BÀI 14: NHÀ NƯỚC VĂN LANG – ÂU LẠC

MỞ ĐẦU

Dù ai đi ngược về xuôi

Nhớ ngày giỗ Tổ mùng Mười tháng Ba.

Từ lâu đời, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã ăn sâu vào tâm thức, tinh cảm của những người dân Việt và trở thành truyền thống vô cùng đặc biệt của dân tộc ta. Hình ảnh bên đã phản ánh phần nào không khi của ngày giỗ Tổ. Đã bao giờ em tự hỏi: Điều gì đã thôi thúc nhân dân ta luôn hướng về mảnh đất cội nguồn?

1. NHÀ NƯỚC ĐẦU TIÊN CỦA NGƯỜI VIỆT CỔ

Câu 1: Dựa vào thông tin trong mục 1 và sử dụng bản đồ hành chính Việt Nam, hãy xác định phạm vi không gian chủ yếu của Nhà nước Văn Lang trên bản đồ

Trả lời:

Địa bàn chủ yếu của nhà nước Văn Lang gắn liền với lưu vực các dòng sông lớn ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nay. 

Câu 3: Nhà nước Văn Lang ra đời vào thời gian nào? Hãy nêu ý nghĩa sự ra đời của Nhà nước Văn Lang.

Giải nhanh: 

- Vào khoảng thế kỉ VII TCN

- Mở ra thời kì dựng nước đầu tiên trong lịch sử dân tộc.

2. SỰ RA ĐỜI NHÀ NƯỚC ÂU LẠC

Câu 1: Dựa vào thông tin trong mục 2 và sử dụng bản đồ hành chính Việt Nam, hãy xác định phạm vi không gian chủ yếu của Nhà nước Âu Lạc trên bản đồ

Giải nhanh: 

Chuyển kinh đô từ miền trung du Phong Châu xuống vùng đồng bằng ở Cổ Loa. Câu 2: Nước Âu Lạc ra đời trong bối cảnh nào? Nhà nước Âu Lạc có điểm gì giống và khác so với Nhà nước Văn Lang?

Giải nhanh: 

- Bối cảnh ra đời nhà nước Âu Lạc: Cuối thế kỉ III TCN, nhà Tần đem quân đánh Xuống phía nam. Thục Phán lãnh đạo cuộc kháng chiến. Thục Phán lên làm vua, xung gọi là An Dương Vuơng, lập a nuớc Âu Lạc (năm 208 TCN).

* Giống nhau:

- Có tổ chức từ trên xuống dưới

- Đơn vị hành chính: lấy làng, chạ làm cơ sở

- Vua có quyền quyết định tối cao, dưới vua là các Lạc hầu, Lạc tướng.

* Khác nhau:

- Mở rộng hơn về mặt lãnh thổ, hoàn chỉnh hơn về tổ chức

- Chưa có quân đội, chưa có pháp luật, Vua Hùng quyền lực không tập trung nhiều hơn An Dương Vương

3. ĐỜI SỐNG VẬT CHẤT VÀ TINH THẦN CỦA CƯ DÂN VĂN LANG, ÂU LẠC

a) Đời sống vật chất

Câu 1: Quan sát hình 7, 8, 9 và dựa vào thông tin trong mục a, em hãy mô tả đời sống vật chất (nguồn lương thực, nơi ở, phương tiện đi lại, trang phục, đồ trang sức...) của người Việt cổ.

Giải nhanh: 

• Nguồn lương thực: Chính là gạo nếp, gạo tẻ, muối, mắm cá,...
• Nơi ở: Chủ yếu ở nhà sàn được dựng bằng tre, nứa, lá, gỗ... 
• Phương tiện đi lại: đi bộ, thuyền, bè, trâu, bò, ngựa, voi...
• Trang phục: thường cắt tóc ngang vai, búi tó hoặt tết tóc kiểu đuôi sam. Nam đóng khố, cởi trần, đi chân đất, nữ mặc váy, yếm. Vào dịp lễ hội họ có thể đội mũ lông chim, đeo trang sức 
• Đồ trang sức: vòng tay, hạt chuỗi, khuyên tai,...

Câu 2: Những nghề sản xuất chính của cư dân Văn Lang - Âu Lạc là gì?

Giải nhanh: 

• Trồng lúa nước là nghề chính, ngoài ra còn cây hoa màu, dâu, nuôi tằm
• Nghề luyện kim được chuyên môn hóa; kỹ thuật đúc đồng phát triển 

b) Đời sống tinh thần

Câu hỏi: Trình bày những nét chính về đời sống tinh thần của cư dân Văn Lang, Âu Lạc

Giải nhanh: 

Tục thờ cúng tiên và thờ các vị thần trong tự nhiên; xăm mình, nhuộm răng đen, ăn trầu, làm bánh chung, bánh giầy; tục cưới xin, ma chay, lễ hội khá phổ biển

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy ghi lại những thông tin cơ bản nhất về hai nhà nước Văn Lang và Âu Lạc theo các gợi ý sau thời gian thành lập - kết thúc kinh đô; tổ chức bộ máy nhà nước, một số truyền thuyết dân gian có liên quan.

Giải nhanh: 

Câu 2: Nêu một số thành tựu tiêu biểu của thời đại Văn Lang - Âu Lạc. Viết một đoạn văn ngắn giới thiệu về thành tựu mà em thích nhất

Giải nhanh: 

- Trống đồng, thành Cổ Loa, lưỡi cày đồng, ngành luyện kim đồng thau

- Trống Đồng là biểu tượng cho văn hóa Đông Sơn cũng như biểu tượng thiêng liêng của nền văn hóa dân tộc Việt Nam. 

Câu 3: Lễ hội Đền Hùng được tổ chức vào ngày 10-3 âm lịch hàng năm có ý nghĩa như thế nào?

Giải nhanh: 

Đây là ngày hội truyền thống để tưởng nhớ công lao dựng nước của các Vua Hùng, được nhân dân ta ở trong nước cũng như ở nước ngoài thành kính kỷ niệm.  Đây là nghi lễ cần được giữ gìn và phát huy giúp cho mọi người dân Việt Nam hiểu được lịch sử dân tộc và tổ tiên họ.