PHẦN HAI: GIÁO DỤC PHÁP LUẬT 

CHỦ ĐỀ 7:  HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

BÀI 12: BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 

Mở đầu

Câu hỏi: Em hãy chia sẻ hiểu biết của mình về bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Đáp án chuẩn:

- Bộ máy nhà nước Việt Nam là hệ thống các cơ quan từ trung ương đến địa phương, hoạt động thống nhất.

- Bộ máy nhà nước gồm Quốc hội, Chính phủ, Chủ tịch nước và các cơ quan tư pháp, hành chính địa phương.

Giới thiệu bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Câu 1: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

  Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã đưa đến sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà — Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á.

  Tiếp đó là thắng lợi của hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, giải phóng hoàn toàn dân tộc, thống nhất Tổ quốc. Ngày 02/7/1976, kì họp thứ Nhất, Quốc hội khoá VI đã thông qua Nghị quyết đổi tên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà thành nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

  Theo Hiến pháp năm 2013, Bộ máy nhà nước gồm có các cơ quan: Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Toà án nhân dân và Viện kiêm sát nhân dân, Chính quyền địa phương, Hội đồng bầu cử quốc gia và Kiểm toán nhà nước.

Dựa vào thông tin, em hãy vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Đáp án chuẩn:

Sơ đồ bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

Câu 2: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1. Hiến pháp năm 2013

  Điều 2 (trích). Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức.

  Điều 6. Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp, bằng dân chủ đại điện thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và thông qua các cơ quan khác của Nhà nước.

  Điều 8 (trích). Các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức phải tôn trọng Nhân dân, tận tụy phục vụ Nhân dân, liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát của Nhân dân; kiên quyết đầu tranh chống tham những, lãng phí và mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền.

Thông tin 2. Hiến pháp năm 2013

  Điều 2 (trích). Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phỏi hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.

Thông tin 3. Hiến pháp năm 2013

  Điều 2 (trích). Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.

  Điều 8 (trích). Nhà nước được tô chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lí xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ.

a) Em hãy cho biết những đặc điểm nào của bộ máy nhà nước được thể hiện trong thông tin 1 và 2?

b) Từ thông tin 3, em hãy chỉ ra những nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.

Đáp án chuẩn:

a) Những đặc điểm của bộ máy nhà nước được thể hiện trong thông tin 1 và 2: 

• Nhà nước ta do nhân dân làm chủ, quyền lực thuộc về nhân dân.
• Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước thông qua các cơ quan đại diện.
• Các cơ quan nhà nước phải phục vụ nhân dân.
• Quyền lực nhà nước thống nhất nhưng phân công rõ ràng.

b) Bộ máy nhà nước hoạt động theo nguyên tắc pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tập trung dân chủ và dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Câu 1: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1. Theo Hiến pháp năm 2013, Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Thông tin 2. Ngày 28/11/2013, Kì họp thứ 6, Quốc hội khoá XIII đã biểu quyết thông qua Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Thông tin 3. Ngày 05/4/2021, Kì họp thứ 11, Quốc hội khoá XIV đã tiến hành bầu các chức danh Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, Quốc hội sẽ tập trung kiện toàn các chức danh của Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, trong đó sẽ lần lượt tiền hành miễn nhiệm một số chức danh của Quốc hội và Chính phủ.

Thông tin 4. Kì họp thứ 10, Quốchội khoá XIV đã ban hành Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2021. Theo đó, tổng số thu ngân sách nhà nước năm 2021 dự toán là 1 343 330 tỉ đồng, tổng số chi ngân sách nhà nước là 1 687 000 tỉ đồng.

Thông tin 5. Kì họp thứ 10, Quốc hội khoá XIV, phiên chiều ngày 09/11/2020, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường, tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn.

