BÀI 13. KHỐI ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Trong tiến trình lịch sử dựng nước và giữ nước, dân tộc Việt Nam đã kiên cường chiến đấu và chiến thắng nhiều kẻ thù hung bạo. Theo em, sức mạnh nào đã góp phần quyết định giúp dân tộc Việt Nam giành được những thắng lợi to lớn trong công cuộc chống ngoại xâm, giữ vững nền độc lập cũng như giữ gìn và phát triển nền văn hóa truyền thống? Sức mạnh ấy đã được phát huy ra sao trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay?

Đáp án chuẩn: 

Đồng bộ công cuộc đổi mới; gia tăng tiềm lực mọi mặt của quốc gia

1. Khối đại đoàn kết dân tộc trong lịch sử Việt Nam

Câu 1: Hãy cho biết khối đại đoàn kết dân tộc ở Việt Nam được hình thành trên những cơ sở nào và thể hiện ra sao trong các thời kì lịch sử?

Đáp án chuẩn: 

Cơ sở: yêu nước, lịch sử, văn hoá, lợi ích chung, lãnh đạo đúng đắn

Các thời kỳ: phong kiến (chống giặc ngoại xâm), cận đại (giải phóng dân tộc), hiện đại (xây dựng – bảo vệ tổ quốc)

Câu 2: Nêu nhận xét về sự hình thành và phát triển khối đại đoàn kết dân tộc trong lịch sử Việt Nam.

Đáp án chuẩn: 

Khối đại đoàn kết dân tộc là truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam, là nhân tố quyết định mọi thắng lợi trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước.

Câu 3: Em hãy cho biết nguyên nhân thắng lợi của các cuộc đấu tranh giành độc lập trong lịch sử dân tộc.

Đáp án chuẩn: 

Khối đại đoàn kết dân tộc trong lịch sử dựng nước và giữ nước. 

Câu 4: Quan sát Hình 2, kết hợp liên hệ thực tế, em hãy nêu vai trò, tầm quan trọng của khối đại đoàn kết dân tộc trong cuộc sống hiện nay. Kể thêm một số ví dụ khác mà em biết.

Đáp án chuẩn: 

Là cơ sở phát huy sức mạnh dân tộc trong phát triển. Ví dụ: chính sách mới cho các vùng dân tộc và đồng bào tôn giáo.

2. Chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước hiện nay

Câu 1: Em hãy xác định những từ ngữ thể hiện quan điểm của Đảng và Nhà nước về vấn đề dân tộc trong các Tư liệu 5, 6. Các Tư liệu đó thể hiện điều gì trong chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước?

Đáp án chuẩn: 

- Đoàn kết dân tộc không phân biệt giống nòi, giới tính, giai cấp, tôn giáo; thống nhất, bình đẳng, tôn trọng, và giúp nhau phát triển; nghiêm cấm phân biệt và chia rẽ.

- Đoàn kết, bình đẳng, và tương trợ để phát triển cùng nhau.

Câu 2: Lập bảng tóm tắt một số nội dung cơ bản trong chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước (về kinh tế, văn hóa, xã hội và an ninh quốc phòng).

Đáp án chuẩn: 

Câu 3: Thông qua sách, báo, truyền hình, internet hoặc quan sát thực tế ở địa phương, em hãy kể tên một số chương trình thể hiện những nội dung cơ bản trong chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước.

Đáp án chuẩn: 

Chương trình An sinh xã hội (VTV1);  Sắc màu dân tộc Việt Nam, Giao lưu văn hóa các dân tộc Việt Nam (VOV4),...

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy trình bày quá trình hình thành và phát triển khối đại đoàn kết dân tộc trên trục thời gian.

Đáp án chuẩn: 

- Thời Bắc thuộc: Khối đoàn kết dân tộc Việt Nam củng cố qua đấu tranh hơn 1.000 năm.

- Thời phong kiến tự chủ: Khối đoàn kết giữa người Kinh và các dân tộc thiểu số được các vương triều quan tâm qua chính sách cụ thể.

- Thời Đảng Cộng sản Việt Nam (1930): Nhân tố quan trọng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Câu 2: 
"Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết
Thành công, thành công, đại thành công"
                                          (Hồ Chí Minh)
Em hiểu như thế nào về quan điểm trên của Chủ tịch Hồ Chí Minh? Lấy những dẫn chứng lịch sử để chứng minh cho luận giải của em.

Đáp án chuẩn: 

- Đoàn kết toàn dân quan trọng trong đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

- Hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, dù kẻ thù mạnh hơn nhiều, quân và dân ta đã giành chiến thắng và độc lập.

VẬN DỤNG

Câu 1: Hiện nay, trong danh sách Di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh có nhiều di sản thuộc về cộng đồng các dân tộc thiểu số. Điều đó gợi cho suy nghĩ gì? Hãy viết một đoạn văn khoảng 15 dòng giới thiệu về một di sản của cư dân dân tộc thiểu số mà em thích nhất.

Đáp án chuẩn: 

- Đảng và Nhà nước chú trọng xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc.

- Xòe Thái là múa truyền thống của người Thái ở Tây Bắc, với các động tác uyển chuyển, nhịp nhàng thể hiện sự hòa hợp cộng đồng và thiên nhiên. Có nhiều loại hình xoè như xoè vòng, xoè khăn, xoè nón, xoè gậy, xoè hoa. Xòe Thái thể hiện tinh thần đoàn kết, cầu may mắn và đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào năm 2015.

Câu 2: Nếu trường em hoặc tổ dân phố/làng bản nơi em đang sinh sống phát động cuộc thi vẽ tranh hoặc sưu tầm hình ảnh và bài viết tham gia Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc, em sẽ lựa chọn hình ảnh nào? Tại sao?

Đáp án chuẩn: 

Hình ảnh bác sĩ/điều dưỡng tình nguyện điều trị COVID-19 thể hiện sức mạnh cộng đồng trong việc đẩy lùi dịch bệnh và xây dựng đất nước.