BÀI 2. HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

MỞ ĐẦU

Em hãy nêu tên một tổ chức kinh tế quốc tế mà Việt Nam tham gia và cho biết lợi ích của việc tham gia đó đối với sự phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta hiện nay.

Đáp án chuẩn:

+ Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) 

+ Lợi ích: giúp nước ta mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, thu hút đầu tư nước ngoài, tăng cường hội nhập quốc tế và nâng cao năng lực cạnh tranh,...

1. KHÁI NIỆM VÀ SỰ CẦN THIẾT HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

CH:

1/ Em hãy cho biết để tham gia Hiệp định RCEP, các quốc gia phải cam kết thực hiện những điều gì. Lợi ích của họ được đảm bảo như thế nào?

2/ Từ thông tin và biểu đồ trên, em hãy chỉ ra đóng góp của các hoạt động hội nhập kinh tế quốc tế đối với sự phát triển của Việt Nam.

3/ Hãy lí giải vì sao các quốc gia, nhất là các nước đang phát triển như Việt Nam phải tích cực hội nhập kinh tế quốc tế.

Đáp án chuẩn:

1/

+ Tuân thủ toàn bộ các quy định toàn diện của RCEP về tự do thương mại hàng hoá, dịch vụ.

+ Tuân thủ cơ chế thực thi chặt chẽ.

Lợi ích:

+ Hiệp định tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng thương mại và đầu tư trong khu vực, đóng góp vào tăng trưởng và phát triển kinh tế toàn cầu.

+ Các cam kết trong Hiệp định được thiết kế theo cách thức phù hợp đảm bảo mang lại lợi ích cho các bên đồng thời tuân thủ những chuẩn mực quốc tế chung.

+ Hiệp định thiết lập nền tảng quan hệ đối tác kinh tế hiện đại, toàn diện, chất lượng cao, cùng có lợi.

2/

+ Thúc đẩy hoạt động thương mại quốc tế.

+ Tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm.

+ Nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.

+ Đóng góp của xuất khẩu vào GDP: Theo Tổng cục Thống kê, đóng góp của xuất khẩu vào GDP ngày càng tăng, tỉ trọng giá trị xuất khẩu của nhóm hàng công nghiệp chế biến, chế tạo trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đã tăng từ 53,6% năm 2010 lên 85,2% năm 2022.

+ Đầu tư nước ngoài (FDI): FDI đã đóng góp ngày càng lớn vào GDP, chiếm khoảng 22% vốn đầu tư xã hội ở Việt Nam trong giai đoạn 2011 – 2020. FDI cũng đã đóng góp lớn cho xuất khẩu, cân bằng cán cân thương mại, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

3/ Đối với các nước đang phát triển như Việt Nam, hội nhập kinh tế quốc tế tạo cơ hội tiếp cận và sử dụng các nguồn lực bên ngoài như tài chính, khoa học - công nghệ, kinh nghiệm quản lý,... tận dụng thời cơ phát triển rút ngắn, thu hẹp khoảng cách với các nước tiên tiến, khắc phục nguy cơ tụt hậu.

2. CÁC HÌNH THỨC HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

CH:

1/ Từ thông tin 1, em hãy nêu đặc điểm của các cấp độ hội nhập kinh tế quốc tế và cho biết Việt Nam đã thực hiện hội nhập kinh tế quốc tế theo các cấp độ đó như thế nào. Nêu ý nghĩa của việc thực hiện các cấp độ hội nhập đó đối với sự phát triển kinh tế Việt Nam.

2/ Từ thông tin 2, em hãy nêu các hoạt động kinh tế đối ngoại cơ bản trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và ý nghĩa của các hoạt động đó đổi với Việt Nam.

Đáp án chuẩn:

1/

+ Hội nhập kinh tế song phương: Đây là sự liên kết, hợp tác giữa hai quốc gia dựa trên nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi. Việt Nam đã mở rộng quan hệ hợp tác song phương với hơn 170 quốc gia trên thế giới, ký kết trên 90 Hiệp định thương mại song phương.

+ Hội nhập kinh tế khu vực: Đây là quá trình liên kết, hợp tác giữa các quốc gia trong một khu vực. Việt Nam đã chủ động tham gia các hình thức hội nhập kinh tế khu vực như Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC), Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu.

