô và xe máy; năm 1903, chiếc máy bay đầu tiên ra đời, đánh dấu ngành hàng không quốc tế.

Câu 3: Nêu ý nghĩa của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai đối với sự phát triển kinh tế

Giải nhanh:

Ý nghĩa Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và thứ hai đối với phát triển kinh tế:

• Thay đổi diện mạo: Máy hơi nước tạo động lực mới, thay thế sức lao động con người, khởi đầu công nghiệp hóa và thúc đẩy sản xuất, tăng nhanh sản lượng công nghiệp.

• Cách mạng lần thứ nhất: Thay thế lao động chân tay bằng máy móc, chuyển từ sản xuất thủ công sang cơ khí hóa.

• Cách mạng lần thứ hai: Chuyển từ cơ khí hóa sang điện khí hóa, thay đổi căn bản nền sản xuất và cơ cấu kinh tế tư bản.

Câu 4: Đọc thông tin và quan sát các hình từ 11 đến 13, hãy nêu ý nghĩa của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai đối với xã hội, văn hóa

Giải nhanh:

Đối với xã hội:

• Hai giai cấp cơ bản của xã hội tư bản là tư sản và vô sản. Tư sản gồm chủ xưởng, nhà máy, hãng buôn, đồn điền; vô sản chủ yếu xuất phát từ nông dân.

• Sự bóc lột của tư sản đối với vô sản tạo ra mâu thuẫn chính trong xã hội, dẫn đến cuộc đấu tranh của vô sản chống lại tư sản.

• Nhiều trung tâm công nghiệp mới và thành phố đông dân xuất hiện, như Luân Đôn và Pa-ri.

Đối với văn hóa:

• Cách mạng công nghiệp tác động lớn đến đời sống văn hóa, đặc biệt ở Âu-Mỹ.

• Thúc đẩy giao lưu văn hóa toàn cầu, rút ngắn khoảng cách không gian, thời gian.

• Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, hình thành lối sống và tác phong công nghiệp.

Câu 5: Hoàn thành bảng về những thành tựu cơ bản của các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai theo mẫu:

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

Câu 1: Nêu và phân tích một thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất hoặc của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ hai có tác động đến cuộc sống của bản thân em

Giải nhanh:

Thành tựu tác động lớn đến cuộc sống của em là phát minh ra điện của Ê-đi-xơn. Điện trở thành nguồn năng lượng thiết yếu cho máy móc, thiết bị, góp phần phát triển tự động hóa, hiện đại hóa và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Câu 2: Hãy làm sáng tỏ nhận định của Cờ-lau Xva-bơ: “Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất sử dụng năng lượng nước và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra nhờ ứng dụng điện năng để sản xuất hàng loạt”.

Giải nhanh:

• Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đã chuyển từ lao động thủ công sang lao động máy móc, mở ra một kỷ nguyên để cơ giới hóa sản xuất bằng việc sử dụng năng lượng nước và hơi nước. Tạo nên một động lực phát triển mạnh mẽ đối với nền công nghiệp và nền kinh tế.

• Cách mạng công nghiệp lần thứ hai đã có sự khác biệt, con người biết sử dụng năng lượng điện và động cơ điện để tạo ra dây chuyền sản xuất chuyên môn hóa cao, sản xuất hàng loạt và chuyển sang giai đoạn tự động hóa sản xuất và từ nền sản xuất cơ khí sang nền sản xuất điện.

• Qua hai cuộc Cách mạng công nghiệp đã có những bước phát triển nhảy vọt và tiến bộ, nâng cao chất lượng đời sống và sản xuất của con người.