BÀI 3. HỌC TẬP TỰ GIÁC, TÍCH CỰC

1. Biểu hiện của học tập tự giác, tích cực

Câu hỏi: Em hãy đọc câu chuyện, quan sát các bức tranh dưới đây và trả lời câu hỏi: (trang 14, 15 phần 1 SGK)

a) Bác Hồ đã tự học ngoại ngữ như thế nào?

b) Em hãy nêu những biểu hiện của việc học tập tự giác, tích cực và chưa tự giác, tích cực qua các bức tranh trên.

c) Em hãy kể thêm những biểu hiện khác của học tập tự giác, tích cực và chưa tự giác, tích cực mà em biết.

Giải nhanh:

a) Cách Bác Hồ tự học ngoại ngữ:

• Bác Hồ học đều đặn mỗi ngày, dù bận rộn vẫn dành 2 tiếng để học.
• Bác đặt mục tiêu mỗi ngày học 10 từ mới và luyện tập đến thuộc.
• Bác viết từ mới lên tay để học mọi lúc mọi nơi.
• Bác chủ động học hỏi từ người khác.

b) Biểu hiện của việc học tập tự giác, tích cực:

• Tranh 1: Học sinh chủ động làm bài tập, thảo luận nhóm để tìm ra lời giải.
• Tranh 2: Học sinh tự giác học ở nhà và làm bài tập đúng giờ.
• Tranh 3: Học sinh xem trước bài mới để chuẩn bị cho bài học sau.
• Tranh 4: Học sinh tích cực tham gia thảo luận xây dựng bài học.

c) Biểu hiện học tập tự giác, tích cực:

• Tự giác học bài, làm bài tập mà không cần nhắc nhở.
• Gặp khó khăn chủ động tìm cách giải quyết, không ỷ lại.
• Tự tìm hiểu kiến thức mới qua sách, mạng, hỏi người lớn.

Biểu hiện học tập chưa tự giác, tích cực:

• Lười học, chỉ chịu học khi bị phạt.
• Chép bài bạn khác thay vì tự làm.
• Chỉ học trước khi kiểm tra

2. Ý nghĩa của học tập tự giác, tích cực

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

(Trường hợp 1, 2 trang 15, 16 mục 2 sgk)

a) Việc tự giác, tích cực học tập đã đem lại điều gì cho Tuấn và Yến?

b) Em hãy cho biết ý nghĩa của học tập tự giác, tích cực. 

Giải nhanh:

a) Lợi ích của việc tự giác, tích cực học tập, rèn luyện:

• Giúp Tuấn và Yến rèn luyện tính kỷ luật, tinh thần học hỏi.
• Thu được nhiều kiến thức mới, gặt hái thành công trong học tập.
• Có cơ hội rèn luyện kỹ năng mềm, trở thành người có ích.

b) Lợi ích của việc học tập tự giác, tích cực:

• Tiến bộ trong học tập, học hỏi được nhiều kiến thức mới, điều hay.
• Nâng cao kết quả học tập.
• Rèn luyện được tính tự lập, tự chủ, kiên cường, bền bỉ, có kỷ luật.
• Thành công trong cuộc sống, được mọi người yêu mến, đạt được ước mơ.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a) Luôn chủ động thực hiện nhiệm vụ học tập mà không cần ai nhắc nhở là biểu hiện của học tập tự giác, tích cực.

b) Chỉ cần tự giác, tích cực học tập khi đến các kì kiểm tra.

c) Chỉ cần xây dựng kế hoạch học tập còn việc thực hiện thì tùy thuộc vào hoàn cảnh.

d) Tự giác, tích cực học tập giúp em rèn luyện tính tự lập, tự chủ và tích lũy kiến thức cho bản thân.

Giải nhanh:

a) Đồng tình. Bởi vì đây chính là biểu hiện của việc tự giác, tích cực học tập.

b) Không đồng tình. Chỉ học bài khi đến kì kiểm tra là biểu hiện của việc học chống đối, không tự giác học tập; như vậy sẽ không hiểu kĩ được kiến thức và không ghi nhớ được lâu.

c) Không đồng tình. Bởi vì nếu xây dựng kế hoạch nhưng không nghiêm túc thực hiện nó thì kế hoạch đó sẽ không đạt hiệu quả, bản thân cũng sẽ không thu được lợi ích gi từ kế hoạch đó.

d) Đồng tình. Bởi vì đây chính là ý nghĩa của việc học tập tự giác, tích cực.

Câu 2: Bạn nào dưới đây đã học tập tự giác, tích cực? Vì sao?

a) Q thường nhờ các bạn học giỏi trong lớp làm giúp bài tập rồi chép lại.

b) A luôn thích đọc tác phẩm văn học, sưu tầm những câu chuyện, câu nói hay để vận dụng vào việc viết văn. Nhờ vậy, kĩ năng viết văn của bạn ngày càng được nâng cao.

c) B thích môn Tiếng Anh nên thường xuyên mang sách Tiếng Anh ra làm bài tập trong các giờ học khác, B cho rằng: "Môn học này rất quan trọng trong thời kì hội nhập. Các môn học còn lại là phụ nên chỉ cần biết là đủ".

d) Buổi tối, N thường xuyên ngồi vào bàn học đúng giờ nhưng tay vẫn cầm điện thoại để nhắn tin và chỉ tập trung học bài khi bố mẹ thúc giục, kiểm tra.

e) Thấy T ngủ gật trong giờ học, P nhắc bạn cần tập trung nghe cô giảng bài.