+ Hội nhập kinh tế toàn cầu: Đây là quá trình liên kết, gắn kết giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ với nhau thông qua việc tham gia các tổ chức kinh tế toàn cầu. Việt Nam đã tích cực, chủ động tham gia các tổ chức kinh tế toàn cầu như Liên hợp quốc, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Quỹ tiền tệ Quốc tế.

Việc thực hiện các cấp độ hội nhập kinh tế quốc tế có ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Sau 15 năm gia nhập WTO, Việt Nam trở thành điểm thu hút đầu tư hấp dẫn, thuộc top 20 quốc gia thu hút nhiều FDI nhất thế giới. Tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2021 đạt 668,5 tỷ USD, tăng gần 800% so với năm 2016. Việc hội nhập giúp Việt Nam mở rộng thị trường, thu hút vốn đầu tư nước ngoài, phát triển xuất khẩu, du lịch, tạo thêm nhiều cơ hội việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động. Nó cũng giúp Việt Nam hoàn thiện môi trường kinh doanh, nâng cao trình độ phát triển của nền kinh tế, tăng năng suất lao động, ...

2/

+ Thương mại quốc tế: Việt Nam đã thực hiện các hoạt động trao đổi hàng hoá, dịch vụ giữa các quốc gia thông qua xuất, nhập khẩu. Năm 2022, kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam đạt 371,3 tỷ USD, tăng 10,5% so với năm trước.

+ Đầu tư quốc tế: Việt Nam đã thực hiện quá trình di chuyển vốn từ quốc gia này đến quốc gia khác. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam năm 2022 đạt gần 22,4 tỷ USD, tăng 13,5% so với năm trước.

+ Các dịch vụ thu ngoại tệ: Việt Nam đã thực hiện các dịch vụ quốc tế như du lịch, giao thông vận tải, thông tin liên lạc, bảo hiểm, xuất nhập khẩu lao động, thanh toán và tín dụng. Năm 2022, khách quốc tế đến Việt Nam đạt 3,66 triệu lượt người, gấp 23,3 lần so với năm 2021.

Các hoạt động kinh tế đối ngoại này đã mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Chúng đã giúp Việt Nam mở rộng thị trường, thu hút vốn đầu tư nước ngoài, phát triển xuất khẩu, tạo thêm nhiều cơ hội việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động. 

3. ĐƯỜNG LỐI, CHÍNH SÁCH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ CỦA VIỆT NAM 

CH:

1/ Từ thông tin 2, em hãy cho biết chính sách hợp tác đầu tư nước ngoài của Nhà nước ta giai đoạn 2021 - 2030 có ý nghĩa gì trong thực hiện đường lối hội nhập kinh tế của Đảng ta.

2/ Em hãy nhận xét việc thực hiện chủ trương, chính sách hội nhập kinh tế quốc tế của Đảng và Nhà nước ta của ông T trong trường hợp trên. Theo em, việc làm đó ảnh hưởng thể nào đến hoạt động hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta?

3/ Em hãy xác định trách nhiệm của bản thân trong hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước.

Đáp án chuẩn:

1/

+ Thu hút công nghệ tiên tiến.

+ Kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

+ Phát triển doanh nghiệp trong nước.

+ Nâng cao xếp hạng môi trường kinh doanh.

2/ Việc ông T tháo gỡ thiết bị giám sát hành trình trên tàu để đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài là vi phạm chủ trương, chính sách hội nhập kinh tế quốc tế của Đảng và Nhà nước ta. Chính sách hội nhập kinh tế quốc tế của Đảng và Nhà nước ta khuyến khích hợp tác, hợp tác và tuân thủ các quy định pháp luật quốc tế.

Việc làm của ông T không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Điều này có thể gây ra mất niềm tin từ các đối tác nước ngoài, ảnh hưởng đến quan hệ hợp tác và thương mại giữa Việt Nam và các nước khác. Hơn nữa, việc khai thác bất hợp pháp cũng có thể gây hậu quả tiêu cực cho môi trường biển và nguồn lợi thủy sản, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của nước ta.

3/

+ Nâng cao kiến thức, kỹ năng.

+ Tuân thủ pháp luật.

+ Hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau.

