PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

KIẾN THỨC MỚI

Câu 1: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình từ 2 đến 8, nêu những thành tựu cơ bản của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ ba. Giới thiệu một thành tựu tiêu biểu nhất.

Câu 2: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình từ 9 đến 13, nêu những thành tựu cơ bản của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Giới thiệu một thành tựu tiêu biểu nhất.

Câu 3: Nêu ý nghĩa của Cuộc cách mạng lần thứ ba và lần thứ tư đối với sự phát triển kinh tế.

Câu 4: Hãy phân tích tác động của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba, lần thứ tư đối với xã hội, văn hóa. Việt Nam đã và đang thích nghi với cuộc cách mạng đó như thế nào?

Câu 5: Hoàn thành bảng về những thành tựu cơ bản của các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba và lần thứ tư theo mẫu.

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy nêu và phân tích tác động của một thành tựu từ Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba và lần thứ tư đến cuộc sống bản thân em.

Câu 2: Hãy làm sáng tỏ nhận định của Cờ-lau Xva-bơ: "Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba sử dụng điện tử và công nghệ thông tin để tự động hóa sản xuất. Bây giờ, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang nảy sinh từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ ba, nó kết hợp các công nghệ lại với nhau, làm mờ ranh giới giữa vật lí, kĩ thuật số và sinh học".

PHẦN II: 5 PHÚT GIẢI BÀI.

KIẾN THỨC MỚI

Câu 1: Những thành tựu cơ bản của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ ba:

Máy tính điện tử đầu tiên ra đời tại Mỹ năm 1946, chạy bằng điện tử chân không, dẫn đến tự động hóa trong quá trình sản xuất. 

Internet được phát minh năm 1957.

Năm 1969, internet được khai thác sử dụng. Tim Béc nơ-ly sáng tạo ra giao thức mang tên Word Wide Web, internet phát triển với tốc độ chóng mặt. 

CNTT phát triển mạnh mẽ như một sự bùng nổ trên phạm vi toàn cầu.

Thiết bị điện tử là loại thiết bị có chứa linh kiện bán dẫn và các mạch điện tử cho phép tự động hóa trong quá trình công nghệ và kiểm tra sản phẩm. Thiết bị điện tử làm tăng năng suất, nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện điều kiện làm việc. 

Chế tạo thành công vật liệu mới, chinh phục vũ trụ,...

Giới thiệu một thành tựu tiêu biểu nhất: Thiết bị điện tử là những thiết bị, những vật dụng có cấu tạo cơ bản bao gồm các linh kiện bán dẫn và các mạch điện tử. Các thiết bị điện tử này đa phần sẽ không có các hoạt động cơ khí. Thiết bị điện tử hoạt động dựa trên sự tự động hoá. Và áp dụng các công nghệ hiện đại để vận hành. Các thiết bị điện tử giúp làm tăng năng suất và hiệu quả làm việc, giúp đẩy nhanh quá trình sản xuất, đảm bảo đồng bộ chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, các thiết bị điện tử gia đình còn giúp nâng cao chất lượng cuộc sống. Nhờ có thiết bị điện tử mà xã hội ngày càng phát triển và hiện đại hơn. Thiết bị điện tử không chỉ là những linh kiện, những trang thiết bị hiện đại chỉ được áp dụng cho các ngành khoa học hiện đại. Thiết bị điện tử được sử dụng và ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống của chúng ta. Trong sinh hoạt, thiết bị điện tử là những vật dụng, những dụng cụ thiết yếu mà các bạn vẫn phải sử dụng hằng ngày. Những thiết bị này giúp cảm bạn giảm được công sức cũng như thời gian cho việc dọn dẹp như: máy giặt, máy hút bụi, máy rửa chén,… Hay các thiết bị điện tử có chức năng giải trí, nâng cao đời sống tinh thần như: tivi, máy vi tính,…Trước kia khi thiết bị điện tử chưa xuất hiện thì mọi hoạt động sản xuất, lao động đều được sử dụng sức người là chính. Việc sử dụng sức người khiến cho năng suất lao động không được cao. Bên cạnh đó chất lượng của sản phẩm không được bảo đảm. Từ khi có thiết bị điện tử, mọi hoạt động của con người trở nên dễ dàng hơn. Giúp cho năng suất làm việc được cải thiện đáng kể.