Câu hỏi:

1. Em hãy cho biết Quốc hội có vị trí như thế nào trong bộ máy nhà nước?

2. Từ thông tin trên, em hãy nêu chức năng của Quốc hội.

Đáp án chuẩn:

1. Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhật của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 

2. Chức năng của Quốc hội:  thực hiện quyền lập hiến, quyền lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước vả giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước.

Câu 2: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1. Theo quy định của Luật Tổ chức Quốc hội, tổng số đại biểu Quốc hội không quá 500 người, bao gồm đại biểu hoạt động chuyên trách và đại biểu hoạt động không chuyên trách.

Thông tin 2. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội là cơ quan thường trực của Quốc hội, gồm Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội và các Uỷ viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội do Chủ tịch Quốc hội làm Chủ tịch và các Phó Chủ tịch Quốc hội làm Phó Chủ tịch.

Thông tin 3. Quốc hội thành lập các cơ quan chuyên môn gồm: Hội đồng Dân tộc, Uỷ ban Pháp luật, Ủy ban Tư pháp, Uỷ ban Kinh tế, Uỷ ban Tài chính — Ngân sách, Ủy ban Quốc phòng và An ninh, Ủy ban Văn hoá, Giáo dục, Ủy ban Xã hội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Ủy ban Đối ngoại.

Thông tin 4. Quốc hội hợp công khai, mỗi năm có một số kì họp. Kì họp là hình thức hoạt động chủ yếu và quan trọng nhật của Quốc hội. Tại kì họp, Quốc hội thực hiện đây đủ các chức năng: làm Hiến pháp và sửa đối Hiến pháp, làm luật và sửa đổi luật; quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước.

a) Em hãy nêu và vẽ sơ đồ cơ cấu tổ chức của Quốc hội.

b) Hoạt động của Quốc hội diễn ra như thế nào?

Đáp án chuẩn:

a) Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Quốc hội:

b) 

Về thành phần: Quốc hội gồm các đại biểu nhân dân.

Về cơ cấu: Quốc hội có Ủy ban Thường vụ và các ủy ban chuyên môn.

Về hoạt động: Quốc hội họp định kỳ, làm luật, giám sát và quyết định các vấn đề quốc gia.

Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1. Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại, do Quôc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội. 

Thông tin 2. Ngày 08/12/2013, Chủ tịch nước đã kí Lệnh công bố Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Nghị quyết quy định một số điểm thị hành Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Thông tin 3. Trong nhiệm kì 2016 — 2021, Chủ tịch nước đã kỉ Lệnh công bố 72 Luật, 2 Pháp lệnh đã được Quốc hội, Uý ban Thường vụ Quốc hội khoá XIV thông qua.

Thông tin 4. Cũng trong nhiệm kì 2016 — 2021, Chủ tịch nước đã thực hiện nghiêm quy trình giới thiệu nhân sự đề nghị Quốc hội miễn nhiệm chức vụ và bầu giữ chức vụ Thủ tướng Chính phú, Phó Chủ tịch nước, Chánh án Toà án nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao; đềnghị Quốc hội miễn nhiệm và phê chuẩn Phó Chủ tịch và Uỷ viên Hội đồng Quốc phòng và An ninh. Căn cứ các nghị quyết của Quốc hội, Chủ tịch nước đã kí quyết định bỏ nhiệm 5 Phó Thủ tướng Chính phủ, 21 Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ nhiệm kì 2016 — 2021.

Thông tin 5. Chủ tịch nước đã quyết định tặng thưởng 370 896 Huân, Huy chương, 37 349 danh hiệu vinh dự Nhà nước, trong đó phong tặng 314 danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

a) Chủ tịch nước có vị trí như thế nào trong bộ máy nhà nước?

b) Nêu một số nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước?

Đáp án chuẩn:

a) Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, đại diện cho Việt Nam trong các hoạt động đối nội và đối ngoại.

b) Một số nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước: Chủ tịch nước có quyền công bố các văn bản pháp luật, đề xuất nhân sự cấp cao, trao tặng danh hiệu và quyết định các vấn đề quân sự.