+ Phát hiện và phê phán những trường hợp không tuân thủ pháp luật.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy cho biết phát biểu nào sau đây thể hiện đúng quan niệm về hội nhập kinh tế quốc tế. Vì sao?

a. Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình gắn kết nền kinh tế của quốc gia này với nền kinh tế của quốc gia khác trên thế giới.

b. Trong hội nhập kinh tế quốc tế, mối quan hệ giữa các quốc gia được xây dựng trên nguyên tắc cùng có lợi.

c. Khi tham gia một tổ chức kinh tế quốc tế, mỗi quốc gia thành viên không chỉ có nghĩa vụ tuân thủ mà phải chủ động đề xuất, tham gia xây dựng những điều khoản quy định của tổ chức.

d. Trong tiền trình hội nhập kinh tế quốc tế, các quốc gia thường chú trọng đến

liên kết với các quốc gia có trình độ phát triển tương đồng.

Đáp án chuẩn:

Phát biểu thể hiện đúng quan niệm về hội nhập kinh tế quốc tế là: b, c. 

b. Trong hội nhập kinh tế quốc tế, mối quan hệ giữa các quốc gia được xây dựng trên nguyên tắc cùng có lợi. Đúng vì mối quan hệ trong hội nhập kinh tế quốc tế thường được xây dựng trên nguyên tắc cùng có lợi, nghĩa là mọi bên đều có lợi ích từ việc hợp tác và giao lưu kinh tế. Qua đó, cả hai hoặc nhiều bên đều mong muốn có sự phát triển và tăng cường sức mạnh kinh tế.

c. Khi tham gia một tổ chức kinh tế quốc tế, mỗi quốc gia thành viên không chỉ có nghĩa vụ tuân thủ mà phải chủ động đề xuất, tham gia xây dựng những điều khoản quy định của tổ chức. Đúng vì khi tham gia các tổ chức kinh tế quốc tế, các quốc gia thường phải thảo luận và đề xuất các điều khoản phù hợp với lợi ích của họ.

Câu 2: Em hãy cho biết ý kiến nào dưới đây thể hiện đúng sự cần thiết của hội nhập kinh tế quốc tế:

a. Hội nhập kinh tế quốc tế chỉ cần thiết với những quốc gia đang thiếu các nguồn lực về vốn, lao động, tài nguyên.

b. Hội nhập kinh tế quốc tế làm cho nền kinh tế quốc gia ngày càng phụ thuộc

vào bên ngoài. c. Hội nhập kinh tế quốc tế giúp nền kinh tế quốc gia phát triển bền vững.

d. Hội nhập kinh tế quốc tế chỉ cần thiết với các quốc gia đang phát triển cần theo kịp các nước tiên tiên.

Đáp án chuẩn:

Phát biểu c. Hội nhập kinh tế quốc tế giúp nền kinh tế quốc gia phát triển bền vững thể hiện đúng sự cần thiết của hội nhập kinh tế quốc tế.

Hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ giúp các quốc gia mở rộng thị trường, tận dụng lợi thế cạnh tranh, mà còn giúp nâng cao năng lực sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ, và thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Câu 3: Em hãy kể tên những hiệp định Việt Nam đã tham gia trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế ứng với mỗi cấp độ hội nhập song phương, hội nhập khu vực và hội nhập toàn cầu và nêu ý nghĩa của việc tham gia này đối với sự phát triển của đất nước.

Đáp án chuẩn:

- Hội nhập song phương: Việt Nam đã ký kết nhiều Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) song phương với các quốc gia khác.

- Hội nhập khu vực: Việt Nam là thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và đã tham gia vào Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC).

- Hội nhập toàn cầu: Việt Nam đã chính thức gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào tháng 01/2007.

Ý nghĩa của việc tham gia các hiệp định này đối với sự phát triển của đất nước rất lớn:

+ Góp phần quan trọng nâng tầm thế và lực cho Việt Nam trong phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao thu nhập cho người dân.

+ Nỗ lực nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, doanh nghiệp và sản phẩm.

+ Mở ra không gian phát triển mới cho nền kinh tế Việt Nam, mở rộng quan hệ hợp tác sâu, rộng với các quốc gia trong khu vực và thế giới, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Câu 4: Em hãy tìm hiểu và giới thiệu một số kết quả thực hiện chủ trương dưới đây ở địa phương em:

Chiến lược tổng thể hội nhập quốc tế đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 chủ trương gia tăng mức độ liên kết giữa các tỉnh, vùng, phát huy thế mạnh của từng địa phương, khuyến khích tạo điều kiện các địa phương chủ động tích cực hội nhập kinh tế quốc tế.

