BÀI 2: DỰA VÀO ĐÂU ĐỂ BIẾT VÀ PHỤC DỰNG LẠI LỊCH SỬ?

MỞ ĐẦU

Các nhà sử học làm công việc tương tự như những thám tử. Muốn dựng lại lịch sử, họp hải đi tìm các bằng chứng, tức là các tư liệu lịch sử. Hình ảnh dưới đây là một dạng tư liệu lịch sử. Quan sát hình ảnh, em nhận thấy những hoa văn trên mặt trông đồng miêu tả những gì? Qua đó, em có thể biết được gì về đời sống của người Việt cổ?

1. TƯ LIỆU HIỆN VẬT

Câu hỏi: Thế nào là tư liệu hiện vật? Từ hình 2 và 3, em hãy kể thêm một số tư liệu hiện vật mà em biết.

Giải nhanh: 

Tư liệu hiện vật là những di tích, đồ vật của người xưa còn được lưu giữ lại.

Ví dụ: Rìu đá, công cụ bằng đá, xe tăng, máy bay

2. TƯ LIỆU CHỮ VIẾT

Câu 1: Đoạn tư liệu trên cho em biết thông tin gì về thời đại Hùng Vương

Giải nhanh: 

Tổ chức hành chính, tên gọi của người đứng đầu các bộ... 

Câu 2: Em hiểu thế nào là tư liệu chữ viết? Vì sao bia Tiến sĩ ở Văn Miếu (hình 4) cũng được coi là tư liệu chữ viết?

Giải nhanh: 

Là những bản ghi, tài liệu chép tay hay sách được in, khắc chữ, thường mang ý thức chủ quan của tác giả tư liệu. 

3. TƯ LIỆU TRUYỀN MIỆNG

Câu 1: Thế nào là tư liệu truyền miệng

Giải nhanh: 

Là những câu chuyện dân gian, truyền thuyết được kể truyền miệng từ đời này qua đời khác

Câu 2: Hình 5 khiến em liên hệ đến truyền thuyết nào trong dân gian

Giải nhanh: 

Truyền thuyết Thánh Gióng

4. TƯ LIỆU GỐC

Câu hỏi: Em hiểu như nào là tư liệu gốc? Nêu ví dụ cụ thể.

Giải nhanh: 

Là tư liệu cung cấp những thông tin đầu tiên và trực tiếp về sự kiện lịch sử. 

Ví dụ: Cố đô Huế, Đại Việt sử kí toàn thư

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Theo em, tư liệu hiện vật, tư liệu chữ viết, tư liệu truyền miệng và tư liệu gốc có ý nghĩa gì và giá trị gì?

Giải nhanh: 

Giúp ta hình dung về cuộc sống tinh thần - vật chất của cuộc sống con người, lí giải sự việc dựa trên chứng cứ khoa học.

Câu 2: Khai thác hình 2, 3, 4 và 5 trong bài học, hãy cho biết hình ảnh nào thuộc tư liệu gốc?

Giải nhanh: 

Hình: 1, 2, 3, 4

Câu 3: Hãy kể tên một số truyền thuyết có liên quan đến lịch sử mà em biết.

Trả lời:

Phù Đổng Thiên Vương – Thánh Gióng, Sơn Tinh – Thuỷ Tinh

Câu 4: Ở nhà em hoặc nơi em sinh sống có những hiện vật nào có thể giúp tìm hiểu lịch sử. Hãy giới thiệu ngắn gọng một giênh vật mà em thích nhất.

Giải nhanh: 

Học sinh tự làm