BÀI 6. TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP

MỞ ĐẦU

Em hãy nêu hoạt động thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp đối với xã hội và cho biết việc làm đó đã mang lại lợi ích gì cho cộng đồng, xã hội.

Đáp án chuẩn:

Việc thực hiện các chương trình hỗ trợ cộng đồng. Cụ thể, một số doanh nghiệp lớn thường tổ chức các chương trình như hỗ trợ giáo dục cho trẻ em nghèo, tài trợ cho các dự án bảo vệ môi trường, hay thậm chí là xây dựng cơ sở hạ tầng cho cộng đồng. Việc làm này mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng, xã hội như: cải thiện chất lượng cuộc sống; bảo vệ môi trường; tạo ra việc làm;...

1. KHÁI NIỆM, HÌNH THỨC THỰC HIỆN TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP.

CH:

1/ Từ thông tin, em hiểu thế nào là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp? Hãy nêu nội dung các hình thức thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Lấy ví dụ thực tế để minh hoạ cho mỗi hình thức.

2/ Em hãy cho biết doanh nghiệp V đã thực hiện các hình thức trách nhiệm xã hội nào của doanh nghiệp. Theo em, Ban lãnh đạo doanh nghiệp V đã thể hiện trách nhiệm công dân khi tham gia điều hành doanh nghiệp như thế nào? 

3/ Theo em, doanh nghiệp T đã thực hiện đúng trách nhiệm xã hội của doanh

nghiệp chưa? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

1/ Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp là toàn bộ trách nhiệm bắt buộc và tự nguyện mà doanh nghiệp thực hiện đối với xã hội bằng những chính sách và việc làm cụ thể, mang lại những ảnh hưởng tích cực đến xã hội, cộng đồng, đóng góp cho việc thực hiện các mục tiêu xã hội và sự phát triển bền vững quốc gia.

Hình thức:

+ Trách nhiệm kinh tế: Doanh nghiệp cần tiết kiệm chi phí, đạt doanh thu cao, lợi nhuận cao, đảm bảo việc làm cho người lao động và cung ứng sản phẩm chất lượng, an toàn cho khách hàng. Ví dụ: Công ty Samsung luôn cải tiến công nghệ để sản xuất điện thoại chất lượng và an toàn cho người dùng.

+ Trách nhiệm pháp lý: Doanh nghiệp cần tuân thủ pháp luật kinh doanh và thực hiện nghiêm ngặt vụ nộp thuế. Ví dụ: Công ty VinGroup luôn tuân thủ quy định pháp luật và đóng góp một lượng lớn thuế hàng năm cho nhà nước.

+ Trách nhiệm đạo đức: Doanh nghiệp cần thực hiện tốt đạo đức kinh doanh; làm điều đúng, chính đàng; tránh gây hại cho con người, xã hội và môi trường. Ví dụ: Unilever không sử dụng thành phần có hại trong sản phẩm của mình để bảo vệ sức khỏe của khách hàng.

+ Trách nhiệm nhân văn: Doanh nghiệp cần tham gia các hoạt động cống hiến, thiện nguyện, nhân ái; góp phần vào sự phát triển của cộng đồng. Ví dụ: Công ty FPT thường xuyên tổ chức các hoạt động thiện nguyện như “Ngày FPT Nhân Ái” để giúp những người có hoàn cảnh khó khăn.

2/ Doanh nghiệp V đã thực hiện các hình thức trách nhiệm xã hội sau:

+ Trách nhiệm kinh tế: Công ty V chuyên sản xuất kinh doanh các sản phẩm sữa, thường xuyên cải tiến mẫu mã, đảm bảo chất lượng sản phẩm cung cấp ra thị trường.

+ Trách nhiệm pháp lý: Công ty đã kê khai và nộp thuế đầy đủ.

