BÀI 5. MỘT SỐ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG TÂY THỜI KÌ CỔ- TRUNG ĐẠI

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Từ năm 1896 đến nay, cứ bốn năm một lần, Thế vận hội Olympic được tổ chức tại các quốc gia khác nhau. Đây không chỉ là một sự kiện thể thao mà còn mang ý nghĩa biểu trưng cho sự bình đẳng, đoàn kết giữa các quốc gia trên toàn thế giới. Em có biết ngay từ thời cổ đại, Ô-lim-píc đã được tổ chức 4 năm 1 lần tại đền thờ thần Dớt. Ngoài sự kiện này, em có thể kể thêm một số ví dụ khác cho thấy những cống hiến, giá trị trường tồn của các nền văn minh phương Tây thời kì cổ - trung đại?

Đáp án chuẩn: 

UNESCO lấy ý tưởng từ đền Parthenon của Hy Lạp cổ đại.

1. Văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại

a. Cơ sở hình thành

Câu 1: Nêu và phân tích cơ sở của văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại.

Đáp án chuẩn: 

- Điều kiện tự nhiên: Hình thành trên các bán đảo Nam Âu.

- Dân cư và xã hội: Người Mô-ni-an xây dựng nền văn minh trên đảo Cret từ cuối TNK III TCN.

- Kinh tế: Thủ công nghiệp và thương nghiệp chủ đạo.

- Chính trị: Các nhà nước đầu tiên được xây dựng từ cuối TNK III TCN.

- Tiếp thu thành tựu văn minh phương Đông.

b. Thành tự cơ bản

Câu 1: Nêu một số thành tựu cơ bản của văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại và ý nghĩa của những thành tựu đó.

Đáp án chuẩn: 

- Thế kỉ IV TCN: Bảng chữ cái Hy Lạp hoàn thiện 24 chữ cái, nhận ra Trái đất hình cầu, biết tính lịch theo chu kỳ Mặt trời.

- Đặt nền móng cho sự phát triển nhiều lĩnh vực văn minh nhân loại.

2. Văn minh phương Tây thời kì Phục hưng

a. Bối cảnh lịch sử

Câu 1: Hãy phân tích bối cảnh lịch sử, những tiền đề kinh tế, xã hội, văn hóa dẫn đến sự hình thành phong trào văn hóa Phục hưng.

Đáp án chuẩn: 

Bối cảnh quan hệ sản xuất TBCN ở Tây Âu dẫn đến sự ra đời của tầng lớp tư sản, tìm kiếm và phục hưng giá trị văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại.

b. Thành tựu cơ bản

Câu 1: Nêu một số thành tựu cơ bản của văn minh phương Tây thời kì Phục hưng và ý nghĩa của những thành tựu đó.

Đáp án chuẩn: 

- Văn học: Thành tựu nổi bật trong thơ, tiểu thuyết, kịch.

- Hội họa, kiến trúc, điêu khắc: Lê-ô-na-đờ-vanh-xi; chú trọng hình học, đối xứng, tỷ lệ.

- Khoa học kỹ thuật: Giảm ảnh hưởng thần học.

- Tư tưởng: Triết học duy vật, học giả tiêu biểu như Phran-Xít Bê-côn.

=> Đấu tranh chống chế độ phong kiến, đề cao giá trị con người, quyền tự do cá nhân, và tinh thần dân tộc.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hãy nêu và so sánh cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại với các nền văn minh phương Đông.

Đáp án chuẩn: 

Câu 2: Lập bảng thống kê các thành tựu cơ bản của văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại, của Tây Âu thời kì Phục hưng theo gợi ý SGK.

Đáp án chuẩn: 

Câu 3: Ph. Ăng-ghen đã viết: "Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã thì không có châu Âu hiện đại". Em có đồng ý với nhận định này không? Vì sao?

Đáp án chuẩn: 

Đồng ý. Văn minh Hy Lạp - La Mã là cơ sở hình thành văn minh phương Tây, đóng góp cho nhân loại với hàng loạt phát kiến vĩ đại trong suốt chiều dài lịch sử

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy sưu tầm tư liệu (qua sách, báo, internet) và giới thiệu một thành tựu tiêu biểu của nền văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại hoặc nền văn minh Tây Âu thời kì Phục hưng.

Đáp án chuẩn: 

Tượng Lực sĩ ném đĩa của Hy Lạp cổ đại, hoàn thành vào cuối giai đoạn 260-450 TCN, được biết đến qua các bản sao La Mã. Một số cho rằng nguồn gốc của nó liên quan đến một vận động viên chiến thắng cuộc thi chạy 200m dù mất quần, sau đó bị các đối thủ bắt chước.