BÀI 6: SỰ CHUYỂN BIẾN VÀ PHÂN HÓA CỦA XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

MỞ ĐẦU

Trong đời sống thường ngày, chúng ta sử dụng rất nhiều các vật dụng được làm từ đồng và sắt, bởi các nguyên liệu này đã trở nên rất quen thuộc và cần thiết đối với con người từ rất lâu đời. Em hãy kể tên một số vật dụng đó. Em có biết các nguyên liệu đồng và sắt được phát hiện như thế nào, từ bao giờ và chúng đã làm thay đổi đời sống xã hội ra sao?

1. SỰ PHÁT HIỆN RA KIM LOẠI VÀ BƯỚC TIẾN CỦA XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

Câu 1: Nêu quá trình con người phát hiện ra kim loại

Đáp án chuẩn: 

• Thế kỷ 4 TCN: Phát hiện kim loại.
• 3500 TCN: Tây Á, Ai Cập dùng đồng đỏ.
• 200 TCN: Dùng đồng thau.
• Cuối thiên niên kỷ 2 - đầu thiên niên kỷ 1 TCN: Chế tạo công cụ bằng sắt.

Câu 2: Hãy chỉ ra những thay đổi trong đời sống xã hội khi công cụ bằng kim loại xuất hiện.

Đáp án chuẩn: 

• Thị tộc phụ hệ: Đàn ông chủ gia đình.
• Kẻ giàu, người nghèo xuất hiện. Xã hội nguyên thủy tan rã. Loài người bước vào xã hội có giai cấp, nhà nước.

Câu 3: Vì sao xã hội nguyên thuỷ ở các nước phương Đông phân hoá nhưng lại không triệt để?

Đáp án chuẩn: 

Nhà nước sơ khai ra đời do: Hợp tác, tập quán, nông nghiệp, ngoại xâm.

2. SỰ TAN RÃ CỦA XÃ HỘI NGUYÊN THỦY Ở VIỆT NAM

Câu 1: Thời đại đồ đồng ở Việt Nam đã trải qua những nền văn hoá khảo cổ nào?

Đáp án chuẩn: 

- Khoảng 4000 năm trước: đồ đồng

- 2000 TCN: Văn hoá Phùng Nguyên (Bắc Bộ)

- 1500 TCN: Văn hoá Đồng Đậu (Bắc Bộ), tiền Sa Huỳnh (Trung Bộ)

- 1000 TCN: Văn hoá Gò Mun (Bắc Bộ), Đồng Nai (Nam Bộ)

Câu 2: Quan sát hình 4, hãy kể tên một số công cụ, vũ khí được tìm thấy thuộc văn hoá Gò Mun.

Trả lời:

Rìu, liềm, giáo, mũi tên, lao, dao… 

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Sự xuất hiện của kim loại đã có tác động như thế nào tới đời sống của con nguời?

Đáp án chuẩn: 

• Năng suất cao, của cải dư thừa, gia đình phụ hệ xuất hiện.
• Xã hội phân hóa, công xã thị tộc tan rã.

Câu 2: Lập bảng theo mẫu sau và điển những nội dung phù hợp.

Đáp án chuẩn: 

Câu 3: Hãy tìm hiểu thêm và cho biết nguyên liệu đồng hiện nay còn được sử dụng vào những việc gì. Tại sao các loại công cụ và vũ khí bằng đồng ngày càng ít được sử dụng trong đời sống?

Đáp án chuẩn: 

- Dây điện, Que hàn đồng, Đúc tượng, tranh đồng, trống đồng, đồ đồng phong thủy, linh vật…

- Khối lượng lớn, tốn nhiều sức, khó bảo quản, thời gian sử dụng ngắn