BÀI 10. PROTEIN VÀ ENZYME

MỞ ĐẦU

Các protein khác nhau đảm nhận nhiều vai trò thiết yếu khác nhau với sự sống như xây dựng tế bào, xúc tác cho các quá trình sinh hóa, điều hòa quá trình trao đổi chất, vận chuyển chất, kháng thể,... Vậy, protein có đặc điểm cấu tạo và tính chất đặc trưng là gì?

Giải nhanh:

- Protein là hợp chất cao phân tử, cấu tạo từ một hay nhiều chuỗi polypeptide.

- Tính chất đặc trưng: 

+ Bị đông tụ dưới tác dụng của nhiệt, acid, base và ion kim loại nặng.

+ Tác dụng với thuốc thử biuret.

+ Tác dụng với nitric acid.

+ Bị thủy phân bởi acid, base hoặc dưới tác dụng enzyme.

I. PROTEIN

Hoạt động nghiên cứu: Insulin, một loại hormone thuộc loại protein, được sản sinh bởi tuyến tụy, có chức năng điều hòa quá trình chuyển hóa glucose trong cơ thể. Insulin thúc đẩy sự hấp thụ glucose của các tế bào và dự trữ glucose dư thừa trong gan và cơ.

Insulin có cấu tại được mô tả trong Hình 10.1. Hãy nhận xét về thành phần cấu tạo và phân tử khối của insulin.

Giải nhanh:

Cấu tạo từ hai chuỗi polypeptide phức tạp và phân tử khối lớn.

Hoạt động thí nghiệm: Phản ứng đông tụ và phản ứng màu của protein

Chuẩn bị:

Hóa chất: dung dịch HNO₃ đặc, dung dịch lòng trắng trứng.

Dụng cụ: ống nghiệm, đèn cồn.

Tiến hành:

- Cho vào ống nghiệm (1) và (2), mỗi ống 2 mL dung dịch lòng trắng trứng.

- Đun nóng ống nghiệm (1) trên ngọn lửa đèn cồn trong 2 – 3 phút.

- Thêm vài giọt dung dich HNO₃ đặc vào ống nghiệm (2).

Quan sát hiện tượng xảy ra trong ống nghiệm, giải thích.

Giải nhanh:

- Ống nghiệm (1): lòng trắng trứng đông tụ vì protein có thể bị đông tự dưới tác dụng của nhiệt, sự đông tụ này xảy ra do cấu tạo ban đầu của protein.

- Ống nghiệm (2): xuất hiện hiện tượng đông tụ do protein có thể bị đông tự dưới tác dụng của acid, sự đông tụ này xảy ra do cấu tạo ban đầu của protein.

II. ENZYME

Câu hỏi: Viết ba phương trình hóa học cho phản ứng enzyme làm xúc tác mà em đã học.

Giải nhanh:

- Thủy phân tinh bột: (C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O  nC₆H₁₂O₆.

- Lên men của glucose: C₆H₁₂O₆  2C₂H₅OH + 2CO₂.

- Thủy phân amino acid:

H₂N-CH₂-CO-NH-CH₂-COOH + H₂O  2H₂N-CH₂-COOH.