+ Trách nhiệm nhân văn: Công ty đã tham gia chương trình sữa học đường, mang sữa đến các trường mầm non, tiểu học tại nhiều địa phương, phát động cán bộ nhân viên quyên góp, giúp đỡ người dân vùng bị thiên tai vượt qua khó khăn và khắc phục hậu quả sau bão lũ.

3/ Theo em, doanh nghiệp T chưa thực hiện đúng trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Lý do là doanh nghiệp đã để xảy ra ô nhiễm môi trường từ bụi cát xây dựng, khói thải từ thiết bị cũ và nước thải từ công trình. Hơn nữa, công ty không trang bị đầy đủ đồ bảo hộ lao động cho công nhân, điều này vi phạm quy định về an toàn lao động. Doanh nghiệp cần thực hiện các biện pháp khắc phục để tuân thủ đạo đức kinh doanh và bảo vệ môi trường.

2. Ý NGHĨA CỦA VIỆC THỰC HIỆN TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP.

CH: Từ các thông tin trên, em hãy cho biết việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp mang lại những ý nghĩa gì đối với xã hội, cộng đồng và doanh nghiệp.

Đáp án chuẩn:

- Đối với xã hội và cộng đồng:

+ Giúp giảm thiểu các vấn đề môi trường và xã hội do hoạt động kinh doanh gây ra.

+ Thúc đẩy sự phát triển kinh tế thông qua việc tạo ra việc làm, đóng thuế và đầu tư vào cộng đồng.

+ Cung cấp sản phẩm và dịch vụ chất lượng, an toàn cho người tiêu dùng.

+ Tham gia vào các chương trình xã hội như “Vì người nghèo” và các chương trình an sinh xã hội, giúp cải thiện cuộc sống của những người có hoàn cảnh khó khăn.

- Đối với doanh nghiệp:

+ Xây dựng uy tín và niềm tin với công chúng, người lao động, khách hàng và đối tác kinh doanh.

+ Nâng cao khả năng cạnh tranh bằng cách khẳng định mình là một doanh nghiệp có trách nhiệm với xã hội.

+ Đạt được sự phát triển bền vững thông qua việc cải thiện môi trường làm việc, đào tạo và phát triển nhân viên, và tuân thủ các chuẩn mực về bảo vệ môi trường và bình đẳng giới.

+ Được công nhận là “Doanh nghiệp tiêu biểu vì người lao động”, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút và giữ chân nguồn nhân lực chất lượng.

LUYỆN TẬP 

Câu 1: Ý kiến nào dưới đây là đúng khi nói về thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp? Vì sao?

a. Bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người lao động là trách nhiệm bắt buộc của doanh nghiệp đối với xã hội.

b. Đảm bảo kinh doanh đạt hiệu quả không phải là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

c. Đảm bảo cung ứng sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng không phải là trách nhiệm bắt buộc của doanh nghiệp đối với xã hội.

d. Chuyển đổi cơ cấu sản xuất thân thiện với môi trường là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp

Đáp án chuẩn:

Ý kiến đúng khi nói về thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp là:

a. Bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người lao động là trách nhiệm bắt buộc của doanh nghiệp đối với xã hội. Doanh nghiệp có trách nhiệm tạo ra một môi trường làm việc an toàn, công bằng và tôn trọng quyền của người lao động.

d. Chuyển đổi cơ cấu sản xuất thân thiện với môi trường là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần chú trọng đến việc bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Câu 2: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

a. Là một doanh nghiệp nhỏ ngành dệt may ở một xã thuần nông, doanh nghiệp V đã cung ứng cho thị trường nhiều sản phẩm có chất lượng, thân thiện với môi trường. Công ty đã thu hút được những lao động là thanh niên trong xã, đào tạo họ trở thành những người thợ lành nghề, có việc làm và thu nhập ổn định. Hằng năm, doanh nghiệp còn hỗ trợ kinh phí cho học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trong xã được đi học đại học, tham gia nhiều hoạt động cộng đồng trong xã. 