Câu 2: Những thành tựu cơ bản của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư:

Trí tuệ nhân tạo là khoa học và kĩ thuật sản xuất máy móc thông minh, đặc biệt là các chương trình máy tính thông minh. Được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như nhà máy thông minh, rô-bốt thông minh,....Góp phần không nhỏ trong việc giúp con người tiết kiệm sức lao động, đẩy nhanh quá trình tự động hóa và số hóa nền kinh tế với chi phí rẻ hơn so với những cách truyền thống. 

Internet kết nối vạn vật được mô tả là mối quan hệ giữa các sự vật như sản phẩm, dịch vụ, địa điểm,...và con người, hình thành nhờ sự kết nối của nhiều công nghệ và nhiều nền tảng khác nhau. 

Công nghệ sinh học là lĩnh vực đa ngành và liên ngành, gắn với nhiều lĩnh vực trong cuộc sống như chọn tạo giống cây trồng, thuốc bảo vệ thực vật,....

Giới thiệu một thành tựu tiêu biểu: Công nghệ AI (Artificial Intelligence) hiện đang là công nghệ được quan tâm phát triển và ứng dụng bậc nhất hiện nay, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như nhận dạng khuôn mặt, xử lý giọng nói, kỹ thuật ước tính đám đông … đến các hệ thống an ninh, bảo mật, hay hệ thống pháp luật, chính phủ. AI là công nghệ sử dụng đến kỹ thuật số có khả năng thực hiện những nhiệm vụ mà bình thường phải cần tới trí thông minh của con người, được xem là phổ biến nhất. Đặc trưng của công nghệ AI là năng lực “tự học” của máy tính, do đó có thể tự phán đoán, phân tích trước các dữ liệu mới mà không cần sự hỗ trợ của con người, đồng thời có khả năng xử lý dữ liệu với số lượng rất lớn và tốc độ cao. Hiện mỗi ngày trên toàn cầu có khoảng 2,2 tỷ Gb dữ liệu mới (tương đương 165.000 tỷ trang tài liệu) được tạo ra và được các công ty, như Google, Twitter, Facebook, Amazon, Baidu, Weibo, Tencent hay Alibaba thu thập để tạo thành “dữ liệu lớn” (big data). Trí tuệ nhân tạo là một lĩnh vực liên quan đến chuyên ngành khoa học máy tính và công nghệ thông tin, bản chất của trí tuệ nhân tạo vẫn do con người làm ra, họ xây dựng các thuật toán, lập trình bằng các công cụ phần mềm công nghệ thông tin, giúp các máy tính có thể tự động xử lý các hành vi thông minh như con người. Trí tuệ nhân tạo có khả năng tự thích nghi, tự học và tự phát triển, tự đưa ra các lập luận để giải quyết vấn đề, có thể giao tiếp như người…tất cả là do AI được cài một cơ sở dữ liệu lớn, được lập trình trên cơ sở dữ liệu đó và tái lập trình trên cơ sở dữ liệu mới sinh ra. Cứ như vậy cấu trúc của AI luôn luôn thay đổi và thích nghi trong điều kiện và hoàn cảnh mới. Dự báo đến năm 2030 của công ty kiểm toán và tư vấn tài chính PwC, GDP toàn cầu có thể tăng trưởng thêm 14% từ sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, AI đã xuất hiện trong nhiều ngành, từ cung cấp dịch vụ mua sắm ảo và ngân hàng trực tuyến đến giảm chi phí đầu tư trong sản xuất và hợp lý hóa chẩn đoán trong chăm sóc sức khỏe. AI đã thúc đẩy hầu hết các ngành công nghiệp tiến lên và thay đổi cuộc sống của nhiều người.

