BÀI 8. QUẢN LÝ TIỀN

1. Ý nghĩa của việc quản lý tiền hiệu quả

Câu 1: Em hãy đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi: (trang 44 phần 1 SGK)

a) Em có nhận xét gì về việc quản lý tiền của Thúy?

b) Theo em, việc quản lý tiền hiệu quả có ý nghĩa gì trong cuộc sống?

Giải nhanh:

a) Thúy quản lý tiền hiệu quả:

• Lập kế hoạch chi tiêu hợp lý.
• Chỉ tiêu cho việc cần thiết.
• Tìm cách kiếm thêm tiền phù hợp.

b) Quản lý tiền hiệu quả giúp:

• Rèn luyện thói quen chi tiêu hợp lý.
• Tiết kiệm tiền.
• Kiếm tiền phù hợp khả năng.
• Tạo dựng cuộc sống ổn định, tự chủ.

2. Một số nguyên tắc quản lý tiền hiệu quả

Câu 1: Em hãy quan sát các hình ảnh, đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi: (Trang 45 mục 2 sgk)

a) Trong các sản phẩm trên, đâu là thứ em mong muốn có? Đâu là thứ em rất cần? Nếu chỉ có một số tiền có hạn không mua được tất cả những thứ em muốn thì em sẽ chọn mua những sản phẩm nào? Vì sao?

b) Nếu chi tiêu tùy tiện, vượt quá mức cho phép sẽ dẫn đến hậu quả gì? Theo em, có cách nào để tránh việc chi tiêu quá mức?

Giải nhanh:

a) Gợi ý:

Thứ mong muốn có: ví dụ (5), (6), (8), (9), (11),...

Thứ rất cần (nếu chỉ có một số tiền có hạn): (1), (4), (8),... 

Số (1) là bởi vì cần vở ghi để phục vụ cho việc học tập, số (4) bởi vì cần đồ ăn để có đủ năng lượng học tập, sô (8) bởi vì đôi giày cũ của em đã bị rách, em cần mua một đôi giày mới để giờ học thể dục và đi lại đảm bảo an toàn hơn...

b) Nhận xét:

Chi tiêu quá mức dẫn đến:

• Thiếu tiền cho nhu cầu thiết yếu.
• Phát sinh hành vi xấu (ăn trộm, cướp giật,...).

Cách khắc phục:

• Cân nhắc kỹ trước khi mua.
• Chỉ mua đồ thật sự cần thiết.

Câu 2: Em hãy quan sát các hình ảnh, đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi: (Trang 45 mục 2 sgk)

a) Vì sao H khó vay tiền của các bạn trong lớp?

b) Theo em, khi vay mượn tiền cần chú ý điều gì? Vì sao?

Giải nhanh:

a) H không được vay tiền vì đã vay mà không trả.

b) Vay tiền cần:

• Đảm bảo khả năng trả.
• Trả đúng hẹn.
• Tránh làm mất uy tín.

Câu 3: Em hãy quan sát các hình ảnh, đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi: (Trang 46 mục 2 sgk)

a) Trong đoạn hội thoại trên, chị Hà đã đặt ra mục tiêu tiết kiệm tiền và thực hiện mục tiêu đó như thế nào?

b) Em đã bao giờ đặt mục tiêu tiết kiệm tiền chưa? Nếu có, em đã thực hiện mục tiêu đó như thế nào?

c) Hãy nêu lợi ích của việc đặt mục tiêu tiết kiệm tiền. 

Giải nhanh:

a) Nhận xét:

Trong đoạn hội thoại trên, trước tiên chị Hà đã xác định được thứ mà chị muốn mua chính là một chiếc áo len để tặng bà => Chị Hà đã lên kế hoạch tiết kiệm từ trước đó mấy tháng.