Chính phủ nước nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Câu 1: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1. Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại, do Quôc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội. 

Thông tin 2. Ngày 08/12/2013, Chủ tịch nước đã kí Lệnh công bố Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Nghị quyết quy định một số điểm thị hành Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Thông tin 3. Trong nhiệm kì 2016 — 2021, Chủ tịch nước đã kỉ Lệnh công bố 72 Luật, 2 Pháp lệnh đã được Quốc hội, Uý ban Thường vụ Quốc hội khoá XIV thông qua.

Thông tin 4. Cũng trong nhiệm kì 2016 — 2021, Chủ tịch nước đã thực hiện nghiêm quy trình giới thiệu nhân sự đề nghị Quốc hội miễn nhiệm chức vụ và bầu giữ chức vụ Thủ tướng Chính phú, Phó Chủ tịch nước, Chánh án Toà án nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao; đềnghị Quốc hội miễn nhiệm và phê chuẩn Phó Chủ tịch và Uỷ viên Hội đồng Quốc phòng và An ninh. Căn cứ các nghị quyết của Quốc hội, Chủ tịch nước đã kí quyết định bỏ nhiệm 5 Phó Thủ tướng Chính phủ, 21 Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ nhiệm kì 2016 — 2021.

Thông tin 5. Chủ tịch nước đã quyết định tặng thưởng 370 896 Huân, Huy chương, 37 349 danh hiệu vinh dự Nhà nước, trong đó phong tặng 314 danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

a) Chủ tịch nước có vị trí như thế nào trong bộ máy nhà nước?

b) Nêu một số nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước?

Đáp án chuẩn:

a) Chính phủ là cơ quan hành chính cao nhất, thực hiện quyền hành pháp và chịu trách nhiệm trước Quốc hội.

b) Quốc hội và các cơ quan nhà nước cao cấp khác có quyền giám sát Chính phủ.

Câu 2: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1. Ngày 18/11, Thủ tướng chủ trì Phiên họp Chính phủ chuyên đề pháp luật tháng 11/2021, thảo luận vẻ 6 để nghị xây dựng các đự án luật. Cùng chủ trì phiên họp còn có các Phó Thủ tướng Chính phủ. Tại phiên họp, Thủ tướng yêu câu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ trực tiếp chỉ đạo công tác này, phối hợp chặt chẽ với các Bộ trưởng khác để bảo đảm đồng bộ, thống nhật, tránh mâu thuẫn, chồng chéo hoặc bỏ sót giữa các luật.

Thông tin 2 Các phiên họp của Chính phú là hình thức hoạt động quan trọng của Chính phủ, có ý nghĩa quyết định tới toàn bộ hoạt động của Chính phủ. Chính phủ họp thường kì mỗi tháng một lần, ngoài ra có thể họp bắt thường theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ hoặc theo yêu câu của ít nhất 1/3 tổng số thành viên Chính phủ; Thủ tướng Chính phủ lãnh đạo, điều hành và chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của các Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang bộ thực hiện chức năng quản lí nhà nước đối với ngành hoặc lĩnh vực công tác trong phạm vi cả nước.

Em hãy:

a) Vẽ sơ đồ cơ cấu tổ chức của chính phủ.

b) Nêu những ví dụ cụ thể về hoạt động của Chính phủ.

Đáp án chuẩn:

a) Sơ đồ cơ cấu tổ chức của chính phủ:

12.15

b) Những ví dụ cụ thể về hoạt động của Chính phủ:

Ví dụ 1: Ngày 4/4, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3/2022, thảo luận về tình hình kinh tế-xã hội tháng 3 và 3 tháng đầu năm, cùng Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Ví dụ 2: Sáng 4/3, Thủ tướng chủ trì phiên họp chuyên đề pháp luật, xem xét 5 dự án luật và 1 dự thảo nghị quyết của Quốc hội, bao gồm: Luật sửa đổi Luật Tần số vô tuyến điện, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi), Luật Lực lượng bảo vệ an ninh, Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ, Luật Đường bộ, và Nghị quyết thí điểm tổ chức lao động cho phạm nhân.