Đáp án chuẩn:

Bắc Giang đã thực hiện nhiều hoạt động hội nhập quốc tế và đã đạt được nhiều kết quả đáng kể. Dưới đây là một số điểm nổi bật:

+ Hợp tác với các đối tác quốc tế: Bắc Giang đã tiếp xúc và hợp tác với nhiều đối tác quốc tế, bao gồm cả các doanh nghiệp và tổ chức từ Hàn Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ. Điều này đã giúp Bắc Giang mở rộng quan hệ hợp tác và thu hút đầu tư nước ngoài.

+ Tham gia các hội nghị và hội thảo quốc tế: Bắc Giang đã tham gia nhiều hội nghị và hội thảo quốc tế, như Hội thảo đầu tư Kanagawa và Hội nghị “Gặp gỡ Nhật Bản 2023”. 

+ Tăng cường hợp tác với các tỉnh khác: Bắc Giang đã tăng cường hợp tác với các tỉnh khác trong cả nước để phát huy thế mạnh của từng địa phương và tạo điều kiện cho hội nhập kinh tế quốc tế.

Những kết quả này cho thấy Bắc Giang đã chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và cả nước.

Câu 5: Từ quan điểm chỉ đạo trong Nghị quyết số 06-NQ/TW của Đảng “Hội nhập kinh tế quốc tế là sự nghiệp của toàn dân; doanh nhân, doanh nghiệp và đội ngũ trí thức là lực lượng đi đầu”, em hãy cho biết mỗi công dân nên làm gì để đóng góp vào công cuộc hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước.

Đáp án chuẩn:

+ Nâng cao kiến thức và kỹ năng: Mỗi công dân nên không ngừng học hỏi, nâng cao kiến thức và kỹ năng của mình để có thể thích ứng và cạnh tranh trong môi trường kinh tế quốc tế.

+ Tuân thủ pháp luật: Khi tham gia vào các hoạt động kinh tế, mỗi công dân cần tuân thủ pháp luật, các quy định của cộng đồng quốc tế.

+ Hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau: Trong quá trình hội nhập, mỗi công dân cần hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau để cùng nhau phát triển và đạt được mục tiêu chung.

+ Tích cực tham gia vào các hoạt động kinh tế.

VẬN DỤNG

CH: Em hãy viết bài chia sẻ suy nghĩ của mình về cơ hội đối với lao động trẻ trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng hiện nay và những việc học sinh cần làm để tận dụng cơ hội đó

Đáp án chuẩn:

Bài làm tham khảo: Cơ hội và Thách thức trong Bối cảnh Hội nhập Kinh tế Quốc tế

Hội nhập kinh tế quốc tế mang lại nhiều cơ hội cho lao động trẻ. Trước hết, hội nhập mở rộng thị trường lao động, tạo cơ hội việc làm cho lao động trẻ. Thứ hai, hội nhập giúp lao động trẻ tiếp cận với công nghệ tiên tiến, nâng cao kỹ năng và năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, hội nhập cũng đặt ra nhiều thách thức. Lao động trẻ cần phải cạnh tranh với lao động từ nhiều quốc gia khác. Đòi hỏi lao động trẻ phải không ngừng học hỏi, nâng cao kỹ năng để thích ứng.

Vậy, học sinh cần làm gì để tận dụng cơ hội này?

+ Học hỏi và Nâng cao kỹ năng: Học sinh cần chủ động trong việc học hỏi, nâng cao kiến thức và kỹ năng. Đặc biệt, kỹ năng sử dụng công nghệ và kỹ năng giao tiếp tiếng Anh là vô cùng quan trọng.

+ Hiểu biết về thị trường lao động: Học sinh cần nắm bắt thông tin về thị trường lao động, hiểu biết về nhu cầu của thị trường để định hướng cho mình một con đường phù hợp.

+ Tham gia các hoạt động ngoại khóa: Tham gia các hoạt động ngoại khóa giúp học sinh nâng cao kỹ năng mềm, kỹ năng làm việc nhóm và kỹ năng lãnh đạo.