Chị đã tiết kiệm bằng từ số tiền tiêu vặt mà mẹ cho, thay vì mua vở mới và mua nước thì chị đã sử dụng những quyển vở từ năm trước và tự mang bình nước từ nhà đi => Mỗi tháng chị đều có một khoản tiền nhỏ để cho vào hũ tiết kiệm.

b) Có một lần, em cùng chị gái đi dạo phố. Đi qua một cửa hàng, ở đó bán một đôi giày mà chị gái em rất thích. Nhưng chị nói với em rằng, bố mẹ kiếm tiền rất vất vả, vì vậy chúng ta phải biết tiết kiệm, dù sao giày chị vẫn còn đi tốt nên không nên tiêu tiền hoang phí. Em biết rằng chị em rất thích đôi giày đó, hơn nữa, đôi giày của chị cũng đã rất cũ rồi, đi lại vào ngày mưa thường bị trơn. Vì mấy tháng nữa là tới sinh nhật chị, em đã quyết định sẽ tiết kiệm tiền để mua quà tặng bất ngờ cho chị. Bởi vì mỗi tháng mẹ luôn cho em một khoản tiền nhất định để mua dụng cụ học tập và đồ ăn sáng. Để tiết kiệm tiền, em đã cố gắng dậy sớm và tự chuẩn bị bữa sáng tại nhà, và giữ gìn dụng cụ học tập thật cẩn thận để hạn chế phải mua mới. Hơn nữa, bởi vì em vẽ tranh rất đẹp, nên mỗi khi có thời gian rảnh, em liền vẽ tranh cho các bạn bè và bán lấy tiền. Vì vậy mà sau vài tháng em đã tiết kiệm được đủ tiền mua đôi giày mà chị gái thích và tặng chị vào dịp sinh nhật. Chị gái em rất vui, còn bố mẹ thì xoa đầu và khen em khỏi.

c) Đặt mục tiêu tiết kiệm sẽ cho chúng ta động lực để không tiêu tiền hoang phí, biết lên kế hoạch để tiêu tiền một cách hợp lí, hơn nữa còn cho ta động lực để nghĩ ra cách kiếm thêm tiền phù hợp với lứa tuổi và khả năng.

Câu 4: Em hãy quan sát các hình ảnh, đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi: (Trang 46 mục 2 sgk)

a) Vì sao tiết kiệm thức ăn, điện, nước,... lại giúp chúng ta tiết kiệm được tiền? Nêu ý nghĩa của việc tiết kiệm thức ăn, điện, nước,... trong cuộc sống?

b) Em hãy nêu cách tiết kiệm thức ăn, điện, nước,... mà em biết. 

Giải nhanh:

a) Tiết kiệm điện, nước, thức ăn:

• Tiết kiệm tiền.
• Bảo vệ môi trường.

b) Cách tiết kiệm:

Thức ăn:

• Mua vừa đủ.
• Ăn hết, không bỏ mứa.
• Bảo quản thức ăn thừa.

Điện:

• Tắt khi không sử dụng.
• Sử dụng bình nóng lạnh hợp lý.

Nước:

• Chỉ dùng khi cần thiết.
• Tái sử dụng nước đã qua sử dụng.

Câu 5: Em hãy quan sát các hình ảnh, đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi: (Trang 47 mục 2 sgk)

a) Việc làm của Hằng đem lại lợi ích gì?

b) Em hãy kể thêm những vật khác có thể tái chế. 

Giải nhanh:

a) Việc làm của Hằng vừa giúp bảo vệ môi trường, hạn chế rác thải; vừa giúp Hằng kiếm thêm tiền phụ giúp bố mẹ và giúp đỡ người khác.

b) Vật có thể tái chế:

- Quần áo cũ

- Bìa các-tông

- Giấy báo cũ

- Bao bì thực phẩm bằng nhựa, giấy

- Kim loại, thuỷ tinh, gỗ & nhựa

Câu 6: Em hãy quan sát các hình ảnh, đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi: (Trang 47 mục 2 sgk)

a) Em hãy kể tên các sản phẩm học sinh có thể tranh thủ thời gian rảnh, tự làm để bán lấy tiền trong các trường hợp trên.

b) Em hãy giới thiệu thêm những mặt hàng khác mà học sinh ở địa phương em có thể làm để bán.