b. Là doanh nghiệp chuyên kinh doanh các mặt hàng thực phẩm, Công ty A đặc biệt lưu ý đến việc kiểm soát chất lượng đầu vào, luôn chọn những nhà cung cấp tuân thủ đúng các quy định của Nhà nước về hồ sơ pháp lý, ưu tiên chọn nhà cung cấp có chứng nhận VietGAP chuỗi thực phẩm an toàn, chứng nhận hữu cơ, hàng Việt Nam chất lượng cao.... Ngoài ra, công ty còn định kỳ khảo sát, đánh giá trực tiếp điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị nhà xưởng cũng như rà soát quá trình tiếp nhận, phân loại, sơ chế, sản xuất, đóng gói của nhà cung cấp. Vì vậy, sản phẩm của công ty ngày càng được nhiều khách hàng tin tưởng, ưa chuộng, doanh thu ngày càng tăng.

- Em hãy cho biết các doanh nghiệp trong những trường hợp trên đã thực hiện những hình thức trách nhiệm xã hội nào.

- Theo em, việc thực hiện trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp trên mang lại lợi ích gì cho xã hội và doanh nghiệp?

Đáp án chuẩn:

- Doanh nghiệp V:

+ Trách nhiệm kinh tế: Cung cấp cho thị trường nhiều sản phẩm có chất lượng, thân thiện với môi trường.

+ Trách nhiệm pháp lý: Tuân thủ các quy định của Nhà nước.

+ Trách nhiệm đạo đức: Đào tạo lao động trở thành người thợ lành nghề, có việc làm và thu nhập ổn định.

+ Trách nhiệm nhân văn: Hỗ trợ kinh phí cho học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trong xã được đi học đại học, tham gia nhiều hoạt động cộng đồng trong xã.

- Công ty A:

+ Trách nhiệm kinh tế: Kiểm soát chất lượng đầu vào, chọn những nhà cung cấp tuân thủ đúng các quy định của Nhà nước.

+ Trách nhiệm pháp lý: Tuân thủ các quy định của Nhà nước về hồ sơ pháp lý.

+ Trách nhiệm đạo đức: Định kỳ khảo sát, đánh giả trực tiếp điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị nhà xưởng cũng như rà soát quá trình tiếp nhận, phân loại, sơ chế, sản xuất, đóng gói của nhà cung cấp.

Việc thực hiện trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp trên mang lại lợi ích sau:

- Đối với xã hội:

+ Tạo ra việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động.

+ Cung cấp sản phẩm chất lượng và an toàn cho người tiêu dùng.

+ Hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn có cơ hội tiếp tục học tập.

+ Tham gia vào các hoạt động cộng đồng, góp phần vào sự phát triển của xã hội.

- Đối với doanh nghiệp:

+ Xây dựng uy tín và niềm tin với khách hàng, người lao động và xã hội.

+ Nâng cao khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững.

+ Tăng doanh thu và lợi nhuận từ việc cung cấp sản phẩm chất lượng và an toàn.

Câu 3: Phát biểu nào dưới đây phản ánh đúng ý nghĩa của việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp? Giải thích vì sao.

a. Thực hiện trách nhiệm xã hội làm tăng chi phí, giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

b. Thực hiện trách nhiệm xã hội, doanh nghiệp sẽ xây dựng được hình ảnh tốt, tăng uy tín với khách hàng giúp doanh nghiệp đạt kết quả kinh doanh cao hơn.

c. Doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội góp phần cùng Nhà nước giải quyết những thách thức của phát triển bền vững.

