BÀI 10: HY LẠP VÀ LA MÃ THỜI CỔ ĐẠI

MỞ ĐẦU

Không có cơ sở của văn minh Hy Lạp và La Mã thi không có châu Âu hiện đại (theo Ăng-ghen). Theo em, điều gì khiến cho nền văn minh cổ đại này được đánh giá cao như vậy? Văn minh Hy Lạp và La Mã thời cổ đại có điểm gì nổi bật?

1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN

a. Hy Lạp cổ đại

Câu 1: Quan sát lược đồ, hãy cho biết vị trí địa lí của Hy Lạp cổ đại có điểm gì nổi bật.

Đáp án chuẩn: 

• Hy Lạp cổ đại:
• Vị trí: Địa Trung Hải, giao thương Đông - Tây.
• Lãnh thổ: Hy Lạp lục địa, Hy Lạp quần đảo, Hy Lạp Tiểu Á.
• Khí hậu: ôn đới Địa Trung Hải.
• Biển Egiê: Phát triển hàng hải.

Câu 2: Theo em, với điều kiện tự nhiên như trên, cư dân Hy Lạp cổ đại có ưu thế phát triển các ngành kinh tế nào?

 Đáp án chuẩn: 

- Khai thác khoáng sản: đồng, vàng, bạc

- Xuất khẩu: rượu, đồ gốm, đá cẩm thạch, thiếc, chì, vải...

- Thương nghiệp bằng đường thủy

b. La Mã cổ đại

Câu hỏi: Dựa vào nội dung ở trên và quan sát lược đồ, em hãy cho biết vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên nổi bật của La Mã cổ đại.

Đáp án chuẩn: 

Văn minh La Mã cổ đại hình thành trên bán đảo Ý; nhiều đồng bằng màu mỡ, phân bố đều ở đất liền và hải đảo; khí hậu ấm áp, ôn hòa. 

2. NHÀ NƯỚC THÀNH BANG VÀ NỀN DÂN CHỦ CỔ ĐẠI

Câu hỏi: Hãy trình bày những nét chính về tổ chức nhà nước thành bang ở Hy Lạp. Những ưu điểm của tổ chức nhà nước thành bang là gì?

Đáp án chuẩn: 

- Điều kiện tự nhiên thuận lợi cho kinh tế công thương nghiệp và mậu dịch hàng hải.

- Ưu điểm: Thể chế dân chủ đề cao quyền lợi kinh tế, chính trị của công dân.

3. NHÀ NƯỚC ĐẾ CHẾ LA MÃ CỔ ĐẠI

Câu hỏi: Dựa vào sơ đồ trên, hãy trình bày tổ chức nhà nước đế chế ở La Mã

Đáp án chuẩn: 

- Cơ cấu tổ chức: 3 cơ quan:

+ Đại hội nhân dân: nam giới 300 thị tộc.

+ Viện nguyên lão: 300 thủ lĩnh thị tộc.

+ Hoàng đế (Rex): Bầu cử, không cha truyền con nối, có thể bãi nhiệm.

- Chức vụ: Thủ lĩnh quân sự, tăng lữ tối cao, xét xử nội bộ.

4. MỘT SỐ THÀNH TỰU VĂN HÓA TIÊU BIỂU CỦA HY LẠP, LA MÃ

Câu hỏi: Hãy kể tên một số thành tựu văn hoá tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã cổ đại. Thành tựu nào còn được bảo tồn đến ngày nay?

Đáp án chuẩn: 

- Chữ cái La-tinh (A, B, C,...), chữ số La Mã, văn học phong phú, làm lịch, tượng Thần Vệ nữ Mi-lô, lực sĩ ném đĩa, Nữ thần A-tê-na, thần Hec-met và những phủ điều trên Khải hoàn môn,...

- Thần thoại Hi Lạp, kịch Hy Lạp, đền Páctênông, đền Dớt ở Ơlempi, lực sĩ ném đĩa, nữ thần Atêna, 

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Điều kiện tự nhiên tác động như thế nào đến sự hình thành và phát triển của văn minh Hy Lạp, La Mã?

Đáp án chuẩn: 

- Địa hình mở giao lưu mạnh mẽ với  nền văn minh Phương Đông, đặc biệt Ai Cập và Lưỡng Hà. 

- Khu vực khí hậu Địa Trung Hải lý tưởng 

- Nguồn khoáng sản phong phú.

Câu 3: Có ý kiến cho rằng: Người Hy Lạp và La Mã cổ đại đạt được những thành tựu văn hoá rực rỡ là do tiếp thu những thành tựu của người phương Đông cổ đại. Em có đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao?

Đáp án chuẩn: 

Tiếp thu và phát triển: Kỹ thuật làm giấy, in ấn (Trung Quốc) -> In tài liệu khoa học, sách giáo khoa giáo dục.