Giải nhanh:

a) Các sản phẩm học sinh có thể tranh thủ thời gian rảnh, tự làm để bán lấy tiền trong các trường hợp trên:

- Hình 1: Bánh ngọt

- Hình 2: Những đồ vặt được làm từ len

b) Một số mặt hàng khác mà học sinh ở địa phương em có thể làm để bán

- Tranh tự vẽ

- Đồ ăn vặt (sữa chua, trà sữa, bánh mì...)

- Thiệp thủ công

-Vòng tay, vòng cổ,...

Câu 7: Em hãy quan sát các hình ảnh, đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi: (Trang 48 mục 2 sgk)

a) Các bạn trong tranh đã làm những việc gì để có thu nhập cá nhân?

b) Em hãy kể thêm những việc học sinh có thể làm phụ giúp bố mẹ vào thời gian rảnh rỗi để có tiền.

Giải nhanh:

a) Cách các bạn trong tranh đã làm để có thêm thu nhập cá nhân:

- Hình 1: Phụ giúp bố mẹ việc nhà bằng cách cho gà ăn.

- Hình 2: Phụ giúp bố đánh máy tài liệu.

b) Một số việc học sinh có thể làm phụ giúp bố mẹ vào thời gian rảnh rỗi để có tiền:

- Phụ giúp việc nhà: lau dọn nhà cửa, rửa bát, giặt phơi quần áo,...

- Giúp mẹ đi chợ

- Phụ giúp bố mẹ bán hàng

Câu 8: Em hãy quan sát các hình ảnh, đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi: (Trang 48 mục 2 sgk)

Theo em, gửi tiền vào ngân hàng mang lại lợi ích gì? 

Giải nhanh:

Gửi tiền vào ngân hàng => hạn chế việc tiêu tiền một cách hoang phí.

Ngoài ra, giúp tiền không bị mất giá, vì ta có khoản tiền lãi hàng tháng.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a) Học sinh nên tập trung vào học hành, không nên quan tâm đến tiền bạc.

b) Học sinh không nên giữ tiền vì không giữ được tiền cẩn thận và hay chi vào những việc không cần thiết.

c) Tiết kiệm tiền thường chỉ dành cho người chi tiêu quá nhiều.

d) Biết quản lý tiền sẽ có một cuộc sống đủ đầy.

Trả lời

a) Không đồng ý.

- Bởi vì học sinh nếu biết cách quản lý tiền bạc từ sớm sẽ giúp san sẻ gánh nặng cho gia đình, trang bị được một kỹ năng cần thiết cho cuộc sống sau này.

b) Không đồng ý.

- Bởi vì học sinh không biết giữ tiền cẩn thận hoặc chi tiêu vào những thứ không cần thiết là do không được bố mẹ, thầy cô dạy bảo, khuyên răn đúng cách.

- Hơn nữa, xã hội phát triển, rất nhiều nhu cầu của con người cần đến tiền bạc. Học sinh nếu như không giữ tiền, vào lúc cần thiết mà không có người lớn ở bên sẽ rất bất tiện.

c) Không đồng ý.

- Mọi người đều cần biết cách tiết kiệm tiền vì tiết kiệm tiền giúp ta chi tiêu hợp lý, khoa học và dành được một khoản tiền cho những lúc có sự cố đột xuất.

d) Đồng ý.

- Biết quản lý tiền sẽ giúp ta không cần phải lo lắng việc thiếu thốn chi tiêu.

Câu 2: Em có nhận xét gì về hành vi của các bạn dưới đây?

a) Cả tuần vừa rồi K đều nhịn ăn sáng để dành tiền mua cuốn truyện yêu thích.

b) Ngay tuần đầu tiên, H đã dùng hết số tiền mẹ cho để chi tiêu trong cả tháng. Bạn hỏi xin thêm nhưng mẹ từ chối.

c) Tháng nào, Q cũng đặt ra mục tiêu tiết kiệm một khoản tiền nhất định.

d) B có thói quen ghi ra giấy những thứ cần mua trước khi đi chợ. 