Tòa án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân

Câu 1: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1. Ngày 22/5/2018, Toà án nhân dân Quận X đã mở phiên toà xét xử bị cáo H về tội “Tàng trữ trái phép chât ma tuý”.

Thông tin 2. Ngày 30/9/2021, Toà án nhân dân Tỉnh Y đã xét xử sơ thẩm vụ án dân sự về tranh chấp tài sản thừa kế.

Thông tin 3. Qua công tác tông kết thực tiền xét xử, Toả án nhân dân tối cao nhận được phản ánh của các Toà án về một số vướng mắc khi giải quyết các vụ án hình sự, dân sự. Để đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật, vừa qua, Toà án nhân dân tối cao ban hành Công văn giải đáp một số vướng mắc trong xét xử.

a) Em hãy nêu vị trí và chức năng của Toà án nhân dân trong bộ máy nhà nước.

b) Theo em, tổ chức Toà án nhân dân bao gồm những cấp nào?

Đáp án chuẩn:

a) Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử, bảo vệ công lý và quyền con người.

b) Tòa án nhân dân gồm Tòa án nhân dân tối cao và các tòa án cấp dưới.

Câu 2: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1. Trên cơ sở kết quả điều tra, xác minh, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm thuộc thẩm quyền, ngày 25/8/2021, Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát nhân dân tôi cao đã quyết định khởi tố một số vụ án hình sự để điều tra và xử lí theo quy định của pháp luật.

Thông tin 2. Viện Kiêm sát nhân dân huyện K có chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trên địa bàn huyện K theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, Viện Kiểm sát nhân dân huyện K có nhiệm vụ góp phân bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ tài sản của Nhà nước, của tập thê, bảo vệ tỉnh mạng, sức khoẻ, tài sản, danh dự và nhân phẩm của công dân, bảo đảm để mọi hành vi xâm phạm lợi ích của Nhà nước, của tập thể, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân đều phải được xử li theo pháp luật.

a) Em hãy nêu vị trí và chức năng của Viện Kiểm sát nhân dân trong bộ máy nhà nước.

b) Phân biệt chức năng của Toà án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân.

Đáp án chuẩn:

a) Vị trí và chức năng của Viện Kiểm sát nhân dân:

• Thực hành quyền công tố, kiểm sát tư pháp.
• Bảo vệ pháp luật, quyền con người, quyền công dân, lợi ích Nhà nước và hợp pháp của tổ chức, cá nhân, đảm bảo pháp luật được chấp hành.

b) Phân biệt chức năng của Toà án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân:

Phê phán, đấu tranh với những hành vi chống phá nhà nước

Câu hỏi: Em hãy đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

Trường hợp 1. Do nhận thức kém, bị kẻ xâu lôi kéo, N và B đã sử dụng tài khoản cá nhân trên mạng xã hội tuyên truyền các thông tin có nội dung chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trường hợp 2. Công an vừa tiến hành xử phạt hành chính đối với một chủ tải khoản trên mạng xã hội, về hành vi đăng tải những thông tin sai sự thật về chính phủ nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

a) Em có nhận xét gì về hành vi của các đối tượng trên?

b) Nếu em là bạn hoặc người thân của những trường hợp trong thông tin trên, em sẽ hành động như thế nào?

Đáp án chuẩn:

a) Hành vi của N, B và chủ tài khoản mạng xã hội là vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

b) Em sẽ ngăn cản hành vi vi phạm pháp luật và báo cáo với cơ quan có thẩm quyền.

Luyện tập

Câu 1: Em đồng ý hay không đồng ý với phát biểu nào dưới đây? Vì sao?

A. Bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam mang tính nhân dân sâu sắc.

B. Tập trung dân chủ là nguyên tắc hoạt động của Hệ thống chính trị Việt Nam, không phải của Nhà nước.

C. Quốc hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

D. Chủ tịch nước là người đứng đầu Quốc hội, thay mặt Quốc hội công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh.

E. Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Đáp án chuẩn:

A. Không đồng ý.

• Giải thích: Mọi người, dù giàu hay nghèo, đều nên lập kế hoạch tài chính cá nhân để quản lý thu chi và tránh lãng phí tiền bạc.

B. Đồng ý.

• Giải thích: Lập kế hoạch tài chính giúp bạn Q quản lý thu chi, tiết kiệm và sử dụng tiền hiệu quả để đạt mục tiêu tài chính trong tương lai.

C. Không đồng ý.

• Giải thích: Học sinh cũng nên lập kế hoạch tài chính cá nhân để quản lý thu chi, tránh lãng phí và tiết kiệm cho các khoản cần thiết mà không phải xin ba mẹ.

D. Đồng ý.

• Giải thích: Lập kế hoạch tài chính giúp bạn Q quản lý thu chi, tiết kiệm tiền hiệu quả, tránh lãng phí và nợ nần.

Câu 2: Theo em, ý kiến nào dưới đây là đúng? Vì sao?

A. Bạn M cho rằng ngoài Toà án nhân dân tối cao thì còn có các Toà án khác.

B. Bạn K nói với mọi người Toà án chỉ xét xử các vụ án án hình sự nghiêm trọng.

C. Bạn N khẳng định bảo vệ pháp luật là nhiệm vụ của Viện Kiểm sát nhân dân.

D. Bạn G chia sẻ rằng kiểm sát hoạt động tư pháp là nhiệm vụ của Toà án.

Đáp án chuẩn:

* Gợi ý tham khảo: Kế hoạch tiết kiệm mua laptop:

• Mục tiêu: Mua laptop giá 20 triệu trong 2 năm.
• Tình hình hiện tại: Có 2 triệu, thu nhập 1.2 triệu/tháng, chi tiêu 980.000 đồng/tháng.
• Kế hoạch hành động:
  • Tiết kiệm từ chi tiêu hàng ngày: giảm ăn vặt, sửa chữa đồ dùng.
  • Tăng thu nhập: làm đồ handmade, bán đồ cũ.
  • Dự kiến sau 2 năm sẽ có khoảng 19 triệu đồng.
• Cam kết: Sẽ cố gắng thực hiện kế hoạch và điều chỉnh khi cần thiết.

Câu 3: Em hãy giúp bạn T giải đáp thắc mắc về mối quan hệ giữa Toà án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân trong hoạt động tư pháp.

Đáp án chuẩn:

Mối quan hệ giữa Viện kiểm sát và Tòa án:

• Vai trò: Cả hai cơ quan đều có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ pháp luật và công lý.
• Phân công trách nhiệm: Viện kiểm sát truy tố, Tòa án xét xử.
• Hợp tác: Cả hai cơ quan phối hợp chặt chẽ với nhau, nhưng vẫn độc lập trong quá trình làm việc.
• Kiểm soát: Tòa án có quyền trả hồ sơ cho Viện kiểm sát để điều tra bổ sung nếu cần thiết.

Câu 4: Em hãy xử lí tình huống sau:

a) Bạn A chứng kiến người hàng xóm cạnh nhà vì ghen ghét, đố kị mà thường xuyên đặt điều nói xấu cán bộ địa phương. Theo em, bạn A nên ứng xử như thế nào để thể hiện trách nhiệm của mình trong việc góp phần xây dựng và bảo vệ bộ máy nhà nước?

b) Nếu ở nơi em sinh sống, phát hiện thấy kẻ xấu phát các tài liệu tuyên truyền nói xấu Đảng, Nhà nước, chính quyền địa phương, em sẽ xử lí như thế nào để thực hiện trách nhiệm công dân trong việc bảo vệ nhà nước mà vẫn đảm bảo an toàn cho bản thân?