Câu 3: Ý nghĩa của Cuộc cách mạng lần thứ ba và lần thứ tư đối với sự phát triển kinh tế của thế giới:

Việc sử dụng người máy công nghiệp được coi là phương tiện kĩ thuật quan trọng hợp thành chương trình hiện đại hóa toàn bộ nền sản xuất, tạo ra các ngành sản xuất tự động, năng suất lao động tăng cao.

Việc sử dụng máy điện toán trong thiết kế, chế tạo máy, lĩnh vực hàng không, tên lửa,... đã cho phép giải quyết một tổ hợp lớn các bài toán sản xuất của công nghiệp hiện đại và đem lại hiệu quả to lớn. 

CNTT ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong mọi ngành kinh tế và hoạt động xã hội. 

Ví dụ cụ thể: Nhờ có Robot công nghiệp, doanh nghiệp không cần tốn quá nhiều thời gian để tuyển dụng và đào tạo lao động. Ngoài ra, với lao động là con người, việc sai sót sản phẩm là không thể tránh khỏi. Doanh nghiệp sẽ cần phải lên báo cáo, quy định, kế hoạch để giảm thiểu sai sót đến mức tối đa, tránh gây ra tổn thất. Và việc lên những báo cáo, quy định đó rất tốn thời gian và cần phải tính toán kỹ lưỡng, cẩn thận. Còn đối với lao động Robot, việc sai sót sản phẩm là hoàn toàn không xảy ra. Vì chúng đã được thiết lập sẵn từ đầu. Robot sẽ làm việc theo hành trình và thời gian con người cài đặt. Trong quá trình người máy công nghiệp làm việc, doanh nghiệp chỉ cần chi trả tiền cho bộ phận giám sát và bộ phận kỹ thuật để quan sát và điều khiển nó.

Câu 4: - Tác động của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba, lần thứ tư đối với xã hội, văn hóa:

Đối với xã hội:

Tích cực:

Xuất hiện của giai cấp công nhân hiện đại. Số lượng công nhân có tri thức, kĩ năng và trình độ chuyên môn cao ngày càng tăng, số lượng công nhân lao động phổ thông có xu hướng giảm dần. 

GCCN hiện đại tiếp tục giữ vai trò là lực lượng chính trị - xã hội chủ yếu trong các cuộc đấu tranh chính trị.

Tiêu cực: Làm gia tăng khoảng cách giữa người giàu và người nghèo ở các nước, xói mòn văn hóa, giá trị truyền thống của công đồng. 

Đối với văn hóa:

Tích cực:

Mở rộng mối liên hệ và giao lưu giữa con người với con người. 

Thúc đẩy các cộng đồng, các dân tộc, các nền văn hóa xích lại gần nhau hơn. 

Đưa tri thức xâm nhập sâu vào nền sản xuất vật chất.

Tác động mạnh mẽ đến xu hướng tiêu dùng của người dân.

Tiêu cực:

Làm tăng sự lệ thuộc của con người vào công nghệ.

Phát sinh tình trạng văn hóa lai căng.

Nguy cơ đánh mất văn hóa truyền thống.

Xung đột giữa nhiều yếu tố, giá trị văn hóa truyền thống, hiện đại. 

- Sự thích nghi của Việt Nam đối với các cuộc cách mạng công nghiệp: Đứng trước sự phát triển nhanh chóng và tác động của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, giai cấp công nhân Việt Nam có những thuận lợi đan xen với khó khăn cơ bản:

