BÀI 2: DỰA VÀO ĐÂU ĐỂ BIẾT VÀ PHỤC DỰNG LẠI LỊCH SỬ?

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI

1. TƯ LIỆU HIỆN VẬT

CH1: Thế nào là tư liệu hiện vật? Từ hình 2 và 3, em hãy kể thêm một số tư liệu hiện vật mà em biết.

2. TƯ LIỆU CHỮ VIẾT

CH1: Đoạn tư liệu trên cho em biết thông tin gì về thời đại Hùng Vương

CH2: Em hiểu thế nào là tư liệu chữ viết? Vì sao bia Tiến sĩ ở Văn Miếu (hình 4) cũng được coi là tư liệu chữ viết?

3. TƯ LIỆU TRUYỀN MIỆNG

CH1: Thế nào là tư liệu truyền miệng

CH2: Hình 5 khiến em liên hệ đến truyền thuyết nào trong dân gian

4. TƯ LIỆU GỐC

CH: Em hiểu như nào là tư liệu gốc? Nêu ví dụ cụ thể.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

CH1: Theo em, tư liệu hiện vật, tư liệu chữ viết, tư liệu truyền miệng và tư liệu gốc có ý nghĩa gì và giá trị gì?

CH2: Khai thác hình 2, 3, 4 và 5 trong bài học, hãy cho biết hình ảnh nào thuộc tư liệu gốc?

CH3: Hãy kể tên một số truyền thuyết có liệ quan đến lịch sử mà em biết.

CH4: Ở nhà em hoặc nơi em sinh sống có những hiện vật nào ó thể giúp tìm hiểu lịch sử. Hãy giới thiệu ngắn gọng một giênh vật mà em thích nhất.

PHẦN II. ĐÁP ÁN

1. TƯ LIỆU HIỆN VẬT

CH1: Tư liệu hiện vật là những di tích, đồ vật, ... của người xưa còn lưu giữ lại trong lòng đất hay trên mặt đất.

Một số tư liệu hiện vật: 

• Nhóm hiện vật lợp mái cung điện thời Lý được tìm thấy tại Hoàng thành Thăng Long
• Ngói úp trang trí đôi chim phượng bằng đất nung tìm thấy ở Hoàng thành Thăng Long

2. TƯ LIỆU CHỮ VIẾT

CH1: Thông tin quốc hiệu là Văn Lang, đất nước chia làm 15 bộ, tướng văn là Lạc hầu, tướng võ là Lạc tướng, con gái vua là Mị Nương, con trai vua là Quan lang, hình thức nối ngôi: cha truyền con nối - Phụ đạo. Vua các đời đều gọi là Hùng Vương.

CH2: Tư liệu chữ viết là những bản ghi, tài liệu chép tay hay sách được in, khắc chữ. Các nguồn tài liệu này kể cho ta biết tương đối đầy đủ về các mặt của đời sống con người. 

3. TƯ LIỆU TRUYỀN MIỆNG

CH1: Tư liệu truyền miệng là những câu chuyện dân gian, truyền thuyết được kể truyền miệng từ đời này qua đời khác gọi là tư liệu truyền miệng.

CH2: Hình 5 khiến ta nhớ đến truyền thuyết Thánh Gióng

4. TƯ LIỆU GỐC

CH1: Tư liệu gốc là tư liệu cung cấp những thông tin đầu tiên và trực tiếp về sự kiện lịch sử. Đây là nguồn tài liệu đáng tin cậy nhất khi tìm hiểu lịch sử.

Ví dụ: Cố đô Huế, Đại Việt sử kí toàn thư, trống đồng Đông Sơn

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

CH1:

• Sử liệu chính là phương tiện mà thông qua đó nhà sử học có thể nhận thức được những gì đã xảy ra trong quá khứ.
• Các nguồn sử liệu là bằng chứng giúp các nhà sử học "dựng lại lịch sử" một cách chính xác và khách quan nhất.
• Các nguồn tư liệu còn giúp ta hình dung về cuộc sống tinh thần và vật chất của cuộc sống con người, giúp lí giải một số hiện tượng, sự việc dựa trên những chứng cứ khoa học.

CH2: Tư liệu gốc gồm hình: 1, 2, 3, 4

CH3: Một số truyền thuyết liên quan đến lịch sử:

• Phù Đổng Thiên Vương – Thánh Gióng
• Sơn Tinh – Thuỷ Tinh

CH4: Học sinh tự làm