BÀI 2: DỰA VÀO ĐÂU ĐỂ BIẾT VÀ PHỤC DỰNG LẠI LỊCH SỬ?

MỞ ĐẦU

Các nhà sử học làm công việc tương tự như những thám tử. Muốn dựng lại lịch sử, họp hải đi tìm các bằng chứng, tức là các tư liệu lịch sử. Hình ảnh dưới đây là một dạng tư liệu lịch sử. Quan sát hình ảnh, em nhận thấy những hoa văn trên mặt trông đồng miêu tả những gì? Qua đó, em có thể biết được gì về đời sống của người Việt cổ?

1. TƯ LIỆU HIỆN VẬT

Câu hỏi: Thế nào là tư liệu hiện vật? Từ hình 2 và 3, em hãy kể thêm một số tư liệu hiện vật mà em biết.

Đáp án chuẩn: 

Tư liệu hiện vật là di tích, đồ vật của người xưa được lưu giữ lại.

Ví dụ: Rìu đá, công cụ bằng đá, xe tăng, máy bay

2. TƯ LIỆU CHỮ VIẾT

Câu 1: Đoạn tư liệu trên cho em biết thông tin gì về thời đại Hùng Vương

Đáp án chuẩn: 

Tổ chức hành chính, tên gọi của người đứng đầu các bộ... 

Câu 2: Em hiểu thế nào là tư liệu chữ viết? Vì sao bia Tiến sĩ ở Văn Miếu (hình 4) cũng được coi là tư liệu chữ viết?

Đáp án chuẩn: 

Là bản ghi, tài liệu chép tay hay sách in, khắc chữ, mang ý thức chủ quan của tác giả tư liệu. 

3. TƯ LIỆU TRUYỀN MIỆNG

Câu 1: Thế nào là tư liệu truyền miệng

Đáp án chuẩn: 

Là câu chuyện dân gian, truyền thuyết kể truyền miệng từ đời này qua đời khác.

Câu 2: Hình 5 khiến em liên hệ đến truyền thuyết nào trong dân gian

Đáp án chuẩn: 

Truyền thuyết Thánh Gióng

4. TƯ LIỆU GỐC

Câu hỏi: Em hiểu như nào là tư liệu gốc? Nêu ví dụ cụ thể.

Đáp án chuẩn: 

Là tư liệu cung cấp thông tin đầu tiên và trực tiếp về sự kiện lịch sử. 

Ví dụ: Cố đô Huế, Đại Việt sử kí toàn thư

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Theo em, tư liệu hiện vật, tư liệu chữ viết, tư liệu truyền miệng và tư liệu gốc có ý nghĩa gì và giá trị gì?

Đáp án chuẩn: 

Giúp hình dung về cuộc sống tinh thần - vật chất của con người, lí giải sự việc dựa trên chứng cứ khoa học.

Câu 2: Khai thác hình 2, 3, 4 và 5 trong bài học, hãy cho biết hình ảnh nào thuộc tư liệu gốc?

Đáp án chuẩn: 

Hình: 1, 2, 3, 4

Câu 3: Hãy kể tên một số truyền thuyết có liên quan đến lịch sử mà em biết.

Trả lời:

Phù Đổng Thiên Vương – Thánh Gióng, Sơn Tinh – Thuỷ Tinh

Câu 4: Ở nhà em hoặc nơi em sinh sống có những hiện vật nào có thể giúp tìm hiểu lịch sử. Hãy giới thiệu ngắn gọng một giênh vật mà em thích nhất.

Đáp án chuẩn: 

Học sinh tự làm.