Về thuận lợi: giai cấp công nhân Việt Nam có số lượng đang tăng lên. Công nhân trong doanh nghiệp ngoài nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phát triển nhanh; ngược lại, công nhân trong doanh nghiệp nhà nước ngày càng giảm về số lượng. Trình độ học vấn và trình độ chuyên môn, nghề nghiệp, chính trị của giai cấp công nhân ngày càng được cải thiện. Số công nhân có tri thức, nắm vững khoa học - công nghệ tiên tiến tăng lên. Công nhân trong các khu công nghiệp, các doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước và có vốn đầu tư nước ngoài được tiếp xúc với máy móc, thiết bị tiên tiến, làm việc với các chuyên gia nước ngoài nên được nâng cao tay nghề, kỹ năng lao động, rèn luyện tác phong công nghiệp, phương pháp làm việc tiên tiến. Lớp công nhân trẻ được đào tạo nghề theo chuẩn nghề nghiệp ngay từ đầu, có trình độ học vấn, văn hóa, được rèn luyện trong thực tiễn sản xuất hiện đại, sẽ là lực lượng lao động chủ đạo, có tác động tích cực đến sản xuất công nghiệp, giá trị sản phẩm công nghiệp, gia tăng khả năng cạnh tranh của nền kinh tế trong tương lai…

Về khó khăn: trước yêu cầu của sự phát triển, giai cấp công nhân nước ta còn nhiều hạn chế, bất cập. “Sự phát triển của giai cấp công nhân chưa đáp ứng được yêu cầu về số lượng, cơ cấu và trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế; thiếu nghiêm trọng các chuyên gia kỹ thuật, cán bộ quản lý giỏi, công nhân lành nghề; tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động còn nhiều hạn chế; đa phần công nhân từ nông dân, chưa được đào tạo cơ bản và có hệ thống.

Câu 5:

VẬN DỤNG

Câu 1: Tác động của một thành tựu từ Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba và lần thứ tư đến cuộc sống bản thân em:

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba: Công nghệ thông tin giúp em

Nếu như trước đây, việc tiếp thu kiến thức được cung cấp từ sách vở thì hiện nay, nguồn kiến thức đa dạng này được cung cấp trực tuyến qua kết nối internet. 

Tạo điều kiện có thể học tập và tiếp thu kiến thức một cách linh động và thuận tiện, có thể tự học ở mọi lúc, mọi nơi, có thể tham gia thảo luận một vấn đề mà mỗi người đang ở cách xa nhau. 

Tự thiết kế một bài thuyết trình có nhiều hình ảnh, gói gọn vào các thiết bị, tránh sự cồng kềnh.Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư: 

Trí tuệ nhân tạo AI giúp em

Các thiết bị theo dõi sức khỏe có thể đeo được giúp theo dõi nhịp tim và mức độ hoạt động của con người. Chúng có thể gửi cảnh báo cho con người để tập thể dục nhiều hơn và có thể chia sẻ thông tin này cho bác sĩ để biết thêm dữ liệu về nhu cầu và thói quen.

Dự đoán các vấn đề sức khỏe mà chúng ta phải đối mặt dựa trên di truyền của chính mình.

Các hoạt động giáo dục như chấm điểm hay dạy kèm học sinh có thể được tự động hóa nhờ công nghệ AI. Nhiều trò chơi, phần mềm giáo dục ra đời đáp ứng nhu cầu cụ thể, cải thiện tình hình học tập theo tốc độ riêng của mình.

 Phát hiện là gửi đáp án sai cho bài tập.

Theo dõi sự tiến bộ của học sinh.

Câu 2: Đây là xu hướng tất yếu của xã hội hiện đại. Hiện nay, cuộc CMCN lần thứ tư đang nảy nở từ cuộc cách mạng lần thứ ba với đặc trưng là sự hợp nhất các loại công nghệ, làm xóa nhòa ranh giới giữa lĩnh vực vật lí, kĩ thuật số và sinh học với trung tâm là phát triển trí tuệ nhân tạo, robot hóa, Internet vạn vật, khoa học vật liệu, sinh học, công nghệ di động không dây liên ngành sâu rộng cho tự động hóa sản xuất chế tạo.

+ Từ cách giải thích như vậy, có thể thấy được cốt lõi của cuộc cách mạng này nằm ở các vấn đề sau: Trí tuệ nhân tạo (AI), Vạn vật kết nối - Internet of Things (IoT) và Dữ liệu lớn (Big Data). Đây thực sự là một cuộc cách mạng chưa từng có trong lịch sử công nghiệp trên thế giới, tạo ra những thời cơ và thách thức rất lớn đối với tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.