BÀI 19: VƯƠNG QUỐC CHAM-PA TỪ THẾ KỶ II ĐẾN THẾ KỶ X

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI

1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ BƯỚC ĐẦU PHÁT TRIỂN CỦA VƯƠNG QUỐC CHĂM-PA

CH1: Vương quốc Chăm-pa được hình thành ở đâu và từ khi nào?

CH2: Hãy giới thiệu khái quát các giao đoạn phát triển của Vương quốc từ thế kỉ I đến thế kỉ X

2. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ VÀ TỔ CHỨC XÃ HỘI

CH1: Nêu những hoạt động kinh tế chính của cư dân Chăm-pa.

CH2: Hãy vẽ sơ đồ mô tả các thành phần trong xã hội Chăm-pa và nêu nhận xét

3. MỘT SỐ THÀNH TỰU VĂN HÓA TIÊU BIỂU

CH1: Kể tên một số thành tựu văn hoá tiêu biểu của người Chăm trong 10 thế kỉ đầu Công nguyên

CH2: Dựa vào hình 6, em có nhận xét gi về những công trình kiến trúc tiêu biểu của người Chăm xưa?

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

CH1: Lập bảng tóm tắt những nét chính về hoạt động kinh tế, tổ chức xã hội và thành tựu văn hoá của Chăm-pa.

CH2: Liên hệ với kiến thức đã học ở những bài trước, em hãy so sánh những điểm giống và khác nhau trong hoạt động kinh tế của cư dân Chăm-pa và cư dân Văn Lang - Âu Lạc.

CH3: Hãy sưu tầm tư liệu và viết một đoạn giới thiệu về một di tích văn hoá Chăm ở nước ta. Theo em, cần phải làm gì để bảo tồn và phát huy giá trị của di tích?

II. ĐÁP ÁN

1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ BƯỚC ĐẦU PHÁT TRIỂN CỦA VƯƠNG QUỐC CHĂM-PA

CH1: Năm 192, dưới sự lãnh đạo của Khu Liên, người dân Tượng Lâm  đã nổi dậy lật đồ ách cai trị ngoại bang, lập ra nước Lâm Áp (Vương quốc Chăm-pa).

CH2: 

Trước thế kỉ VIII, người Chăm đã xây dựng một vương quốc khá hùng mạnh ở ven sông Thu Bồn, với kinh đô là Sin-ha-pu-ra (ở Trà Kiệu, Duy Xuyên, Quảng Nam ngày nay)

Thế kỉ VIII, kinh đô của Chăm-pa dịch chuyển về phía nam với tên gọi Vi-ra-pu-ra (ở vùng đất Phan Rang, Ninh Thuận ngày nay).

Thế kỉ IX, người Chăm lại chuyển kinh đô về Đồng Dương (Thăng Bình, Quảng Nam ngày nay), có tên là In-đra-pu-ra.

2. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ VÀ TỔ CHỨC XÃ HỘI

CH1: Nông nghiệp trồng lúa nước, mỗi năm 2 vụ; sản xuất các mặt hàng thủ công (đồ gốm, trang sức, dụng cụ sản xuất), khai thác các nguồn lợi tự nhiên trên rừng, khai thác lâm thổ sản (trầm hương, ngà voi, sừng tê,...

CH2: 

- Vua có quyền tuyệt đối với ruộng đất và thần dân. Giúp việc nhà vua có bộ máy quan lại ở trung ương và địa phương.

- Bộ máy quan lại được tổ chức tương đối hoàn chỉnh ngay từ thời Gangaragia

3. MỘT SỐ THÀNH TỰU VĂN HÓA TIÊU BIỂU

CH1: 

a) Chữ viết: Sáng tạo ra chữ viết riêng cho dân tộc 

b) Tín ngưỡng và tôn giáo: Thờ thần Mặt Trời, thần Núi, thần Nước, thần Lúa,..) và du nhập một số tôn giáo lớn từ bên ngoài (Phật giáo và Ấn Độ giáo,...)

c) Lễ hội: Nhiều lễ hội được tổ chức trong năm, mang ý nghĩa nguyện cầu cho cuộc sống tốt đẹp, mùa màng bội thu, xã hội yên bình và hưng thịnh... tiêu biểu nhất là lễ hội Ka-tê.

CH2: Kiến trúc Chăm có từ thế kỷ thứ I sau công nguyên, là sự phát triển nghệ thuật sớm nhất ở khu vực Đông Nam Á, chịu ảnh hưởng tư tưởng đạo giáo Ấn Độ. Những tháp Chàm đậm vẻ uy nghiêm, thần bí đã hàm chứa rất nhiều giá trị nghệ thuật.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

CH1: 

CH2:

-    Giống nhau:

+ Nền kinh tế: nông nghiệp trồng lúa nước, sử dụng sức kéo của trâu bò. Ngoài ra, cư dân còn chăn nuôi, làm các mặt hàng thủ công, đánh cá.

+ Có tập quán ở nhà sàn, có đời sống văn hoá phong phú gắn với sản xuất nông nghiệp.

-  Khác nhau :

+ Ở cư dân Văn Lang - Âu Lạc: nghề đúc đồng, làm gốm phát triển mạnh, trong khi đó cư dân Chăm-pa lại phát triển nghề khái thác lâm thổ sản, xây dựng đền tháp 

+ Cư dân Văn Lang - Âu Lạc có tín ngưỡng phổ biến là sùng bái tổ tiên, thờ cúng tổ tiên, các anh hùng dân tộc và những người có công với làng, nước. Cham-pa chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của đạo Bà-la-môn và Phật giáo.

CH3: Phật viện Đồng Dương là một trong những tu viện Phật giáo của vương quốc Chămpa, thuộc vào hàng tu viện lớn nhất ở khu vực Đông Nam Á thời bấy giờ. Phật viện Đồng Dương được vua Indravarman II (Vương quốc Chămpa) xây dựng vào năm 875. Mặc dù đã trở thành phế tích do ảnh hưởng nhiều bởi chiến tranh, Phật viện Đồng Dương vẫn còn ẩn chứa nhiều giá trị văn hóa lịch sử.

* Để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử cần:

+ giữ gìn sạch sẽ các di sản văn hóa, địa phương.

+ đi tham quan, tìm hiểu các di tích lịch sử, di sản văn hóa

+ không vứt rác bừa bãi