Đáp án chuẩn:

Phát biểu b và c phản ánh đúng ý nghĩa của việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp:

b. Thực hiện trách nhiệm xã hội, doanh nghiệp sẽ xây dựng được hình ảnh tốt, tăng uy tín với khách hàng giúp doanh nghiệp đạt kết quả kinh doanh cao hơn. Khi doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội, họ không chỉ góp phần vào sự phát triển của cộng đồng mà còn xây dựng được hình ảnh tốt trong mắt khách hàng. 

c. Doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội góp phần cùng Nhà nước giải quyết những thách thức của phát triển bền vững. Doanh nghiệp không chỉ hoạt động vì lợi ích riêng mà còn có trách nhiệm với cộng đồng và xã hội. Việc thực hiện trách nhiệm xã hội giúp doanh nghiệp góp phần giải quyết các vấn đề xã hội và thách thức về môi trường, góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội.

Câu 4: Em hãy bày tỏ ý kiến của mình đối với việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong các trường hợp dưới đây:

a. Công ty Q chuyên chế biến thuỷ, hải sản, sử dụng nhiều lao động thời vụ. Một số lao động đã ký hợp đồng làm việc có thời hạn trên 3 tháng với công ty nhưng không được đóng bảo hiểm xã hội. Công ty cũng thường trả chậm lương cho nhân viên.

b. Công ty xây dựng B đã thu của nhiều khách hàng hàng trăm tỉ đồng tiền bán nhà nhưng không giao nhà theo tiến độ cam kết. Đã quá hạn giao nhà theo hợp đồng hơn 7 năm nhưng các khách hàng vẫn chưa được nhận nhà.

Đáp án chuẩn:

a. Trong trường hợp của Công ty Q, việc không đóng bảo hiểm xã hội và trả chậm lương cho nhân viên là vi phạm trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Đây là những hành động không tuân thủ các quy định pháp luật về lao động và không đảm bảo quyền lợi chính đáng của người lao động. 

b. Đối với Công ty xây dựng B, việc thu tiền của khách hàng nhưng không giao nhà theo tiến độ cam kết cũng là vi phạm trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Đây là hành vi không tuân thủ các cam kết với khách hàng và vi phạm quyền lợi của khách hàng. Doanh nghiệp cần phải tuân thủ các cam kết của mình, đảm bảo quyền lợi của khách hàng để xây dựng niềm tin và uy tín với khách hàng, góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

VẬN DỤNG 

CH: Em hãy tìm hiểu hoạt động thực hiện trách nhiệm bảo vệ môi trường/trách nhiệm nhân văn của doanh nghiệp ở địa phương và cho biết em sẽ làm gì để góp phần lan tỏa hoạt động đó.

Đáp án chuẩn:

VinFast, một công ty sản xuất xe hơi đầu tiên của Việt Nam, đã thực hiện nhiều hoạt động nhằm thực hiện trách nhiệm bảo vệ môi trường và trách nhiệm nhân văn tại Việt Nam. Dưới đây là một số hoạt động tiêu biểu:

+ VinFast đã cam kết đạt mục tiêu phát thải bằng 0 vào năm 2040 và đạt 100% doanh số bán hàng xe mới không phát thải ở các thị trường mục tiêu của họ vào năm 2035.

+ VinFast đã tạo ra các quy trình sản xuất hiệu quả để giảm phát thải, tái sử dụng, và tiết kiệm nước và năng lượng.

+ VinFast cũng hợp tác với các viện nghiên cứu và trường đại học hàng đầu để phát triển các giải pháp không carbon.

Để góp phần lan tỏa hoạt động này, em có thể thực hiện các hoạt động sau:

+ Tìm hiểu và nâng cao nhận thức về các hoạt động bảo vệ môi trường và nhân văn của VinFast.

+ Chia sẻ thông tin về các hoạt động này với bạn bè, gia đình và cộng đồng thông qua các phương tiện truyền thông xã hội.

+ Ủng hộ VinFast bằng cách sử dụng sản phẩm của họ và tham gia vào các chương trình mà họ tổ chức.

+ Tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường và nhân văn trong cộng đồng của mình, lấy VinFast làm gương mẫu.