BÀI 5: XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

MỞ ĐẦU

Có một bức tranh được cho là của người nguyên thuỷ vẽ cảnh đi săn trên vách hang Loto Ca-ba-lôt (Tây Ban Nha), với niên đại khoảng 10 000 năm trước. Một số người cho rằng người nguyên thuỷ sống như những bầy động vật hoang dã, lang thang trong các khu rừng rậm, không có tổ chức, ăn sống nuốt tuơi,... Liệu trong thực tế có đúng như vậy không?

1. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

Câu 1: Xã hội nguyên thuỷ đã trải qua những giai đoạn phát triển nào?

Giải nhanh: 

2 giai đoạn phát triển: bầy người nguyên thủy và công xã thị tộc.

Câu 2: Dựa vào bảng (tr.20), hãy cho biết đời sống vật chất tinh thần và tổ chức xã hội của Nguời tối cổ và Người tinh khôn

Giải nhanh: 

•  Người tối cổ:

- Đời sống kinh tế: Biết ghè đẽo đá làm công cu, tạo ra lửa, sống trong hang động, dựa vào săn bắt và hái lượm.

- Đời sống tinh thần: Làm đồ trang sức, vẽ tranh lên vách đá...

- Tổ chức xã hội: Sống thành bầy, có người đứng đầu, có sự phân công lao động và cùng chăm sóc con cái

• Người tinh khôn:

- Đời sống kinh tế: Sống theo các thị tộc, bộ lạc.

- Đời sống tinh thần: Làm đồ trang sức, tục chôn người chết và đời sống tâm linh.

- Tổ chức xã hội: chế tạo cung tên, làm gốm, dệt vải và trồng trọt, chăn nuôi biết dựng lều bằng cành cây hoặc xương thú để ở.

2. ĐỜI SỐNG VẬT CHẤT VÀ TINH THẦN CỦA NGƯỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC VIỆT NAM

Câu 1: Em nhận thấy kĩ thuật chế tác công cụ giai đoạn Bắc Sơn có điểm gì tiến bộ hơn?

Giải nhanh: 

Cải tiến công cụ bằng cách mài đá, tạo thuận tiện cho lao động, năng suất cao hơn. 

Câu 2: Khai thác kênh hình và thông tin ở mục 2, hãy cho biết những nét chính về đời sống và vật chất, tinh thần của người nguyên thủy trên đất nước Việt Nam

Giải nhanh: 

• Đời sống vật chất: Sống ở hang động, thức ăn chủ yếu phong phú
• Đời sống tinh thần: làm đồ trang sức, hoa văn trên đồ gốm mang tính chất nghệ thuật, trang trí, có chôn theo cả công cụ và đồ trang sức.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Theo em, lao động có vai trò như thế nào trong việc làm thay đổi con người và cuộc sống của nguời nguyên thuỷ?

Giải nhanh: 

Tạo ra thức ăn, của cải, con người từng bước tự cải biến, hoàn thiện mình 

Câu 2: Đời sống vật chất, tinh thần và tổ chức xã hội của Người tinh khôn có những điểm nào tiến bộ hơn so với Người tối cổ?

Trả lời:

- Sống theo thị tộc

- Biết trồng rau, trồng lúa, chăn nuôi gia súc, dệt vải, làm đồ gốm và đồ trang sức 

- Đời sống được cải thiện hơn, thức ăn phong phú 

Câu 3: Tìm trên lược đồ hình 4 (tr.22) kết hợp với tra cứu thông tin từ sách, báo và internet, hãy cho biết các di tích thời đồ đá được phân bố ở những tỉnh nào ngày nay và sự phân bố đó nói lên điều gì.

Giải nhanh: 

- Thanh Hóa (Núi Đọ), Quảng Ninh (Hạ Long), Phú Thọ, Vĩnh Yên

- Ý nghĩa: Đồng bằng là nơi thích hợp cho lúa nước. Các khu vực miền núi tập trung nhiều hang động, là nơi sinh sống.