BÀI 19: VƯƠNG QUỐC CHAM-PA TỪ THẾ KỶ II ĐẾN THẾ KỶ X

MỞ ĐẦU

Dưới đây là đài thờ Trà Kiệu, một kiệt tác điêu khắc Chăm-pa (thế kỉ IX). Hình ảnh này gợi cho em suy nghĩ gì về trình độ kĩ thuật cũng như đời sống văn hóa của cư dân Chăm - pa xưa?

1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ BƯỚC ĐẦU PHÁT TRIỂN CỦA VƯƠNG QUỐC CHĂM-PA

Câu 1: Vương quốc Chăm-pa được hình thành ở đâu và từ khi nào?

Đáp án chuẩn: 

192: Khu Liên lãnh đạo dân Tượng Lâm nổi dậy, lập nước Lâm Ấp (Vương quốc Chăm-pa).

Câu 2: Hãy giới thiệu khái quát các giao đoạn phát triển của Vương quốc từ thế kỉ I đến thế kỉ X

Đáp án chuẩn: 

• Trước thế kỷ VIII: Kinh đô ven sông Thu Bồn.
• Thế kỷ VIII: Dịch chuyển vào Nam, kinh đô Vi-ra-pu-ra.
• Thế kỷ IX: Chuyển về Đồng Dương, kinh đô In-đra-pu-ra.

2. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ VÀ TỔ CHỨC XÃ HỘI

Câu 1: Nêu những hoạt động kinh tế chính của cư dân Chăm-pa.

Đáp án chuẩn: 

- Nông nghiệp: Lúa nước 2 vụ, cày sắt, trâu bò, ruộng bậc thang, xe guồng nước.

- Thủ công: Gốm, trang sức, dụng cụ sản xuất.

- Khai thác: Lâm thổ sản.

Câu 2: Hãy vẽ sơ đồ mô tả các thành phần trong xã hội Chăm-pa và nêu nhận xét

Đáp án chuẩn: 

Nhận xét:

- Vua nắm quyền tuyệt đối, cai trị qua bộ máy quan lại trung ương và địa phương.

- Hệ thống quan lại được tổ chức hoàn chỉnh từ thời Gangaragia. 

3. MỘT SỐ THÀNH TỰU VĂN HÓA TIÊU BIỂU

Câu 1: Kể tên một số thành tựu văn hoá tiêu biểu của người Chăm trong 10 thế kỉ đầu Công nguyên

Đáp án chuẩn: 

a) Chữ viết: Sáng tạo chữ viết riêng.

b) Tín ngưỡng - tôn giáo: Thờ thần linh bản địa, du nhập Phật giáo, Ấn Độ giáo.

c) Lễ hội: Cầu mong cuộc sống tốt đẹp, tiêu biểu lễ hội Ka-tê.

Câu 2: Dựa vào hình 6, em có nhận xét gi về những công trình kiến trúc tiêu biểu của người Chăm xưa?

Đáp án chuẩn: 

- Nghệ thuật Chăm Pa:

+ Phát triển từ thế kỷ I sau Công nguyên, chịu ảnh hưởng Ấn Độ.

+ Tháp Chàm uy nghi, độc đáo, thể hiện trình độ văn hóa cao.

+ Xây dựng bằng gạch nung.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Lập bảng tóm tắt những nét chính về hoạt động kinh tế, tổ chức xã hội và thành tựu văn hoá của Chăm-pa.

Đáp án chuẩn: 

Câu 2: Liên hệ với kiến thức đã học ở những bài trước, em hãy so sánh những điểm giống và khác nhau trong hoạt động kinh tế của cư dân Chăm-pa và cư dân Văn Lang - Âu Lạc.

Đáp án chuẩn: 

- Giống nhau:

+ Nông nghiệp lúa nước, chăn nuôi, thủ công, đánh cá.

+ Nhà sàn, văn hóa gắn với nông nghiệp.

- Khác nhau:

+ Văn Lang - Âu Lạc: Đúc đồng, làm gốm, tín ngưỡng tổ tiên, anh hùng.

+ Chăm Pa: Khai thác lâm thổ sản, đền tháp, Bà la môn, Phật giáo.

Câu 3: Hãy sưu tầm tư liệu và viết một đoạn giới thiệu về một di tích văn hoá Chăm ở nước ta. Theo em, cần phải làm gì để bảo tồn và phát huy giá trị của di tích?

Đáp án chuẩn: 

- Phật viện Đồng Dương:

+ Lịch sử:

• Tu viện Phật giáo lớn nhất Đông Nam Á.
• Xây dựng năm 875 bởi vua Indravarman II.
• Tượng Phật đồng cao hơn 1m.
• Phế tích do chiến tranh.

+ Giá trị: Văn hóa lịch sử.

+ Bảo tồn: Giữ gìn sạch sẽ, tuyên truyền ý nghĩa.