Đáp án Lịch sử 10 Kết nối bài 9 Một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam

Đáp án bài 9 Một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam. Bài giải được trình bày ngắn gọn, chính xác giúp các em học Lịch sử 10 Kết nối tri thức dễ dàng. Từ đó, hiểu bài và vận dụng vào các bài tập khác. Đáp án chuẩn chỉnh, rõ ý, dễ tiếp thu. Kéo xuống dưới để xem chi tiết

Nếu chưa hiểu - hãy xem: => Lời giải chi tiết ở đây

BÀI 9. MỘT SỐ NỀN VĂN MINH CỔ TRÊN ĐẤT NƯỚC VIỆT NAM

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Từ hơn 2 000 năm trước, trên lãnh thổ Việt Nam đã từng bước hình thành ba trung tâm văn minh gắn với ba quốc gia cổ. Các hiện vật trong Hình 1 (SGK tr. 93) là những tư liệu quý giá giúp các em tìm hiểu về các nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam một cách chân thực và sinh động. Những hiện vật đó gợi cho em liên tưởng đến những nền văn minh nào?

Đáp án chuẩn:

Trống đồng Ngọc Lũ (Hà Nam): Văn minh Văn Lang - Âu Lạc.
Đài thờ Trà Kiệu (Quảng Nam): Văn minh Chăm-pa.
Bình gồm Ken-đi (Óc Eo): Văn minh Phù Nam.

1. Văn minh Văn Lang - Âu Lạc

a. Cơ sở hình thành

Câu 1: Em hãy cho biết Nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc được hình thành và phát triển dựa trên những cơ sở nào?

Đáp án chuẩn:

Điều kiện tự nhiên: hình thành trên lưu vực các sông Hồng, Mã, Cả; đất đai màu mỡ, hệ thống sông ngòi dày đặc, khí hậu thuận lợi.

Cơ sở xã hội: nguồn gốc từ văn hóa Phùng Nguyên (khoảng 4.000 năm trước).

b, Một số thành tựu tiêu biểu

Câu 1: Trình bày những thành tựu tiêu biểu của nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc.

Đáp án chuẩn:

Chủ yếu cư trú trong các nhà sàn bằng gỗ, tre, nứa, lá; nghệ thuật đạt đến trình độ thẩm mĩ khá cao, xuất hiện của nhiều loại nhạc cụ và hình thức biểu diễn.

Câu 2: Khai thác Tư liệu 1 (tr.98), hãy cho biết ý nghĩa, giá trị của nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc trong lịch sử Việt Nam.

Đáp án chuẩn:

Đặt cơ sở cho toàn bộ sự tồn tại, phát triển của quốc gia, dân tộc sau đó.

2. Văn minh Chăm-pa

Câu 1: Em hãy cho biết nền văn minh Chăm-pa được hình thành trên những cơ sở nào?

Đáp án chuẩn:

Điều kiện tự nhiên: các tỉnh miền Trung và một phần cao nguyên Trường Sơn Việt Nam.

Cơ sở xã hội: Thế kỷ V TCN, cư dân văn hóa Sa Huỳnh cư trú ở vùng duyên hải, lưu vực sông và nội địa.

Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ: chữ viết, tôn giáo, tư tưởng, mô hình tổ chức nhà nước được du nhập.

Câu 2: Hãy nêu một số thành tựu tiêu biểu của văn minh Chăm-pa.

Đáp án chuẩn:

Cư dân Chăm-pa sáng tạo chữ viết riêng trên cơ sở chữ Phạn; thờ sinh thực khí, tổ tiên; tiếp thu các tôn giáo như Phật giáo, Hin-đu giáo, Hồi giáo.

3. Văn hóa Phù Nam

a. Cơ sở hình thành

Câu 1: Hãy cho biết cơ sở hình thành văn minh Phù Nam.

Đáp án chuẩn:

Điều kiện tự nhiên: đồng bằng màu mỡ do phù sa bồi đắp, kênh rạch chằng chịt thuận tiện cho lưu thông.

Cơ sở xã hội: nguồn cội từ nền văn hóa tiền Óc Eo.

Ảnh hưởng từ văn minh Ấn Độ: qua hoạt động thương mại đường biển.

b. Một số thành tựu tiêu biểu

Câu 1: Trình bày một số thành tựu tiêu biểu của văn minh Phù Nam.

Đáp án chuẩn:

Là trung tâm buôn bán quan trọng; tín ngưỡng đa thần, đặc biệt là thần Mặt trời; tục chôn cất người chết bằng nhiều hình thức.

Câu 2: Hãy giới thiệu một thành tựu mà em ấn tượng nhất.

Đáp án chuẩn:

Phật viện Đồng Dương, xây dựng năm 875 bởi vua Indravarman II, là một trong những tu viện Phật giáo lớn nhất Đông Nam Á thời bấy giờ. Dù đã thành phế tích do chiến tranh, nó vẫn chứa nhiều giá trị văn hóa lịch sử.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Lập bảng hệ thống (hoặc vẽ sơ đồ tư duy) về cơ sở hình thành của các nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam. Em hãy cho biết những điểm giống và khác nhau về điều kiện hình thành của các nền văn minh ấy.

