BÀI 10: HY LẠP VÀ LA MÃ THỜI CỔ ĐẠI

MỞ ĐẦU

Không có cơ sở của văn minh Hy Lạp và La Mã thi không có châu Âu hiện đại (theo Ăng-ghen). Theo em, điều gì khiến cho nền văn minh cổ đại này được đánh giá cao như vậy? Văn minh Hy Lạp và La Mã thời cổ đại có điểm gì nổi bật?

1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN

a. Hy Lạp cổ đại

Câu 1: Quan sát lược đồ, hãy cho biết vị trí địa lí của Hy Lạp cổ đại có điểm gì nổi bật.

Giải nhanh: 

Hy Lạp cổ đại là một quốc gia ở khu vực Địa Trung Hải, có vị trí địa lý rất quan trọng trong việc giao thương giữa phương Đông và phương Tây. Lãnh thổ Hy Lạp cổ đại bao gồm ba phần: phần Hy Lạp lục địa, Hy Lạp quần đảo và Hy Lạp Tiểu Á.  Khí hậu ôn đới Địa Trung Hải lý tưởng. Biển Egiê tạo điều kiện cho hoạt động hàng hải phát triển mạnh. 

Câu 2: Theo em, với điều kiện tự nhiên như trên, cư dân Hy Lạp cổ đại có ưu thế phát triển các ngành kinh tế nào?

 Giải nhanh: 

- Khai thác khoáng sản: đồng, vàng, bạc

- Xuất khẩu: rượu, đồ gốm, đá cẩm thạch, thiếc, chì, vải...

- Thương nghiệp bằng đường thủy

b. La Mã cổ đại

Câu hỏi: Dựa vào nội dung ở trên và quan sát lược đồ, em hãy cho biết vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên nổi bật của La Mã cổ đại.

Giải nhanh: 

Văn minh La Mã cổ đại được hình thành trên bán đảo Ý; có khá nhiều đồng bằng màu mỡ, phân bố đều ở cả đất liền và hải đảo; khí hậu quanh năm ấm áp, ôn hòa  

2. NHÀ NƯỚC THÀNH BANG VÀ NỀN DÂN CHỦ CỔ ĐẠI

Câu hỏi: Hãy trình bày những nét chính về tổ chức nhà nước thành bang ở Hy Lạp. Những ưu điểm của tổ chức nhà nước thành bang là gì?

Giải nhanh: 

Do điều kiện tự nhiên và xu thế phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế công thương nghiệp, mậu dịch hàng hải của chính Hy Lạp.

Ưu điểm: thể chế dân chủ hết sức đề cao và bảo đảm những quyền lợi kinh tế, chính trị của những công dân tự do. 

3. NHÀ NƯỚC ĐẾ CHẾ LA MÃ CỔ ĐẠI

Câu hỏi: Dựa vào sơ đồ trên, hãy trình bày tổ chức nhà nước đế chế ở La Mã

Giải nhanh: 

- 3 cơ quan: Đại hội nhân dân (Curi), Viện nguyên lão (Senat) và "Hoàng đế" (Rex).

+ Đại hội nhân dân: gồm tất cả đàn ông của 300 thị tộc 

+ Viện nguyên lão: gồm 300 người là những thủ lĩnh của 300 thị tộc. 

+ Hoàng đế (Rex): Do Đại hội nhân dân và Viện nguyên lão bầu ra, không được cha truyền con nối và có thể bị Đại hội nhân dân bãi nhiệm. là thủ lĩnh quân sự của 3 bộ lạc, là tăng lữ tối cao và xét xử những vụ kiện trong nội bộ.

4. MỘT SỐ THÀNH TỰU VĂN HÓA TIÊU BIỂU CỦA HY LẠP, LA MÃ

Câu hỏi: Hãy kể tên một số thành tựu văn hoá tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã cổ đại. Thành tựu nào còn được bảo tồn đến ngày nay?

Giải nhanh: 

- Chữ cái La-tinh (A, B, C,...), chữ số La Mã, văn học phong phú, làm lịch, tượng Thần Vệ nữ Mi-lô, lực sĩ ném đĩa, Nữ thần A-tê-na, thần Hec-met và những phủ điều trên Khải hoàn môn,...

- Thần thoại Hi Lạp, kịch Hy Lạp, đền Páctênông, đền Dớt ở Ơlempi, lực sĩ ném đĩa, nữ thần Atêna, 

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Điều kiện tự nhiên tác động như thế nào đến sự hình thành và phát triển của văn minh Hy Lạp, La Mã?

Giải nhanh: 

- Địa hình mở tạo điều kiện giao lưu mạnh mẽ với các nền văn minh Phương Đông, đặc biệt là với Ai Cập và Lưỡng Hà. 

- Nằm trong khu vực khí hậu Địa Trung Hải lý tưởng 

- Nguồn tài nguyên khoáng sản khá phong phú

Câu 3: Có ý kiến cho rằng: Người Hy Lạp và La Mã cổ đại đạt được những thành tựu văn hoá rực rỡ là do tiếp thu những thành tựu của người phương Đông cổ đại. Em có đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao?

Giải nhanh: 

Không những do tiếp thu mà còn phát triển, sáng tạo những thành tựu của người phương Đông cổ đại. Ví dụ kỹ thuật làm giấy và kỹ thuật in của người Trung Quốc đã được người phương Tây sử dụng phục vụ để in tài liệu phổ biến khoa học và in sách giáo khoa phục vụ cho cho giáo dục nhà trường.