BÀI 5: XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

MỞ ĐẦU

Có một bức tranh được cho là của người nguyên thuỷ vẽ cảnh đi săn trên vách hang Loto Ca-ba-lôt (Tây Ban Nha), với niên đại khoảng 10 000 năm trước. Một số người cho rằng người nguyên thuỷ sống như những bầy động vật hoang dã, lang thang trong các khu rừng rậm, không có tổ chức, ăn sống nuốt tuơi,... Liệu trong thực tế có đúng như vậy không?

1. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

Câu 1: Xã hội nguyên thuỷ đã trải qua những giai đoạn phát triển nào?

Đáp án chuẩn: 

2 giai đoạn: bầy người nguyên thủy và công xã thị tộc.

Câu 2: Dựa vào bảng (tr.20), hãy cho biết đời sống vật chất tinh thần và tổ chức xã hội của Nguời tối cổ và Người tinh khôn

Đáp án chuẩn: 

• Người tối cổ:
• Kinh tế: Biết ghè đá, tạo lửa, sống hang, săn bắt, hái lượm.
• Tinh thần: Trang sức, tranh hang.
• Xã hội: Sống bầy, có thủ lĩnh, phân công lao động, chăm sóc con.
• Người tinh khôn:
• Kinh tế: Sống theo thị tộc, bộ lạc.
• Tinh thần: Trang sức, chôn cất, tâm linh.
• Xã hội: Chế tạo cung tên, gốm, dệt vải, trồng trọt, chăn nuôi, dựng lều.

2. ĐỜI SỐNG VẬT CHẤT VÀ TINH THẦN CỦA NGƯỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC VIỆT NAM

Câu 1: Em nhận thấy kĩ thuật chế tác công cụ giai đoạn Bắc Sơn có điểm gì tiến bộ hơn?

Đáp án chuẩn: 

Cải tiến công cụ bằng cách mài đá, tạo thuận tiện cho lao động, năng suất cao hơn. 

Câu 2: Khai thác kênh hình và thông tin ở mục 2, hãy cho biết những nét chính về đời sống và vật chất, tinh thần của người nguyên thủy trên đất nước Việt Nam

Đáp án chuẩn: 

• Đời sống vật chất: Sống ở hang động, thức ăn phong phú
• Đời sống tinh thần: làm đồ trang sức, hoa văn trên gốm mang tính nghệ thuật, trang trí, có chôn theo công cụ và đồ trang sức.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Theo em, lao động có vai trò như thế nào trong việc làm thay đổi con người và cuộc sống của nguời nguyên thuỷ?

Đáp án chuẩn: 

Tạo ra thức ăn, của cải, con người tự cải biến, hoàn thiện mình. 

Câu 2: Đời sống vật chất, tinh thần và tổ chức xã hội của Người tinh khôn có những điểm nào tiến bộ hơn so với Người tối cổ?

Trả lời:

- Sống theo thị tộc

- Biết trồng rau, trồng lúa, chăn nuôi gia súc, dệt vải, làm đồ gốm và đồ trang sức 

- Đời sống cải thiện, thức ăn phong phú 

Câu 3: Tìm trên lược đồ hình 4 (tr.22) kết hợp với tra cứu thông tin từ sách, báo và internet, hãy cho biết các di tích thời đồ đá được phân bố ở những tỉnh nào ngày nay và sự phân bố đó nói lên điều gì.

Đáp án chuẩn: 

- Thanh Hóa (Núi Đọ), Quảng Ninh (Hạ Long), Phú Thọ, Vĩnh Yên

- Ý nghĩa: Đồng bằng thích hợp trồng lúa nước. Khu vực miền núi có nhiều hang động, là nơi sinh sống.