Trả lời:

a) K tiết kiệm tiền sai cách: Nhịn ăn sáng ảnh hưởng sức khỏe.

b) H không biết quản lý tiền: Chi tiêu không hợp lý, thiếu tiết kiệm.

c) Q biết quản lý tiền: Có kế hoạch tiết kiệm tiền mỗi tháng.

d) B biết quản lý tiền: Ghi chép danh sách mua sắm để chi tiêu hợp lý.

Câu 3: Xử lý tình huống:

a) M muốn mua một quả bóng đá giá 100 000 đồng nhưng chỉ có 40.000 đồng. M hỏi vay Q 60 000 đồng và hứa sẽ trả khi được mẹ cho tiền và sẽ cho Q chơi cùng.

Nếu em là Q, em sẽ xử lý thế nào? Vì sao?

b) N vui mừng khoe với các bạn rằng mình vừa được thưởng 200 000 đồng vì thành tích học tập và tích cực phụ giúp mẹ ở xưởng may tuần vừa rồi. Thấy vậy, các bạn muốn N mua kem khao cả nhóm. N lúng túng vì muốn dùng tiền để mua quà tặng bà ngoại và truyện tranh cho em gái.

Theo em, N nên xử sự thế nào?

Trả lời:

a) Q cho M vay tiền:

• M giữ chữ tín: Cho vay.
• M hay tiêu xài: Không cho vay, khuyên tiết kiệm.

b) N không khao bạn ăn kem:

• Đã có kế hoạch chi tiêu tiền.
• Tiền do N tự kiếm.
• Lần sau sẽ khao nếu cùng tiến bộ.

Câu 4: Mẹ cho em 150.000 đồng để tổ chức sinh nhật cùng 3 người bạn thân. Em sẽ sử dụng số tiền đó như thế nào để có buổi sinh nhật thật vui vẻ và tiết kiệm. 

Trả lời:

Em sẽ cùng các bạn mua đồ về tự làm bánh, làm nước trái cây, như vậy vừa tiết kiệm vừa có những kỉ niệm đẹp giữa các bạn.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy lập kế hoạch thực hiện mục tiêu tiết kiệm một khoản tiền trong một thời gian nhất định theo gợi ý dưới đây và chia sẻ với bố mẹ và các bạn:…

Tham khảo:

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Các em có thể tham khảo bài mẫu dưới đây

Kế hoạch bán nước trái cây tại hội chợ của trường ngày 26/3!

- Thành viên thực hiện:

1/ Nguyễn Mai Anh 2/ Trần Mai Trang

3/ Dương Thu Huyền 4/ Trần Thu Phương.

- Mặt hàng sẽ bán: nước ép trái cây

- Những đồ dùng/ vật dụng cần chuẩn bị:

+ Dụng cụ: Dao, máy ép hoa quả, máy vắt cam, cốc giấy, găng tay, giấy ăn, thùng đựng đá giữ nhiệt…

+ Nguyên liệu: dưa hấu, cam, dứa, đá lạnh

- Phân công chuẩn bị:

- Dự trù kinh phí thực hiện:

- Dự kiến giá bán sản phẩm:

+ Nước ép dưa hấu – 20.000/ ly.

+ Nước ép dứa – 30.000/ ly

+ Nước ép cam – 20.000/ ly.

Câu 2: Em hãy lập kế hoạch thực hiện mục tiêu tiết kiệm một khoản tiền trong một thời gian nhất định theo gợi ý dưới đây và chia sẻ với bố mẹ và các bạn:…

Tham khảo:

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Các em có thể tham khảo bài mẫu dưới đây

Mục tiêu: Tiết kiệm 1 triệu đồng trong 3 tháng.

Cách thực hiện:

• Tiết kiệm tiền tiêu vặt.
• Viết bài cộng tác viên.
• Thu gom phế liệu.