Giải nhanh:

a) Q chưa tự giác, tích cực học tập. Bởi vì Q không tự làm bài tập bằng khả năng của bản thân mà lại nhờ bạn làm hộ rồi chép lại.

b) A tự giác, tích cực học tập. A chủ động tìm kiếm và học hỏi từ các tác phẩm văn học, các câu chuyện sưu tầm được.

Bằng sự nỗ lực của bản thân nên A đã gặt hái được kết quả học tập tốt.

c) B chưa tự giác, tích cực học tập. Cho dù việc B chủ động học tập môn Tiếng Anh là rất tốt, nhưng không thể vì thế mà bỏ bê các môn học khác.

Tất cả các môn học đều quan trọng, mỗi môn học sẽ đem đến cho chúng ta những trải nghiệm và kiến thức khác nhau, có ích cho cuộc sống sau này.

d) N chưa tự giác, tích cực học tập. Bởi vì N không tự giác làm bài mà chỉ làm khi bố mẹ kiểm tra, nhắc nhở.

e) T chưa tự giác, tích cực học tập; T cần phải sắp xếp thời gian học tập và nghỉ ngơi thật hợp lí, để tránh tình trạng ngủ gật trong lớp.

P tự giác, tích cực học tập; P chú ý lắng nghe cô giáo giảng bài.

Câu 3: Xử lý tình huống:

a) Tuy có rất nhiều bài tập cần hoàn thành nhưng M vẫn muốn đi dự sinh nhật của bạn thân vì đã hứa với bạn.

Nếu là M, em sẽ làm gì?

b) K học giỏi và luôn hòa đồng, chia sẻ suy nghĩ, kinh nghiệm học tập của mình với các bạn trong lớp. Thấy vậy, một số bạn nói rằng K hay khoe khoang.

Nếu là K, em sẽ nói thế nào để các bạn hiểu mình?

c) Trong giờ học ngữ văn, mặc dù hiểu bài và biết câu trả lời nhưng C không giơ tay phát biểu

Nếu là bạn cùng lớp với C, em sẽ khuyên bạn điều gì?

d) Đầu năm học, S chuyển đến lớp học mới nên nhút nhát, rụt rè, ít phát biểu ý kiến xây dựng bài.

Nếu là bạn học cùng lớp với S, em sẽ làm gì để giúp bạn thay đổi, tích cực trong học tập?

Giải nhanh:

- Tình huống a) Nếu là M, em sẽ không đi dự sinh nhật bạn mà sẽ ở nhà hoàn thành bài tập.

- Tình huống b) Nếu là K em sẽ giải thích với các bạn rằng: chúng ta cần phải tự giác trong học tập và học tập một cách tích cực bằng nhiều cách khác nhau. Trong đó, chia sẻ suy nghĩ và kinh nghiệm của bản thân cũng là một trong những cách giúp chúng ta học tập thêm được nhiều điều.

- Tình huống c) Nếu là bạn cùng lớp với C, em sẽ khuyên và động viên bạn tích cực giơ tay phát biểu suy nghĩ, ý kiến của mình, khi ấy mình sẽ hiểu bài hơn.

- Tình huống d) Nếu là bạn cùng lớp với S, em sẽ thường xuyên trao đổi bài tập với S và động viên bạn phát biểu ý kiến xây dựng bài.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy viết về một tấm gương học tập tự giác, tích cực mà em biết. Em học tập được điều gì từ tấm gương đó?

Giải nhanh:

Một tấm gương tự giác. tích cực trong học tập mà em vô cùng hâm mộ đó chính là anh trai của em.

Anh trai em học vô cùng giỏi, và anh luôn tự giác học tập chưa bao giờ phải để bố mẹ hoặc thầy cô nhắc nhở. Anh học giỏi và rất chăm chỉ, chịu khó tìm hiểu kiến thức mới trong sách vở và trên mạng internet. Vì vậy mà anh trai em đã thi đỗ vào trường Đại học Ngoại Thương.

Anh trai em luôn giúp đỡ em trong việc học, anh rất kiên nhẫn giảng giải cho em những bài tập khó và kiến thức em chưa hiểu. Vì vậy mà thành tích học tập của em chưa bao giờ tụt dốc.

Anh trai luôn là tấm gương sáng cho em trong việc học. Em nhất định sẽ chăm chỉ, chịu khó và chủ động học tập giống như anh trai, để ngày càng nâng cao thành tích học tập và biết thêm nhiều điều mới lạ.

Câu 2: Em hãy xác định một biểu hiện chưa tự giác, tích cực học tập của bản thân. Lập kế hoạch khắc phục điểm chưa tự giác, tích cực đó theo gợi ý dưới đây:

Giải nhanh:

Biểu hiện chưa tự giác: Gặp bài khó, nản chí, không suy nghĩ mà tìm kiếm lời giải trên mạng hoặc hỏi bạn bè.

Biện pháp rèn luyện:

• Đọc kỹ lý thuyết, luyện tập bài tập cơ bản để nắm vững kiến thức.
• Nắm vững kiến thức, liên hệ với bài tập khó, phân tích đề bài kỹ, thử nhiều cách giải khác nhau để tìm ra đáp án.