Đáp án chuẩn:

a) Bạn A nên báo với cơ quan chức năng để giải quyết vấn đề này.

b) Em sẽ thu thập bằng chức (chụp hình, quay video,..) và báo với cơ quan chức năng để xử lí hành vi vi phạm của kẻ đó.

Vận dụng

Câu 1: Em hãy xây dựng bộ tư liệu (video hoặc hình ảnh) giới thiệu về Quốc hội hoặc Chính phủ Việt Nam (lịch sử hình thành và phát triển).

Đáp án chuẩn:

* Gợi ý tham khảo: 

Lịch sử hình thành và phát triển của Quốc hội Việt Nam

Với lịch sử nghìn năm và tinh thần kiên cường, nhân dân Việt Nam đã xây dựng nền văn hiến và truyền thống đoàn kết. Trong cao trào đấu tranh giải phóng, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 16-8-1945, "Đại hội đại biểu quốc dân" tại Tân Trào đã tán thành Tổng khởi nghĩa, thông qua 10 chính sách lớn và cử Uỷ ban Dân tộc giải phóng. Đại hội này góp phần quan trọng vào thắng lợi Cách mạng tháng 8/1945 và đặt nền móng cho cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội và Hiến pháp đầu tiên (1946), hình thành Nhà nước dân chủ đầu tiên ở Đông Nam Á.

Ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Ngày 8/9/1945, ra Sắc lệnh về Tổng tuyển cử. Ngày 6/1/1946, cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên diễn ra, với sự tham gia của công dân từ 18 tuổi trở lên. Ngày 9-11-1946, Quốc hội thông qua Hiến pháp đầu tiên.

Từ khi ra đời, Quốc hội Việt Nam, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, đã đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển. Trong 30 năm đầu (1946-1975), Quốc hội cùng Chính phủ đề ra các chính sách kháng chiến và kiến quốc, củng cố chế độ dân chủ. Quốc hội đã thông qua các Hiến pháp năm 1959, 1980 và 1992, ban hành nhiều đạo luật quan trọng, quyết định ngân sách quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, và thực hiện quyền giám sát tối cao trong việc thực thi Hiến pháp và luật.

Câu 2: Em hãy viết một bài thuyết trình tuyên truyền về bầu cử đại biểu Quốc hội.

Đáp án chuẩn:

Bầu cử Quốc hội là sự kiện trọng đại đối với nhân dân Việt Nam:

• Là ngày hội lớn, nơi toàn dân thực hiện quyền dân chủ để chọn đại biểu xứng đáng đại diện cho ý chí của nhân dân tại cơ quan quyền lực cao nhất và địa phương.
• Là sự kiện chính trị quan trọng trong năm 2021, góp phần thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Đại hội XVII Đảng bộ tỉnh, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế.
• Thể hiện bản chất dân chủ của chế độ xã hội chủ nghĩa, thể hiện mối quan hệ chặt chẽ giữa Nhân dân và Nhà nước.

Việc bầu cử được tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín:

• Mỗi cử tri có quyền bỏ một phiếu bầu đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân tương ứng.
• Cử tri phải tự mình đi bầu, xuất trình thẻ cử tri, có thể nhờ người viết phiếu nhưng phải tự bỏ phiếu.
• Tổ bầu cử sẽ mang thùng phiếu đến cử tri không thể đến phòng bỏ phiếu.
• Phiếu bầu phải được bảo mật, cử tri có quyền đổi phiếu nếu viết hỏng.
• Tổ bầu cử đóng dấu “Đã bỏ phiếu” vào thẻ cử tri sau khi cử tri bỏ phiếu.

Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ 2021 - 2026 thành công sẽ là thắng lợi của Đảng và nhân dân, yêu cầu sự chuẩn bị và thực hiện quyền công dân để bảo đảm bầu cử diễn ra dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật và an toàn.