Đáp án chuẩn:

Cơ sở hình thành	Văn minh Văn Lang - Âu Lạc	Văn minh Chăm-pa	Văn minh Phù Nam
Điều kiện tự nhiên	- Được hình thành trên lưu vực các dòng sông - Khu vực có đất đai màu mỡ, hệ thống sông ngòi dày đặc, khí hậu nhiệt đới thuận lợi	các tỉnh miền Trung và một phần cao nguyên Trường Sơn Việt Nam ngày nay.	- Khu vực Nam Bộ Việt Nam, thuộc hạ lưu sông Mê Công. - Đồng bằng màu mỡ do phù sa bồi đắp, thuận lợi cho nông nghiệp. - Hệ thống kênh rạch chằng chịt, thuận tiện cho thuyền bè.
Cơ sở xã hội	+ Văn minh Văn Lang - Âu Lạc có nguồn gốc từ văn hóa Phùng Nguyên (khoảng 4 000 năm trước), phát triển rực rỡ trong thời kì văn hóa Đông Sơn.	- Khoảng thế kỉ V TCN, cư dân văn hóa Sa Huỳnh cư trú ở vùng duyên hải, lưu vực các con sông và sâu trong nội địa.	- Văn minh Phù Nam có nguồn cội từ nền văn hóa lâu đời tiền Óc Eo.
Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ		chữ viết, tôn giáo, tư tưởng, mô hình tổ chức NN đã được du nhập.	truyền bá thông qua hoạt động thương mại đường biển.

Câu 2: Hãy thống kê một số thành tựu tiêu biểu của các nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam theo gợi ý sau:

Thành tựu trên các lĩnh vực	Văn minh Văn Lang - Âu Lạc	Văn minh Chăm-pa	Văn minh Phù Nam
Sự ra đời nhà nước và tổ chức xã hội
Hoạt động kinh tế
Đời sống vật chất
Đời sống tinh thần

Đáp án chuẩn:

Thành tựu trên các lĩnh vực	Văn minh Văn Lang	Văn minh Âu Lạc	Văn minh Phù Nam
Sự ra đời nhà nước và tổ chức xã hội	- Nhà nước Văn Lang xuất hiện cách ngày nay khoảng 2 700 năm và tồn tại đến năm 208 TCN	- Đầu năm 192, nhà nước Lâm Ấp (sau này gọi là Chăm-pa), kinh đô là Sin-ha-pu-ra (Trà Kiệu, Quảng Nam) ra đời. - Đứng đầu là vua, có quyền lực tối cao, theo chế độ cha truyền con nối.	Được thành lập từ nhiều tộc người và tiểu quốc. Đứng đầu là vua với quyền lực tối cao, cai trị bằng vương quyền và thân quyền; quan lại giúp việc cho vua có nhiều cấp bậc.
Hoạt động kinh tế	- Khai phá đất đai, mở rộng diện tích trồng lúa bằng nhiều hình thức canh tác. - Tiến bộ về công cụ kỹ thuật nông nghiệp, cùng với sự phát triển của các nghề chăn nuôi, đánh cá, thủ công.	- Có hoạt động kinh tế đa dạng - Giỏi buôn bán bằng đường biển.	- Là một trong những trung tâm buôn bán thương mại quan trọng bậc nhất lúc bấy giờ. - Một số nghề thủ công và nông nghiệp ở Phù Nam khá phát triển.
Đời sống vật chất	- Bữa ăn: lương thực chính là lúa, gạo; thức ăn gồm rau, củ, quả, và sản phẩm từ đánh cá, săn bắn, chăn nuôi. - Trang phục: phụ nữ mặc váy và áo yếm; đàn ông đóng khố, ở trần, đi chân đất. - Nhà ở: nhà sàn bằng gỗ, tre, nứa, lá. - Phương tiện đi lại: chủ yếu bằng đường thủy, thuyền và bè.	- Trang phục: 1 mảnh vải quấn quanh người từ phải sang trái và che ngang lưng đến chân. Mùa thêm khoác thêm áo dày. Dân chúng đều đi chân đất, chi vua có cvua, quan đi dép hoặc giày. - Ở: nhà trệt, xây bằng gạch nung, tường có quét vôi bên ngoài. - Bữa ăn: cơm, rau, cá,...	- Ngôi nhà sàn rộng bằng gỗ, lợp mái lá, phù hợp với môi trường và khí hậu Nam Bộ. - Đi lại chủ yếu bằng thuyền trên kênh, rạch, sông ngòi. - Lương thực chính: lúa gạo, thịt, thủy hải sản. - Trang phục: đàn ông đóng khố, ở trần; phụ nữ mặc váy và đeo trang sức.
Đời sống tinh thần	- Tục thờ cúng tổ tiên, người có công, thần tự nhiên và tín ngưỡng phồn thực. - Nghệ thuật: trình độ thẩm mỹ và kỹ thuật cao. - Âm nhạc: nhiều loại nhạc cụ và hình thức biểu diễn.	- Tín ngưỡng, tôn giáo, lễ hội: Phật giáo, Hin-đu giáo, Hồi giáo. - Kiến trúc, điêu khắc: đài thờ, đền tháp.	- Tín ngưỡng tôn giáo: có tín ngưỡng đa thần, tiêu biểu là thần Mặt trời. - tục chôn cất người chết bằng nhiều hình thức. Khi gia đình có tang, người thân phải cạo đầu, cạo râu và mặc đồ trắng.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy giải thích tại sao phiên bản của trống đồng Ngọc Lũ được Việt Nam lựa chọn làm quà tặng Liên hợp quốc nhân dịp kỉ niệm 50 năm ngày thành lập tổ chức này.

Đáp án chuẩn:

Trống đồng Ngọc Lũ là một bảo vật đặc biệt linh thiêng của người Việt. Ở đó hội tụ cả một nền văn minh có niên đại cách đây đã trên 2.500 năm.

Câu 2: Hãy sưu tầm một số hình ảnh cho thấy sức sống trường tồn của những giá trị các nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam.

Đáp án chuẩn:

HS tự sưu tầm

Nếu chưa hiểu - hãy xem: => Lời giải chi tiết ở đây